SP.A-voorzitter John Crombez spreekt forse taal: “Migratie naar Europa moet verminderen”

BRUSSEL Wie denkt dat John Crombez murw geslagen tegen de grond ligt na een bewogen jaar, vergist zich. De SP.A-voorzitter verschijnt strijdvaardig aan de start van een nieuw verkiezingsjaar. Hij profileert zich meer dan ooit als dé beschermer van de sociale zekerheid. Opvallend: minder migratie is ook deel van zijn plan.

We hebben afspraak op de tweede dag van het jaar. Of hij met een kater zit? “Een kleintje, moet ik toegeven. Aan gezond leven en veel lopen zijn vooral voordelen verbonden. Een nadeel is dat ik niet meer tegen de drank kan. (lacht)” Hij heeft vooral rust genomen tijdens de vakantie, zegt hij. De voorbije maanden waren loodzwaar voor de voorzitter van de geplaagde socialisten. Eerst de lokale verkiezingen, daarna de soap in Antwerpen en ten slotte de val van de regering over het migratiepact.

Hoe kijkt u terug op die val?

Ik was niet verrast. Dat was de kroniek van een aangekondigde dood. N-VA wou eruit om als pure partij naar de verkiezingen te kunnen trekken. Je voelde dat al maanden aankomen. Die val kon over eender welk dossier zijn.

Denkt u dat? Was dat geen strategie om migratie bovenaan de agenda te zetten?

Neen. De bevolking heeft al langer beslist welke thema’s de campagne zullen domineren. Dat zijn klimaat, migratie en koopkracht. Dat is niet het resultaat van een of andere communicatiedienst.

Waarom wou uw partij de goedkeuring van het migratiepact?

Migratie vraagt een internationale aanpak. Daarom dus. Elke stap in die richting steunen wij. De migratie naar Europa moet verminderen. Anders zal dat niet houdbaar zijn. We moeten meer investeren in humane opvang in eigen regio. Vluchtelingen moeten daar kunnen blijven. Dat is onze visie. Alleen zo kan je de migratiestromen controleren.

U klinkt net zoals N-VA.

Helemaal niet. Wij durven zeggen dat we meer moeten investeren in opvang daar.

Dat zegt N-VA ook.

(gespeeld verbaasd) Hoezo? Zij zaten toch in de regering? Ik heb van die verhoogde steun niets gezien. Hebt u een aanpak gezien van de asielchaos? Ik niet. (feller) Ik heb Francken vooral horen communiceren, en heel driest zelfs. Maar zijn beleid was anders. Nooit zijn zoveel mensen erkend. Hij doet zelfs minder uitwijzingen van niet-Europeanen. Zijn beleid was ook zwak. Kinderen sliepen weer op straat. Hij heeft zelfs criminele transitmigranten vrijgelaten.

Men zal naar ons moeten kijken. Wij gaan de mensen opnieuw zekerheid geven

U mocht na de val op audiëntie bij koning Filip. Wat hebt u hem gezegd?

U kent mijn antwoord. What happens in the palace, stays in the palace. Ik respecteer het colloque singulier (de zwijgplicht over gesprekken met de koning, red), want dat garandeert een vrij en open gesprek. Dat is belangrijk.

Stelt hij de vragen of hoe verloopt zoiets?

We spreken elkaar onder vier ogen, zoals een normaal gesprek. Dat was met zijn vader ook zo. Maar u mag elke invalshoek proberen: ik los niets. (lacht)

Zijn vervroegde verkiezingen nu van de baan?

Je kan in deze situatie niets uitsluiten.

De regering is nu in lopende zaken. Wordt dat stilstand tot de verkiezingen, wellicht op 26 mei?

Neen, zeker niet. Het parlement heeft nu de macht en moet die ook gebruiken. De regering wil de verhoging van de laagste pensioenen en uitkeringen niet doorvoeren. Dat gaat over de zogenaamde welvaartsenveloppe. Wij laten dat niet passeren. We gaan ook initiatief nemen om de btw op elektriciteit te verlagen. Maar ook de veiligheid in Brussel moet op tafel komen. Wat op oudejaarsavond gebeurd is, kan niet. Wij gaan op al die domeinen doorbraken proberen te forceren.

Uw partij scoorde niet goed in de lokale verkiezingen. Hoe wil u het tij keren tegen 26 mei?

Ik zie een tendens in onze samenleving: zelfs wie zijn best doet, krijgt het moeilijk. Wie werkt, kan in armoede verzeilen. Wie een echtscheiding of een faillissement meemaakt, komt in de problemen. Wie een beperking heeft, ziet zijn geld niet. Wel, men zal naar ons moeten kijken om daar iets aan te doen. Wij gaan de mensen opnieuw zekerheid geven. Dat gaat over lonen, pensioenen en zorg. We steunen bijvoorbeeld de vakbondseis om het minimale uurloon te verhogen naar 14 euro.

U legt te veel de nadruk op mensen die het moeilijk hebben, stelt Mohamed Ridouani, uw boegbeeld in Leuven. Dat is weinig wervend voor de middenklasse.

(onverstoord) Onze voorstellen richten zich tot iedereen die iets wil opbouwen. Als we een minimumpensioen willen van 1.500 euro, dan is dat ook voor zelfstandigen. Als we in het erfenisrecht een vrijstelling willen van 250.000 euro, dan is dat ook voor de middenklasse. Onrecht tegengaan, komt iedereen ten goede. (plots fel) Als grootbankiers crimineel gedrag stellen, dan gaan ze vrijuit. Als gewone mensen hun facturen niet kunnen betalen, dan worden ze vervolgd tot ze bloeden. Dat is werken met twee maten, één voor de elite en één voor het volk. Dát moet stoppen.

Wellicht volgen veel mensen dat, maar toch stemmen ze niet op u. Hoe komt dat?

Die analyse maak ik ook. Ze krijgen natuurlijk al jaren te horen dat alles de schuld is van de socialisten. Maar dat blijft niet duren. De mensen zijn niet dom. Wij zitten nu al vier jaar in de oppositie. Wat nu misloopt, stijgende facturen en lage lonen, dat kunnen ze niet in onze schoenen schuiven. (even stil) Zelf moeten we ook strijdbaarder zijn over onze essentiële punten. We moeten ervoor zorgen dat de mensen onze verontwaardiging delen over de afbraak van de sociale zekerheid, over het bevoordelen van de elite, noem maar op.

Groen spreekt openlijk over een blauwgroene as na 26 mei. Verrast u dat?

Neen. Dat verklaart zelfs veel. De coalitievorming in Oostende bijvoorbeeld. Groen gaat de liberale richting uit. (cynisch) Ze denken wellicht dat ze met VLD het onrecht gaan aanpakken.

Ik ga geen uitzonderingen toelaten op de cumul. Dat zou Jinnih Beels ook niet willen

Uw partij gaat in Antwerpen in zee met N-VA. Was u daar voorstander van?

Ik wist dat dat moeilijk zou liggen. Maar we doen dit om het beleid te veranderen. Meer sociale woningen, gezonde schoolmaaltijden voor elk kind, praktijktesten, propere lucht, een armoedeplan: dat zijn allemaal socialistische punten. Die moeten we uitvoeren, en dan bewijzen we ons gelijk.

Volgens Philippe De Backer (Open VLD) gaat het nieuwe bestuur voor 90 procent zijn programma uitvoeren. Wie moet ik geloven?

U moet mij niet geloven. Kijk naar de feiten. Vergelijk de programma’s.

U tekent daar uw doodsvonnis, stond in De Morgen. Voor uw partij dreigt totale irrelevantie. Wat is uw antwoord daarop?

Eerlijk: ik heb dat stuk niet gelezen. Ik mag doodvallen als ik lieg. Ik heb natuurlijk iets vernomen. Die krant blijkt een missie te hebben tegen het Vlaamse socialisme. Ik lees ze daarom niet meer. (lacht)

Het wil toch iets zeggen dat uw partij geen kandidaat vindt voor de derde schepenpost?

(kortaf) Wie zegt dat? Onze mensen nemen hun tijd. Ik heb hen dat ook gevraagd. Liever nu tijd nemen dan onderweg op problemen botsen. De pers zou moeten toejuichen dat onze verkozenen kritisch zijn. Kranten schrijven al jaren, en terecht, dat de particratie een probleem is. Wat wil men nu dan? Dat de partij alles beslist? In mijn partij mag iedereen kritisch zijn. Maar eens de meerderheid beslist, moeten de anderen volgen. Dat gebeurt nu ook in Antwerpen.

Kan Jinnih Beels nog een belangrijke rol spelen in mei, nu ze schepen is in Antwerpen?

Dat kan, ja. Maar dan zal zij een keuze moeten maken. Een schepenambt is niet combineerbaar met het parlement.

Schiet u niet in eigen voet met die strenge cumulregeling?

Dat is een principiële kwestie. Een grote meerderheid van de partij staat daar achter. Ik ga geen uitzonderingen toelaten. Dat zou Jinnih ook niet willen.

“Uitstel kernuitstap is onbespreekbaar”

Ook opnieuw op de politieke agenda: de kernuitstap in 2025. Vindt u die nog steeds haalbaar en wenselijk met het oog op de klimaatdoelstellingen?

Ik zeg twee keer ja. Een nieuw uitstel is onbespreekbaar voor mijn partij. Dit is weer zo’n voorbeeld van een sterke lobby die haar slag thuishaalt. Dat was ook zo op het F35-dossier. Elk weldenkend mens weet dat gevaarlijke, vervuilende en dure kernenergie niet de toekomst kan zijn.

Is dat zo? Ik zie nochtans het VN-klimaatpanel, dat bestaat uit wetenschappers, kernenergie naar voor schuiven om die doelstellingen te bereiken.

(droog) De kernlobby is aan het winnen van de maatschappij. Maar als we nú drastisch hervormen, kunnen die doelstellingen óók gehaald worden. Doe de kernuitstap, en investeer in tijdelijke gascentrales en hernieuwbare energie. Gebruik daarvoor de miljarden die Suez vandaag krijgt. Die tijdelijke gascentrales verzekeren de bevoorrading. Die zullen ook niet leiden tot meer CO2-uitstoot. In Europa bestaat een plafond. Als ergens meer wordt uitgestoten, moet dat elders gecompenseerd worden.