Staatssecretaris Zuhal Demir (N-VA) frontaal in de aanval tegen coalitiepartner CD&V: “Beke ziet moslims als kiesvee”

Wat ze vindt van een migrantenpartij in België? “Geen kans op slagen. CD&V is al dé moslimpartij bij uitstek.” Noem het vintage-Zuhal Demir. Recht voor de raap. Staatssecretaris of niet. Coalitiepartner of niet. Al wordt ze soms wel ingetoomd. Door de premier bijvoorbeeld. “Ik zit nu naast een lege stoel op de ministerraad. Net als vroeger op school.” Zet je schrap voor een pittig gesprek.

Zuhal Demir is zes weken staatssecretaris voor Armoedebestrijding, Gelijke Kansen en Wetenschapsbeleid. De 37-jarige Limburgse met Turks-Koerdische roots volgde Elke Sleurs op die in Gent de meubelen moet redden voor N-VA. En ze amuseert zich, zegt ze. “Als staatssecretaris kan je beslissingen nemen. Nu ik weer in Genk woon, spring ik om de twee, drie dagen binnen bij mijn ouders. Dan vraagt mijn vader steevast: ‘Zu, wat heb je vandaag gedaan voor de mensen?’ Hij houdt mij een spiegel voor. Deze week kon ik zeggen dat de dienst voor mensen met een handicap eindelijk weer telefonisch bereikbaar is. Heel belangrijk. We hebben 38 nieuwe krachten aangeworven, waaronder vijf mensen met autisme. Wat óók een signaal is. Die doen dat schitterend.”

Als parlementslid beet u zelden op uw tong. Hoe zit dat nu? Moet premier Michel u soms intomen?

Ja. (lacht) Na één ministerraad kreeg ik al een nieuwe plaats. Ik zat aanvankelijk naast Theo (Francken, red), met wie ik goed overeenkom. We begonnen meteen te praten over onze dossiers. De premier moet gedacht hebben dat hij die twee jonge veulens niet zou aankunnen. De tweede keer zat ik naast Steven Vandeput en een lege stoel. Tegen die laatste kon ik al niets zeggen. Dat is net als vroeger op school. De juffrouw zette mij ook alleen, omdat ik niet kon zwijgen. (lacht)

Uw start was woelig, zacht uitgedrukt. Is dat vintage-Demir?

Mja, dat weet ik niet. Vindt u dat? Ik was die ochtend niet opgestaan met de idee er stevig in te vliegen. Een journalist vroeg mij na de eedaflegging wat ik vond van Unia, het centrum voor gelijke kansen, en ik heb mijn gedacht gezegd. Dat het centrum te veel focust op één grond van discriminatie, namelijk afkomst. En dan volgde die heisa.

“Ik wil de Vlamingen waarschuwen: CD&V is de nieuwe moslimpartij. Alles kan in ruil voor stemmen.”

U hebt vorige vrijdag met Unia gesproken. Zijn de plooien gladgestreken?

Dat zou ik niet zeggen. Wat mij wel tevreden stemt: Unia zei tijdens dat onderhoud dat het aantal meldingen over diverse gronden van discriminatie sinds die heisa sterk verhoogd is, van 55-plussers, van mensen met een handicap, van mensen met HIV. Per dag komen er bijna twee keer zoveel meldingen binnen dan voordien. Dat betekent dat de Belg de weg gevonden heeft. Dat is wat ik verwacht van Unia: dat iederéén er terechtkan. En zo wordt ook het perceptieprobleem opgelost.

Dat toont ook aan hoe groot het probleem is. Kán discriminatie bestreden worden? Of is dat eigen aan de mens?

Discriminatie is iets van altijd en overal. Ik ben geen tovenaar. Ik zal dat de wereld niet uit helpen. Maar ik geloof wel dat we íets kunnen doen. Als alle slachtoffers de weg al vinden naar Unia, is de eerste stap gezet. Dan kan Unia, dat toch met 90 mensen werkt, bemiddelen en oplossingen zoeken. Twee: discriminatie moet meer dan nu een zaak van parket en gerecht zijn. Je kan niet alles oplossen met bemiddeling. Wat kan ik nog doen? Sensibiliseren. Maar ik ga ook spreken met de werkgevers, want daar begint het. Ik wil hen ervan overtuigen dat 55-plussers wel productief zijn, dat mensen met een handicap ook talenten hebben. (enthousiast) Kijk naar de mensen met autisme die ik nu aangeworven heb. Hoe zij acht uur per dag gegevens verwerken, ik zou het niet kunnen. Je moet gewoon durven die mensen een kans geven. Ik ga de werkgevers desnoods smeken. Mijn voorzitter zegt dat ik veel temperament heb: ik zal dat in deze volledig benutten. (lacht)

Wat met de streefcijfers van de overheid, bijvoorbeeld voor mensen met een handicap?

Ik zie ook dat wij die niet halen. Ik zal daarvoor ijveren, maar ik zal geen beloften maken.

Gelooft u in positieve discriminatie?

Als ik moet kiezen tussen een vrouw en een man die even sterk zijn, dan kies ik de vrouw. Maar een vacature uitschrijven voor één doelgroep gaat te ver. Dat is óók discriminatie. Je moet mensen in de eerste plaats beoordelen op talenten. Ik ben ook geen voorstander van quota.

Eén kind op vijf in dit land groeit op in armoede. Wat gaat u beter doen dan uw voorgangers?

Dat is een schrijnend cijfer. Als je echter een budget hebt van amper drie miljoen, dan moet je bescheiden zijn. Kijk: ik zal niet de staatssecretaris zijn van de grote beloften of plannen. Zo zijn er al genoeg geweest. Ik ga focussen leggen. Ten eerste op alleenstaande ouders. Dat is een vergeten doelgroep. Ik wil die mensen op maat begeleiden. Ten tweede op schuldbeheersing. Veel mensen in armoede durven hun facturen niet meer open te doen. (feller) Een factuur van 15 euro die ineens 100 euro wordt: dat kan niet. Schuldinvordering moet goedkoper. Daarnaast wil ik coördineren. Men noemt mij al eens ‘Zuhal, de moeial’. Wel, ik ga mij moeien. Met Kris Peeters (CD&V) in de eerste plaats, de minister van Werk. Hij is niet van mij verlost. (lacht) Mensen in armoede geraken moeilijk aan een job. Daarom is de hervorming van de arbeidsmarkt zo belangrijk. Ik erger mij blauw aan de vakbonden die tegen flexibel of deeltijds werk zijn. Ik ga ook hen op hun verantwoordelijkheid wijzen. Deeltijds werk kan de opstap zijn naar voltijds werk.

“Men noemt mij ‘Zuhal, de moeial’. Wel, ik ga mij moeien. Met Kris Peeters in de eerste plaats.”

Voormalig SP.A’er Ahmet Koç wil een migrantenpartij oprichten. Wat vindt u daarvan?

Dat lijkt mij geen goed idee naar integratie toe. Bovendien: CD&V is al dé moslimpartij bij uitstek, niet? Hij maakt dus geen kans op slagen. (feller) Ik vind die demarches van CD&V heel opvallend. Mieke Van Hecke die zegt dat haar partij de enige optie is voor moslims. Of in Genk: CD&V-burgemeester Wim Dries en zijn schepen van Turkse afkomst Ali Caglar die twee jaar geleden op de eerste rij staan te applaudisseren voor Erdogan. Diezelfde schepen zei onlangs zelfs dat de persvrijheid er in Turkije op vooruitgaat. Denk je dat Wouter Beke die man terugfluit? Helemáál niet. Chapeau dat John Crombez dat wel gedurfd heeft met Ahmet Koç. CD&V wil daar nu van profiteren door nog platter op de buik te gaan.

Mag dat niet, moslims aanspreken? Zijn zij in uw partij niet welkom?

Wie zich kan vinden in ons programma, is zeer welkom, ongeacht afkomst. Dat is het verschil. Beke ziet moslims als kiesvee. Anders had hij die schepen wel terechtgewezen. Dat is terugkeren in de tijd. (feller) Of neem Veli Yüksel, CD&V-parlementslid van Turkse afkomst. Die wou niet weten van de herdenking van de Armeense genocide. Mijn voorzitter had me bij de oren getrokken. Beke deed niets. Ik vind dat niet gezond. Alles kan in ruil voor stemmen. Dat is onverantwoorde politiek. Politici moeten de democratische waarden onderschrijven. Ik wil de Vlamingen waarschuwen: CD&V is de nieuwe moslimpartij. Ik hoop dat de ogen van iedereen opengaan.

Heeft uw partij het moeilijk met kritische stemmen?

Neen. Zoals ik zei deze week: ik ben die kritiek beu. Ik hou van kritische ambtenaren, van mensen die neen durven zeggen. Alleen zo kan je jezelf verbeteren. Maar ze moeten hun werk wel goed doen.

Wekt uw partij niet die indruk door de ontslagen toe te juichen van bijvoorbeeld Abou Jahjah of Unia-juriste Rachida Lamrabet?

(denkt na) Ik weet dat niet. Ik zou zelf niet meteen een ontslag toejuichen. Maar is dat zo verkeerd? Iemand mag toch een mening hebben. Ik heb trouwens nooit om het ontslag van de Unia-juriste gevraagd. En het is De Standaard die Abou Jahjah ontslagen heeft. Draai de zaken niet om.

(foto belga)