Groen-voorzitter Meyrem Almaci is scherp voor het exit-plan van de Nationale Veiligheidsraad: “Dit is pijnlijk. Dit kon anders.”

“We mogen wel werken en winkelen, maar we mogen geen vrienden en familie zien. Dit is pijnlijk.” Meyrem Almaci is teleurgesteld en boos na de persconferentie van de Nationale Veiligheidsraad. Teleurgesteld, door het gebrek aan sociale maatregelen. Boos, door uitspraken zoals die van Alexander De Croo. De voorzitter van Groen vreest dat mensen dit niet gaan volhouden. Wij hebben afspraak op zaterdagmiddag voor een videogesprek.

Goeiemiddag, mevrouw Almaci. Hoe was de eerste week van preteaching?

Chaotisch, omdat het systeem vastliep. (lacht) Maar ook bijzonder. Mijn man en ik werken van thuis uit en doen afwisselend het schoolwerk. We hebben twee kinderen, van 9 en 12. Het is worstelen, maar dat is het voor alle ouders. Wij mogen ons nog gelukkig prijzen. Wij hebben al het schoolmateriaal dat nodig is, onze kinderen kunnen op een laptop werken. Dat is niet in elk gezin zo.

Is aan u een goede leerkracht verloren gegaan?

Ik vrees van niet. Dat is een ongelooflijk zwaar beroep. Ik mag hopen dat na deze crisis nog weinig mensen lacherig gaan doen over kinderopvang en onderwijs.

Wat vinden uw kinderen van ‘juffrouw Meyrem’?

Wellicht vinden ze dat ik meer geduld moet hebben. (lacht) De kinderen doen hard hun best, hoor, maar als iets twee uur aansleept, dan komen de frustraties naar boven. Dat is ook normaal. Het is ook voor hen niet evident. Ze missen hun vriendjes héél hard.

U bent opgegroeid in een gezin van elf. Kan u zich dat voorstellen vandaag?

Amper. (blaast) Wij woonden dan nog in een klein arbeidershuis. Daar met elf kinderen opgesloten zitten, dat zou wat geven. Waanzin. Ik ben daarom heel gevoelig voor de moeilijkheden die grote en kwetsbare gezinnen ondervinden. Of die mensen die geen tuin hebben. Onderschat dat niet. Dat is voor hen véél zwaarder dan voor ons.

“De stem van VOKA en Unizo weegt door in het eindresultaat. Het sociale luik wordt vergeten.”

De scholen gaan weer open op maandag 18 mei, zo heeft de Veiligheidsraad beslist. Bent u blij?

Deels wel natuurlijk. Het is goed voor de kinderen én voor de ouders. Anderzijds worstel ik wel met de timing. Eerst gaan de bedrijven open, daarna de winkels, en pas daarna de scholen. Dat wordt een probleem voor werkende ouders. Dat is een vaststelling, geen kritiek. Maar wat moeten die ouders doen? Moeten de kinderen naar de opvang op school? Hoe gaan de scholen dat organiseren? Ik ben heel blij dat we erin geslaagd zijn om het zorgverlof uit te breiden naar álle ouders.

Niet voor zelfstandigen en pleegouders.

Neen, die ontbreken nog. Maar we werken ook daaraan. Aanvankelijk was dat alleen bedoeld voor alleenstaanden. Op onze vraag is dat uitgebreid naar álle werkende ouders.

Wat vindt u algemeen van het exit-plan?

Er is een duidelijk plan op tafel gekomen voor de heropstart van de economie. Dat is een goede zaak voor de vele handelaars die het moeilijk hebben vandaag. Die heropstart is ook belangrijk voor het mentaal welzijn van mensen. (zwijgt even)

Ik voel een ‘maar’.

Jawel. Ik mis een plan voor de samenleving. De samenleving moet heropgestart worden, en niet alleen de economie. We mogen wel werken en winkelen, maar we mogen geen vrienden en familie zien. Dit is pijnlijk. Dit kon anders. Ik ben daarom teleurgesteld. Wie een tweede verblijf heeft, krijgt perspectief. Dat is geen probleem, wat mij betreft. Dat mag. Maar wie zijn moeder al weken niet gezien heeft, krijgt géén perspectief. Dát is een probleem.

Wat had u dan gewild?

Véél mensen snakken naar menselijk contact. Ze willen vrienden en familie zien. Ik ook. Dat is wat ons mens maakt. Het exit-plan zwijgt daarover in alle talen. Dat is een gemiste kans. Waarom mogen de mensen hun ouders niet zien? Of hun beste vriend? Als winkelen kan, mits het respecteren van alle maatregelen zoals de anderhalve meter, waarom dat dan niet?

Is dit plan geschreven door VOKA?

(blaast) Dat ga ik niet zeggen. De stem van VOKA en Unizo weegt wel door in het eindresultaat. Ik neem dat die organisaties niet kwalijk. Het is ook goed dat de economie heropgestart wordt. Maar het sociale luik wordt vergeten, en dat is pijnlijk. (plots boos) Alexander De Croo (Open VLD-minister, red) die zegt dat we onze ouders maar moeten ontmoeten in de winkel, dat tart toch alle verbeelding? Veel mensen lijden door eenzaamheid. Ik kijk dan vooral naar oudere en kwetsbare mensen. Niet alle mensen zullen dit volhouden. Er is te weinig aandacht voor het emotionele aspect. Dat is de blinde vlek van de Veiligheidsraad. Onze woonzorgcentra worden helemaal vergeten. Het leven is meer dan werken alleen, hé. Dat onevenwicht baart mij zorgen, als mens en als groene partijvoorzitter.

“Wie een tweede verblijf heeft, krijgt perspectief. Wie zijn moeder al weken niet gezien heeft, krijgt géén perspectief. Dat is een gemiste kans.”

Aanvankelijk lag een voorstel op tafel om twee vrienden te mogen ontmoeten, maar dat is gesneuveld.

Ik betreur dat. Het is daarom dat wij pleiten voor meer experten van de non-profitsector aan die tafel, evenals voor meer groene experten. Dat kan dat evenwicht herstellen.

Hoe is het trouwens met uw moeder?

De isolatie begint zwaar te wegen. Ze is intussen 82 jaar. Mijn oudste zus zorgt voor haar. Dat is mantelzorg: dat mag. Ik heb haar al acht weken niet meer gezien. (even stil) Dat is lastig. Voor mij, voor haar, voor de kinderen. Maar het mag niet. Zij woont te ver. Naar daar rijden, is geen essentiële verplaatsing. Ik denk dat dat voor veel mensen een worsteling is. Ik denk ook aan die ouders die een kind hebben met een handicap. Hoe vreselijk moet het zijn om uw kind niet te mogen zien? (zwijgt even) Ik snak ernaar mijn moeder weer te zien.

Wie wel uit haar kot kwam, is premier Sophie Wilmès (MR). Wat vindt u van de kritiek dat dit land leiderschap mist?

(ontwijkend) Het zou te makkelijk zijn om één iemand aan te wijzen. De premier zit in een ondankbare positie. Ik vind vooral dat dit land verantwoordelijkheid mist. We hebben dat deze week opnieuw ervaren. Dagelijks sterven honderden mensen aan dit virus, maar sommige politici blijven lekken naar de pers. Er is ook iets fout aan de communicatie van de Veiligheidsraad. Zie de woonzorgcentra. Maar dat is niet alleen de schuld van de premier. Jan Jambon (N-VA) zit daar evengoed in.

Uw partij steunt de volmachten van de regering. Hebt u nog geen spijt?

Neen. Wij hebben die volmachtenwet goedgekeurd, omdat die toen, in maart, noodzakelijk was om deze crisis snel aan te pakken. Dat was een pragmatische keuze van mijn partij. Dit is een ongeziene crisis, hé. Maar volmachten moeten de uitzondering blijven. Ze worden best zo kort mogelijk gehouden.

U wil met andere woorden geen verlenging, als die wet afloopt in juni?

Dat lijkt mij inderdaad niet nodig.

Wat is eigenlijk uw grootste bekommernis in deze crisis?

(denkt na) Ik hoop dat de systeemfouten, die door corona blootgelegd worden, na deze crisis eindelijk aangepakt worden. De grote ongelijkheden, het gebrek aan maakindustrie in eigen land, de welzijnssector die kreunt onder de besparingen: dat zijn allemaal voorbeelden. (feller) En dan zegt onze minister-president dat alle burgers de kosten gaan moeten dragen. Dat maakt me heel ongerust.

Wie moet die factuur dan betalen?

(op dreef) Gaan we dan nooit leren uit onze fouten? Wie heeft de bankencrisis mogen betalen? De gewone burgers. Gaan we opnieuw die fout maken? Wij gaan dat niet toelaten. We leggen daarom een voorstel op tafel voor eerlijke fiscaliteit, met een eenmalige solidariteitsbijdrage van de allergrootste vermogens.

Eén lichtpunt deze week: het mooie weer, met dank aan de klimaatopwarming. Overtuig nu maar eens iemand dat het té warm is.

Dat mooie weer is zeker meegenomen, en ik hoop dat iedereen kan genieten. Maar ik denk dat iedereen ook wel aanvoelt dat het klimaat abnormale bokkensprongen maakt. Bovendien kan de droogte catastrofaal zijn voor natuur, landbouw en drinkwatervoorziening. Het economische exit-plan ligt nu op tafel. De échte relance moet gebaseerd zijn op de Green Deal.

Deze week is ook de ramadan begonnen. Dat wordt op zaterdag 23 mei afgesloten met het Suikerfeest. Zal dat samen met vrienden en familie zijn?

Ik hoop daarop. Maar ik ben ook realist. Dit wordt een heel bijzondere ramadan, net zoals christenen een heel bijzondere paasperiode meegemaakt hebben. Toch kan deze periode héél zinvol zijn. De ramadan staat in essentie voor bezinning en solidariteit. We kunnen die waarden ook tonen zonder elkaar fysiek te zien. Maar wordt dat leuk? Neen, dat niet. Ik wil liefst van al vieren met vrienden en familie.