N-VA-voorzitter en historicus Bart De Wever fileert de actualiteit: “Ik ben bezorgd: Poetin doet denken aan Hitler”

“De rente moet omhoog of de spaarboekjes van de gezinnen bloeden dood.” Bart De Wever maakt zijn volgend strijdtoneel bekend, nu de slag om de kernuitstap gewonnen lijkt. Opvallend: de N-VA-voorzitter slaat ook (een beetje) mea culpa. Maar eerst: de oorlog in Oekraïne. Over Poetin, Mahdi en de ‘kazakkendraaiers’ van Vlaams Belang. Een tip: neem een koffie en ga rustig zitten, want De Wever is scherper dan ooit.

Dat de oorlog hem diep raakt, zegt Bart De Wever. Zijn familie heeft al vele jaren een warme band met het Oekraïense volk. “Ik kom uit een typisch katholiek gezin en ben dus anticommunistisch opgegroeid. Mijn broer Bruno was in zijn jonge jaren zelfs een soort CIA-agent. Hij smokkelde geld voor dissidenten in de Sovjet-Unie. De biljetten kleefden aan zijn lijf. Ook mijn vader vond het zijn plicht, toen het IJzeren Gordijn viel, om naar het Oostblok te trekken en daar de mensen te helpen. Hij belandde in Lviv, een stad in het westen van Oekraïne, waar hij ook vrienden maakte. Ik was helaas te jong om mee te gaan. Ik herinner me wel de vele Oekraïense gastarbeiders die de daaropvolgende jaren onze richting uitkwamen. Mijn vader hielp die allemaal aan werk en logies. ( stil ) Toen hij stierf, kregen we veel brieven uit Oekraïne, soms met tranen op.”

En toch bent u tegen de campagne #plekvrij?

( fel ) “Omdat die ongezien onbezonnen is. Je kan een humanitaire crisis niet oplossen in de huiskamers van de mensen. Al wat Sammy Mahdi ( bevoegde staatssecretaris, CD&V, red. ) verkeerd kon doen, heeft hij verkeerd gedaan. Alle Oekraïners krijgen van hem een tijdelijke beschermingsstatus. Ze moeten dus niet door de asielprocedure en kunnen meteen een leefloon en kindergeld krijgen. Het wordt zo onwaarschijnlijk interessant om naar België te komen. Het gaat over honderdduizenden mensen, hé.”

Is uw kritiek niet makkelijk? Het is oorlog. Wat had u dan gedaan?

“Hen een vluchtelingenstatus geven en collectieve opvang voorzien met bed, bad en brood. Hij had in elke provincie een dorp moeten bouwen, waar ook ziekenzorg, onderwijs en psychosociale begeleiding georganiseerd kunnen worden. Nu dreigen de vluchtelingen verspreid te raken over duizend-en-een plekken. ( windt zich op ) Het gaat hier over getraumatiseerde vrouwen en kinderen, hé. Wat als zij straks te horen krijgen dat hun man of vader gestorven is in de oorlog? Wie zal hen dan begeleiden? Denkt u dat de mensen die hen opvangen, daar klaar voor zijn? Wat Mahdi in gang dreigt te zetten, is compleet krankzinnig.”

Hij zorgt ervoor dat niemand op straat hoeft te slapen. Bovendien wil ook hij grote opvangcentra in elke provincie.

“Woensdag zag hij dan plots het licht, ja. Te laat. Het is al chaos. Weet je wat het probleem is? Dat zijn reguliere asielopvang propvol zit met veelal mensen die geen asiel zullen krijgen. Dat is het gevolg van het Europese wanbeleid. Want laat me duidelijk zijn: we moeten deze Oekraïners opvangen, allemaal.”

U was minder genereus voor Syrische vluchtelingen. Hoe rechtvaardigt u deze selectieve solidariteit?

“Wij zijn voor opvang in eigen regio. Daarom waren we niet enthousiast om Syrische vluchtelingen op te vangen. De rijke Arabische landen hadden dat moeten doen, maar zij wilden dat niet. Oekraïne is een Europees conflict, en dus is het onze verantwoordelijkheid. Dat is consequent zijn.”

Laten we eens naar het brede plaatje kijken. Zou u Poetin vergelijken met Hitler?

“Ik ben doorgaans allergisch aan historische vergelijkingen, maar deze keer zijn er wel parallellen en die maken me bezorgd. Poetin doet denken aan Hitler. Duitsland werd vernederd na de Eerste Wereldoorlog, Rusland na de Koude Oorlog. In beide landen trad een autocratische leider naar voren met een duidelijke ambitie: de vernedering ongedaan maken. In Duitsland was dat Hitler, in Rusland Poetin. Het zijn bovendien twee mannen die ook zelf de vernedering gevoeld hebben: Hitler was soldaat, Poetin een KGB-agent. Beiden gingen vervolgens op een onverwacht moment over tot irrationeel gedrag. Wat het Sudetenland was voor Hitler, was de Krim voor Poetin. Dat zijn véél gelijkenissen.”

Zal ook deze keer een wereldoorlog uitbreken?

“Je moet daar bezorgd over zijn. Als er één Russische tank de grens van een NAVO-land overschrijdt, dan zijn we formeel in oorlog. Dat is artikel 5 van de NAVO. Al denk ik niet dat het zo ver zal komen. Rusland kan het economisch en militair niet aan, volgens mij. Dat is bijna een derdewereldland.”

Kent u Vladimir Poetin?

“Ik heb hem nooit ontmoet, neen. Ik heb nooit die behoefte gevoeld. Het zijn vooral de uiterst rechtse partijen die graag met hem op de foto gingen. De Italiaan Matteo Salvini is maar één voorbeeld. Het viel me trouwens op dat hij deze week in Polen uitgemaakt werd voor paljas. ( fijntjes ) Ik ken dat woord van ergens.”

U hebt het Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken voor de voeten gegooid op de vooravond van de verkiezingen.

“Het ging toen ook over de banden met Rusland. ( benadrukt ) Vlaams Belang heeft waarnemers gestuurd naar het referendum op de Krim, hé. (Volgens Vlaams Belang heeft het drietal dit op eigen houtje gedaan. Toen het gebeurde, heeft de partijleiding hen hiervoor publiekelijk veroordeeld, red.) Dat was een gunst aan Poetin. Zelfs het Front National wou zo ver niet gaan. Het is dankzij Poetin dat Dewinter op de foto mocht met Assad, een man die zijn eigen volk uitmoordt. En wie heeft al die leuke reisjes betaald? Ik zou dat wel eens willen weten.”

Vlaams Belang ontkent deze banden.

“Er is niemand die dat gelooft. Hun hypocrisie is onwaarschijnlijk. Het zijn kazakkendraaiers van de ergste soort. Enkele weken geleden wou Dewinter nog uit de NAVO stappen en nu doen ze inzamelacties voor het Oekraïense volk. ( zucht ) Was ik een Oekraïner, ik zou zeggen: ge moogt uw brol houden . Ik heb dan nog meer respect voor de PVDA die consequent Rusland blijft steunen.”

Is de Chinese Muur tussen uw partij en Vlaams Belang dikker geworden door deze oorlog?

“Cynisch genoeg komen ze nu dichter te staan, want ze laten Poetin vallen. Maar ik heb deze crisis niet nodig om te weten waar Vlaams Belang voor staat.”

Intussen nadert D-Day voor de kern-uitstap, namelijk vrijdag 18 maart. Het lijkt erop dat de uitstap uitgesteld wordt. Bent u blij?

( droog ) “De regering kan niet anders. Energie is een te groot geopolitiek wapen geworden. Het is oorlog, hé. Ook ik heb mijn standpunt verruimd: we moeten zoveel mogelijk kerncentrales openhouden, dus niet alleen de jongste twee. Dat is ook wat het Internationaal Energieagentschap zegt. De oudste twee zijn wellicht versleten, maar, indien veilig, moeten de vijf anderen wel openblijven. Jezelf nog meer afhankelijk maken van gas, zou heel dom zijn. Wie dat nog niet begrepen heeft, krijgt van mij een lidkaart van Groen.”

Blij klinkt u niet. Had de cynicus in Bart De Wever liever een regeringscrisis gezien?

“Maar neen, die zou er toch niet komen. De groenen gingen sowieso een bocht maken. Elke keer Tinne Van der Straeten haar plannen uit de doeken doet, denk ik: wie begrijpt die nog en, vooral, wie gelooft die nog? ”

Zou u niet beter mea culpa slaan? Had u deze bocht gemaakt in 2018 toen u aan zet was, dan zou het de burger veel minder geld kosten.

( blaast ) “Als u de Zweedse regering bedoelt, dan hebt u gelijk. We hebben twee centrales kunnen verlengen, maar van meer wilden de liberalen niet weten. No way , zei Gwendolyn Rutten. Ik heb daar verder geen strijdpunt van gemaakt, omdat ik dacht dat de volgende regering niet anders zou kunnen dan de kernuitstap terugschroeven. Je moet je strijdtoneel kiezen: wij hebben toen extra investeringen voor het leger binnengehaald. Moeten we dus mea culpa slaan? Ja, want mijn voorspelling is niet uitgekomen. Ik had niet gedacht dat de anderen zo stom zouden zijn om met de groenen in zee te gaan.”

Bent u Bouchez (MR) dankbaar?

( fijntjes ) “Dat is mijn Franstalige woordvoerder geworden. Ik heb er nu twee. Er is één verschil: deze is gratis. Maar helaas ook onvoorspelbaar. Hij heeft echter weinig verdienste aan dit dossier, het is door Poetin dat de groenen hun bocht maken. Het is natuurlijk goed dat de waanzin van de kern-uitstap niet doorgaat. ( op dreef ) Ik hoop nu vooral dat iedereen begrijpt waarom de prijzen zo op hol slaan. Waarom zijn we zo afhankelijk geworden van Rusland? Door de groene politiek: geen kernenergie meer, geen fossiele brandstoffen meer, alleen nog hernieuwbare energie. Gevolg: onze eigen productie zakt. In mijn ideale wereld gaan we naar een mix van vijftig procent nucleair en vijftig procent hernieuwbaar.”

U bent ‘all-in’ gegaan voor dit dossier. Wat is het volgende waarin u uw tanden zal zetten?

( resoluut ) “De inflatie. Het spaargeld van de Vlaming staat op het spel. We dreigen naar tien procent inflatie te gaan, wat een catastrofe zou zijn. Je ziet je spaargeld in sneltempo wegsmelten. Als dit nog drie jaar aanhoudt, is de helft verdwenen. Dit raakt de Vlaming in de ziel.”

Is de lage rente nog houdbaar?

“Neen, natuurlijk niet. De rente moet omhoog of de spaarboekjes van de gezinnen bloeden dood. Je moet goed beseffen: als de overheid gratis leent, dan haalt ze eigenlijk het geld uit de zakken van de mensen. En hier komen we tot de essentie. Welke kant kiezen wij? Die van de Noord-Europese landen die een rentestijging willen of die van de schuldverslaafde mediterrane landen? Vivaldi kiest voor het zuiden. Dat is de foute weg. Gevolg: grote tekorten, lage groei.”

U kijkt graag naar anderen, maar wat doet de Vlaamse regering? Neem nu de energiefactuur.

“De Vlaamse regering is de enige die neerwaarts op de prijzen drukt. De factuur is met gemiddeld 47 euro gedaald.”

Wat peanuts is.

( feller ) “Is het genoeg? Neen. Zuhal ( Demir, N-VA, red. ) wil ook een grote slok afromen van de subsidies voor de grote zonnepanelenparken. Ook dat zal de factuur verlagen. En er zijn nog plannen om de koopkracht te versterken. Maar de beste manier om die te kelderen, is die aankondigen in De Zondag.”

Vindt u het palmares van de regering niet bleek?

“In de covidcrisis heeft de regering klappen gekregen in de perceptie. Dat is onmiskenbaar zo. Vlaanderen was dikwijls het vijfde wiel aan de wagen. Het had beter gekund, maar dat mag de aandacht niet afleiden van de realisaties. Jan Jambon is misschien niet altijd de beste communicator, maar hij bewijst zich als dealmaker, soms in onmogelijke omstandigheden. Vlaanderen is een land waar bestuurd wordt, waar de begroting op orde is, waar belangrijke milieuakkoorden gesloten worden, waar de belastingen verlaagd worden.”

Waar een kind sterft in de kinderopvang na mishandeling.

( even stil ) “Dat is geen dossier om vrolijk van te worden. Dat daar iets grondig fout zit, zal ook de bevoegde minister niet ontkennen. Dat moet volledig uitgeklaard worden.”

Is dit het schandaal te veel voor Wouter Beke (CD&V)?

( wikt zijn woorden ) “Ik heb lang met Wouter gesproken toen hij aantrad. Welzijn is een moeilijk en risicovol departement , zei ik hem. Hij knikte en zei: Ik zal uw steun nodig hebben . Ik heb hem toen mijn volle steun beloofd en wie mij kent, weet dat ik mijn woord niet breek. Ik blijf Wouter steunen.”

Zuhal Demir scoort wel punten. Is zij de volgende minister-president?

( zucht ) “Wat een ambetante vraag. Dat weet ik nog niet. ( denkt na ) Ik wil daar wel iets op zeggen. Ik heb haar niet toevallig op een moeilijk departement gezet. Ze bewijst dat ze dit kan. Ik ga ook niet ontkennen dat haar profiel helemaal de identiteit van N-VA belichaamt: een dochter van een Turks-Koerdische mijnwerker die perfect geïntegreerd is en de harten van de Vlamingen verovert. De idee dat zij op het allerhoogste schavot zou komen, is niet vergezocht voor mij. ( even stil ) Ze zal schrikken als ze dit leest. Het is de eerste keer dat ik dit zeg. Er kan bovendien nog veel gebeuren.”

We zouden het bijna vergeten, maar deze week is code geel ingegaan. Was u euforisch?

“U zal mij zelden euforisch zien, dat is mij genetisch niet gegeven. Ik ben vooral blij dat het CST verdwenen is en wat mij betreft voorgoed. Dat was de grootste miskleun van het hele beheer. Helaas zitten er coronahaviken in de federale regering die haast heimwee lijken te hebben naar corona.”

Bent u zeker dat de pandemie voorbij is?

“Je moet voorzichtig blijven. Er kan een opflakkering komen in het najaar. Maar dankzij de vaccins is de mortaliteit enorm gedaald. Er zijn ook mensen die sterven door de griep, maar we doen daarvoor onze samenleving niet op slot. Ik denk dat we vandaag evolueren van een pandemie naar een griepachtige verschijning. U ziet: voor één keer ben ik positief gestemd.” ( lacht )