Belasting op suikerrijke dranken vanaf 2016: is ‘Maggietaks’ vooral goed voor onze gezondheid of voor de staatskas?

De kogel is door de kerk: vanaf 2016 komt er een suikertaks op álle frisdranken, niet enkel op alcopops zoals Bacardi Breezer. Hoeveel we per blikje of flesje extra zullen moeten betalen, is nog onduidelijk, maar de maatregel moet volgend jaar wel al 50 miljoen euro opbrengen voor de staatskas. En tegen 2020 vervijfvoudigt dit bedrag! Officieel is het initiatiefneemster Maggie De Block om onze gezondheid te doen, maar er zijn redenen om daaraan te twijfelen.

De minister van Volksgezondheid haalt hiermee haar slag thuis. Zij wilde van in het begin alle suikerrijke dranken belasten. Andere regeringspartijen keken enkel in de richting van alcopops, maar dat zou niet genoeg opgeleverd hebben.

Suikerrijke dranken zijn niet gezond, dus zouden we maatregelen die de consumptie ervan afremmen toch moeten toejuichen? Dat lijkt misschien zo, maar in andere landen waar men reeds met suiker- en/of vettaksen experimenteerde, is gebleken dat de situatie erg complex is.

Ingreep werkte niet in Mexico

Zo introduceerde Mexico in 2014 een frisdranktaks die suikerrijke drankjes 10 procent duurder maakte. Tegelijk moest men voor snoep, snacks en ijsjes 8 procent meer betalen. De maatregel leek in eerste instantie effect te hebben, want er werd 6 procent minder verkocht in het eerste jaar. Het gejuich verstomde evenwel snel toen men dieper begon te graven en vaststelde dat de duurdere merken inderdaad een beetje terrein moesten prijs geven, maar dat goedkope varianten daarentegen meer verkochten. Uiteindelijk werden er amper 0,2 minder ongezonde drankjes verbruikt.

Ook light-dranken duurder

Bijkomend probleem: onze regering zou light-producten niet extra belasten, maar in landen waar de nieuwe taks ingevoerd werd, bleken de producenten deze artikelen duurder te maken. Ze deden dit om een eventuele minderverkoop van hun artikelen die extra werden belast, te compenseren. De consument wordt dus dubbel getroffen. Tenzij we allemaal overschakelen op kraantjeswater uiteraard. Zou dit de bedoeling van Maggie kunnen zijn? Als dokter ziet ze dit misschien wel als ideaalbeeld (nul calorieën en vrijwel gratis!) maar ze is uiteraard voldoende realistisch om te beseffen dat Jan-met-de -grote-dorst zijn consumptiepatroon niet snel aanpast. Om dit te bereiken, zouden de prijzen met 50 procent of meer moeten stijgen. En dan zou men ook andere maatregelen moeten nemen, zoals het verbieden van frisdrankautomaten op school.

Belasting die ons tegen onszelf beschermt

Het is dus duidelijk dat het om een belastingverhoging gaat. Een hele intelligente bovendien, want een belasting die onze gezondheid ten goede komt: wie kan daar nu tegen zijn? Belastingen die ons tegen onszelf moeten beschermen, ze zijn in tegenwoordig.