Vlaams minister Benjamin Dalle (CD&V) wil scholen en speelpleinen niet meer sluiten: “Een tweede golf moet anders aangepakt worden”

Een tweede golf, of een tweede lockdown, moet anders aangepakt worden. Het kind moet vanaf dag één centraal staan. Dat zegt Benjamin Dalle, Vlaams minister van Jeugd. De CD&V-er wil geen nieuwe sluiting van speelpleinen en scholen. Dalle richt zijn pijlen ook op de federale perikelen. Hij wil de schuldenput opkuisen met een ‘Globaal Plan 2.0’.

Het waren hevige weken voor Benjamin Dalle. Zijn kabinet is van de eerste dag van de lockdown in crisismodus gegaan, zo benadrukt hij. “Ik wist dat een sluiting van de scholen de kinderen keihard zou treffen, en zeker de meest kwetsbare.” De Nationale Veiligheidsraad, waar de lockdown en de exit uitgetekend worden, had echter weinig aandacht voor kinderen en jongeren in die eerste weken. Het is pas begin deze maand dat de focus verlegd is. De voorbije dagen kon Dalle dan ook enkele keren opgelucht ademhalen. De opening van de scholen. De zomerkampen die kunnen doorgaan. De opening van skateparken en speelpleinen. “Die open ruimte is zó belangrijk. Veel kinderen groeien op zonder tuin of terras. Zij moeten buiten kunnen. Dat was wekenlang niet mogelijk. Ik heb daarom sterk aangedrongen om die speelpleinen te openen. Idem voor de zomerkampen. Ik ben blij met het resultaat.”

Waarom die bubbel van vijftig voor zomerkampen?

Dat was het minimum voor het jeugdwerk en het maximum voor experten. Als er een uitbraak zou zijn, dan is vijftig een beheersbaar aantal, zeiden de experten. Voor het jeugdwerk zouden kleinere bubbels niet te organiseren zijn. Vergeet niet dat veel verenigingen honderd en meer leden tellen. Dit is een goed compromis.

Gaan kinderen onbezorgd mogen spelen?

Zéker. Ik wil dat benadrukken. Het is op kamp onmogelijk om afstand te houden en dat is ook niet de bedoeling. Kinderen moeten onbezorgd kunnen spelen. Dat is zelfs de essentie van een kamp. Ook de leiding zit in die bubbel en kan zonder social distancing en zonder mondmaskers haar werk doen. We vragen alleen gezond verstand. Ga geen Dikke Bertha spelen of lepels uitwisselen via de mond. Hou ook de externe contacten beperkt. Doe geen bezoekdagen en geen tweedaagses. Ik heb er vertrouwen in dat dat zal lukken.

Het jeugdwerk zal ook centen nodig hebben. Kampen worden duurder, inkomsten zijn weggevallen en bovendien heeft deze regering al geknipt in de subsidies. Kan u iets extra doen?

Doorgaans moet een vereniging activiteiten aantonen om een volle subsidie te krijgen. Die plicht valt weg voor volgend jaar. Dat is één iets. De regering heeft ten tweede een noodfonds van 200 miljoen euro opgericht voor onder meer cultuur, sport en ook jeugd. Dat is véél geld. En ten derde gaan we verenigingen ondersteunen in hun zoektocht naar kampplekken en openbaar vervoer, voor de aankoop van beschermend materiaal, enzovoort.

“Ik heb honderden haatberichten gekregen. Ik ben zelfs bedreigd. En dat allemaal door fake news.”

Maar de jeugdsector moet ook drie procent besparen. Kan daar iets aan gedaan worden?

Neen. U zegt het goed: dat is drie procent. Aanvankelijk was dat zes procent. We hebben dat al gehalveerd. Die besparing is intussen geabsorbeerd door de sector. We gaan daar niet op terugkomen. Ik wil er trouwens op wijzen dat de extra impulsen die we geven, beduidend hoger liggen dan de besparing die we vroegen.

Dat kinderen vergeten zijn in de lockdown en de exit, kan u die kritiek volgen?

Dat is een terechte bedenking. Zeker in de start van de exit had meer aandacht moeten zijn voor kinderen en jongeren. Ik heb dat toen ook gezegd, dat het kind centraal moet staan. Die focus is echter pas de laatste maand gekomen. (denkt na) Ik wil wel benadrukken dat mijn kabinet niet gewacht heeft. Wij hebben van dag één maatregelen genomen, vooral dan voor kwetsbare kinderen. Het is in de algemene strategie dat het kind pas later centraal is komen te staan.

Werd er in het begin niet naar u geluisterd?

Jawel, dat is het probleem niet. Dit is een ongeziene crisis. Voor de politiek, voor de experten, voor iedereen. Dat is het probleem. Een onbekend virus. Onzekerheid over de verspreiding en de gevolgen. Toen wisten we omzeggens niets. Vandaag is er wel consensus dat kinderen het virus minder snel verspreiden en dat ze ook minder ziek worden. Die kennis is cruciaal. Dat maakt dat we kunnen werken met contactbubbels.

Wat leert u voor een mogelijke tweede golf, of lockdown?

Die moet sowieso anders aangepakt worden. Dat zal ook gebeuren, dankzij de kennis die we nu hebben. Het kind moet vanaf dag één centraal staan. We weten nu bijvoorbeeld dat de open ruimte niet zo schadelijk is voor de verspreiding van het virus. Speelpleinen en skateparken mogen wat mij betreft niet opnieuw gesloten worden.

En de scholen?

Ook niet. We houden die best open. De sluiting van de scholen heeft een enorme impact gehad op kinderen.

Was dat eigenlijk echt nodig? Viroloog Marc Van Ranst was nooit voorstander.

Dat klopt. Ook vanuit de Vlaamse regering waren er twijfels. Maar nogmaals: dit is een ongeziene crisis, hè. Dat vraagt radicale maatregelen. Zowat alle Europese landen hebben hun scholen gesloten. Met de kennis van vandaag zouden we dat niet meer mogen doen. We weten nu dat ook andere maatregelen, zoals contactbubbels, de verspreiding kunnen tegengaan. (denkt na) We gaan de komende weken opnieuw veel leren, denk ik. Ik ben blij dat de scholen weer volledig opengaan. We gaan zien of dat een impact heeft op de curve. Laat ons hopen van niet.

“Armoedebestrijding wordt één van de grote uitdagingen na corona, en dan zal er inderdaad meer geld nodig zijn.”

Is uw werk nu gedaan?

Neen, er moeten nog belangrijke beslissingen genomen worden. Op vlak van sport en cultuur bijvoorbeeld: dat heeft ook gevolgen voor de jeugd. Wat met zwembaden? Wat met contactsporten? Ik verwacht woensdag op de Veiligheidsraad meer nieuws.

Is kinderarmoede eens geen aandacht waard?

(knikt) Dat is sowieso een prioriteit voor mij, want dat is geen nieuw probleem. Dat is wel acuter geworden in deze crisis. We hebben daarom al in maart een specifiek plan opgemaakt voor kwetsbare kinderen en jongeren, Generatie Veerkracht. Dat is een plan van 4,5 miljoen euro met concrete maatregelen voor die doelgroep, zoals de versterking van chatlijnen, de levering van laptops, enzovoort.

Maar is dat écht een prioriteit? Dat de Vlaamse regering meer spreekt over tweedeverblijvers dan over kwetsbare gezinnen, voelt toch wrang aan?

(plots feller) Wat u zegt, klopt niet. Het ene sluit het andere niet uit. Het is niet omdat we een oplossing willen voor tweedeverblijvers dat we geen aandacht hebben voor kwetsbare gezinnen. Dat heeft wél prioriteit. Die extra investering van 4,5 miljoen euro: dat is ongezien in deze sector, hè. (op dreef) Het is Vlaanderen die het kind centraal heeft gezet. Het is Vlaanderen die zijn nek heeft uitgestoken voor het openen van scholen en openbare ruimte. Dat mag ook eens gezegd worden.

Volgens de expertengroep GEES kan de armoede toenemen van 16 tot 25 procent. Dan zal 4,5 miljoen euro niet genoeg zijn.

Neen, maar dat plan is voor acute noden. Armoedebestrijding wordt één van de grote uitdagingen na corona, en dan zal er inderdaad meer nodig zijn. Veel meer. Op alle vlakken en alle niveaus. U moet mij daarvan niet overtuigen. De armoede is misschien wel de grootste schande van onze welvaartstaat. Dit is onaanvaardbaar. Ik zeg daarom dat een nieuwe regering onmiddellijk moet starten met een economische én een maatschappelijke relance (zie kader).

U bent ook bevoegd voor Media. Wat vindt u van de berichtgeving over de crisis?

Ik doe doorgaans geen uitspraken over het inhoudelijk werk van de media. Ik kan wel zeggen dat ik de berichtgeving over het algemeen heel sterk vond. De media hebben hun verantwoordelijkheid genomen, ook door belangrijk nieuws gratis te maken op de websites. Dat is niet evident, want ook journalisten moeten betaald worden. Ook de openbare omroep levert goed werk. Ik ben bijvoorbeeld blij dat er veel aandacht gaat naar fact checking. Dat is ongelooflijk belangrijk, want fake news was ook in deze crisis een groot probleem. Ik heb dat zelf ondervonden.

Doelt u op wat in Brussel gebeurt? U wordt geviseerd door de politievakbond, omdat u te mild zou zijn voor jongeren die de politie aanvallen.

(knikt) Dat is inderdaad fake news. Geweld tegen de politie is onaanvaardbaar. Dat moet streng bestraft worden. Ik ben zelfs voorstander van nultolerantie. Ik heb ook nooit iets anders beweerd. Ik heb op geen enkel moment kritiek gehad op de politie.

Wat was dan het probleem?

Dat er foute informatie verspreid wordt. Onder meer door Vlaams Belang. Ik heb in een opiniestuk aandacht gevraagd voor kwetsbare jongeren in onze hoofdstad. Ook zij hebben het moeilijk in deze crisis. Vlaams Belang maakt daarvan dat ik begrip vraag voor allochtone relschoppers. (fel) Daar is niets van aan, hè. Niets. Of een relschopper allochtoon is of autochtoon, dat doet er voor mij niet toe. Wie de politie aanvalt, moet gestraft worden. Maar hop: het fake news was verspreid. En via de sociale media gaat dat snel, hè. Ik heb honderden haatberichten gekregen, via allerlei kanalen. Ik ben zelfs bedreigd. En dat allemaal door een vals bericht. (zucht) Ik vind dit heel zorgwekkend. Fake news is een bedreiging voor onze democratie. Zelfs vakbonden worden erdoor beïnvloed.

Het failliet van een generatie?

Hoe ziet u de federale formatie?

Er moet ten laatste in september een volwaardige regering komen. Die moet onmiddellijk een economische en maatschappelijke relance op poten zetten. Dat zal veel geld kosten, wellicht tientallen miljarden euro’s.

Wie gaat dat betalen?

Op korte termijn moeten tekorten toegestaan worden. Alle partijen zijn het daarover eens. Dat is het goede nieuws. Maar dat tekort mag niet structureel worden. Ik ben daarom voorstander van een nieuw globaal plan voor de sanering van de overheidsfinanciën, zoals Jean-Luc Dehaene dat heeft uitgevoerd in de jaren negentig. Er zullen heilige huisjes moeten sneuvelen. We gaan enerzijds moeten besparen, óók in de sociale zekerheid.

Dat zal uw achterban niet graag horen.

(onverstoord) Het is onvermijdelijk. De politiek moet eerlijk durven zijn. Anderzijds gaan er nieuwe inkomsten moeten aangeboord worden. Dat is ook pijnlijk om te zeggen, maar het is nu eenmaal de realiteit. Zo’n globaal plan kan natuurlijk niet op enkele weken tijd onderhandeld worden. Daarom moet er eerst een regering komen die de relance in gang zet.

En een staatshervorming?

Dat is ook nodig. Maar ik weet uit ervaring dat onderhandelingen daarvoor maanden duren, vaak zelfs jaren. De regering kan daar niet op wachten. De coalitiepartners moeten vooraf wel duidelijke werkafspraken maken over een staatshervorming.

Wat als er geen regering komt?

Dat is géén optie. Ik wil daar zelfs niet over nadenken. Er móet een regering komen tegen september. (feller) Dat is de verdomde plicht van de politiek. Als het niet lukt, dan is dat zelfs het failliet van een generatie. Falen is echt geen optie meer.

Welke partijen moeten in die regering zitten?

Er zitten vandaag tien partijen aan tafel. Die kunnen allemaal in de regering, want die willen allemaal een relance. Dat stemt me hoopvol.