Senator Bert Anciaux (sp.a) maakt zich zorgen over onze samenleving: “Het gaat de foute kant op”

Bert Anciaux is vandaag senator voor sp.a. En hij maakt zich grote zorgen. Over de samenleving. En vooral: over het samen leven van de verschillende culturen. “Integratie is assimilatie geworden. Dat is het grote probleem. Je moet respect hebben voor elkaars cultuur.” De 56-jarige Brusselaar vaart tegen de stroom in. Soms ook tegen die van zijn eigen partij.

“Ik vind dat onze samenleving de verkeerde kant op gaat, ja. En ik lig daar wakker van. Ik merk dat veel mensen angst hebben. Voor de vluchtelingen bijvoorbeeld. Ik deel die angst niet, maar ik begrijp ze wel. Het mainstream politieke discours versterkt dat gevoel. Mensen denken dat de vluchtelingen onze sociale zekerheid kapot maken, dat ze de criminaliteit de hoogte in jagen, dat ze terreur plegen. (feller) Neen, neen, en nog eens neen. Dat is niet juist.”

Wat in Keulen gebeurd is, kan toch niet ontkend worden? En daar waren vluchtelingen bij betrokken.

Je moet hard optreden tegen iedereen die de rechten van vrouwen schendt. Maar culpabiliseer niet alle vluchtelingen of alle moslims. Ik zie maar één verband tussen mensen die vrouwen aanranden: het zijn allemaal gevaarlijke gekken. Geen zotten, want daar heb ik nog respect voor. Maar wie de indruk wekt dat dit allemaal vluchtelingen zijn, wakkert die angst weer aan.

Alle partijen aan de rechtse en centrumrechtse kant van het spectrum. Kijk, politici moeten mensen eindelijk eens duidelijk maken dat onze samenleving erg divers is en dat dat nooit meer zal veranderen. Wie doet alsof een monoculturele samenleving nog mogelijk is, begaat de grootste politieke criminaliteit.

Soms wel, ja. Mag ik even over terrorisme praten? Natuurlijk moet je dat hard aanpakken. Maar je mag de rechtstaat nooit aantasten. Ik geef één voorbeeld. Men wil nu de grondwet wijzigen zodat de politie willekeurige aanhoudingen zou kunnen verlengen van 24 uur tot 72 uur. (feller) Dat is onaanvaardbaar. Eén van de basisprincipes van de rechtstaat is dat mensen niet willekeurig aangehouden worden. Na 24 uur is een toetsing door de rechter nodig. Dat is fundamenteel. En inderdaad ja, Groen stapt deels mee in dat verhaal. Ik ben heel duidelijk: ik zal er alles aan doen om dat te beletten. En dat kan vanuit de Senaat. Mijn partij zal me wel volgen.

Een degelijk opvangbeleid, dat wel. Maar ik hoor ook verontrustende signalen. Wie stelt nu voor om de kinderbijslag af te nemen? Als je zoiets zegt, wek je de indruk dat onze sociale zekerheid teloorgaat door de vluchtelingen. Terwijl het omgekeerde waar kan zijn. Dat blijkt ook uit rapporten van de OESO: migratie kan onze sociale zekerheid overeind houden. Het is misdadig die angst zo aan te wakkeren.

Ik ben voor het correct uitvoeren van het Verdrag van Genève en daarin staat niets over tijdelijke erkenning van asielzoekers. Weet je, wij leggen veel te weinig de nadruk op de echte reden waarom die mensen naar hier komen. Niet om ons in gevaar te brengen, maar om zichzelf in veiligheid te brengen. En over zoveel mensen gaat dat niet (35.000 asielaanvragen vorig jaar, red). Wij kunnen dat perfect aan.

Wie niet erkent dat onze samenleving steeds diverser wordt, is naïef. Ik niet. De uitdaging is om te leren samen leven met elkaar, met verschillende culturen. Want we voeren misschien wel een degelijk opvangbeleid, maar zeker geen goed migratiebeleid. We geven migranten geen perspectief eens ze hier erkend zijn.

Dat is een belangrijk deel daarvan, ja. Het is dringend tijd voor een echt non-discriminatiebeleid.

Het racisme is mainstream, ja. Het is overal aanwezig. Integratie is assimilatie geworden. Dat is het grote probleem. Elke nieuwkomer moet zich voor honderd procent aanpassen. Dat is een onmogelijke verwachting. Ik vind dat we respect moeten hebben voor ieders culturele identiteit. Dat is de enige duurzame manier om samen te leven. Dat is zelfs een voorwaarde. Ben ik dan naïef? Ik pleit toch niet voor straffeloosheid?

Ofwel krijg ik in 2019 een interessante plek, ofwel stopt mijn politieke loopbaan.

Absoluut wel. En wie vrouwenrechten in gevaar brengt, is hier niet welkom. Maar vandaag klopt er iets niet. Ik werk al jaren rond interculturaliteit. Elke dag moet ik mij verantwoorden voor migranten die criminele feiten zouden plegen of de vrouwenrechten zouden schenden. Alsof respect hebben voor de cultuur van een ander betekent dat je tegen vrouwenrechten bent en voorstander van criminaliteit. Is dat niet grof? Dat toont aan hoe negatief en zelfs racistisch wij als samenleving denken. (zwijgt even) Ik wil nadenken over hoe we onze toekomst beter kunnen maken. Vandaag heb je een groeiende groep mensen die angst heeft en een groeiende groep mensen die zich gediscrimineerd voelt. Ik zeg je: dat zal ontploffen. Je moet dat ontmijnen. En dat kan. Ik geloof in de goedheid van de mens: dat is het enige naïeve in mij.

Ik besef na dertig jaar politiek wel dat mijn droom om al mijn vijanden te overtuigen, een utopie is. Ik ben voor veel mensen te controversieel. Dat heeft het voordeel dat een grote groep je steunt. Maar dat heeft als nadeel dat je ook gehaat wordt. Ik besef dat veel mensen mij echt niet graag zien. Dat vind ik spijtig.

(snel) Ik niet. Ik vind dat verschrikkelijk en ronduit fout.

Elke godsdienst werd en wordt misbruikt door gekken. Miljoenen mensen zijn vermoord door het christelijke geloof.

Natuurlijk niet. Maar wie de islam kent, weet dat deze religie, net als alle andere religies, gebaseerd is op liefde. En niet op haat. Ik heb veel moeite gedaan om mij erin te verdiepen.

De Senaat is niet de

ideale plek voor mij

Dat vind je in de Bijbel ook. Het is de interpretatie van mensen die voor verschrikkelijke dingen zorgt. Het zijn de mensen die haat dragen, niet de religies. Let op: ik hoop ook dat mijn vrienden-moslims dat debat over de interpretatie verder durven te voeren. Maar weet je, de Vlaamse moskeeën, in tegenstelling tot sommige Brusselse, zijn onze bondgenoten in de strijd tegen radicalisering. Dat zijn geen haatdragende moskeeën. Zij willen hier net als wij een mooie toekomst uitbouwen. Daarom zeg ik: zorg dat zij net als de kerken erkend en gesubsidieerd worden. Zorg voor goede opleidingen voor imams. Dan pas kan de invloed van bijvoorbeeld Saoedi-Arabië verdwijnen. Want ik zie ook dat die invloed nefast is. Het is trouwens ongehoord dat de Waalse socialisten nog steeds zaken doen met dat land.

Ik heb geen zin in een klaaglied over de Senaat. Als je wil, kan je hier hard werken. Ook op essentiële zaken, zoals de grondwet. Dat doe ik ook. Maar ik zie ook dat sommige senatoren er een erezaak van maken niets te doen. Dat is spijtig.

De Senaat zoals die nu is, zal niet lang blijven bestaan. Ik ben ook voorstander van vormen van directe democratie, maar ik geloof dat die naast het bestaande parlement moeten opgestart worden. Laat me duidelijk zijn: ik spreek nu in eigen naam. Ik ben voorstander van een confederaal systeem. Dat zou betekenen dat één van de twee federale parlementen afgeschaft wordt. En in die confederale staat zie ik eerder een rol weggelegd voor de Senaat als ontmoetingsplek van de gemeenschappen dan voor de Kamer. Maar goed, het debat over de Senaat kan pas vanaf 2019 gevoerd worden.

Ik bezit nog die verontwaardiging. Ik geef toe dat de Senaat daarom niet de meest ideale plek is voor mij. Ik ga eerlijk zijn: ofwel krijg ik in 2019 een interessante plek, ofwel stopt mijn politieke loopbaan. Ik wil niet nog eens het onmogelijke moeten doen zoals bij de verkiezingen in 2014. Ik heb nog vele dromen, maar die zijn niet alleen verbonden aan de politiek.