Maak kennis met Chris Janssens, het nieuwe boegbeeld van Vlaams Belang: “Het zeventigpuntenplan was geen fout plan. De insteek was goed.”

BRUSSEL – Vlaams Belang hoopt op nieuwe verkiezingen. De partij laat niet toevallig haar sociale media op volle toeren draaien. Meer zelfs: Vlaams Belang is wellicht de énige partij zonder schrik voor nieuwe verkiezingen. Wij hebben een stevig gesprek met boegbeeld Chris Janssens, de zogenaamde zachte jongen van de partij.

Hij loopt wat moeizaam. Een pijnlijke nekhernia houdt hem al twee weken aan stoel en zetel gekluisterd. “Dit is heel frustrerend”, zucht hij. Vrijdag was zijn verjaardag. Uitbundig vieren zat er voor één keer niet in. Lezen lukt wel nog. Janssens is een literaire freak. Hij wijst op enkele aanwinsten van de Boekenbeurs. De eerste roman van Rik Torfs bijvoorbeeld. En de dikke turf van Kemal Rijken, een Nederlandse journalist, over de opkomst van rechts-nationalisme in Europa. “Ik heb ook de nieuwe roman van Ish Ait Hamou gekocht, nadat ik uw positieve recensie las in uw krant. Ik heb het boek zelfs laten signeren. Ik ben benieuwd of in de fictie wél kan wat in de realiteit níet kan, namelijk mensen vreedzaam laten samenleven.”

U gelooft dat niet?

Ik zie de realiteit. Ik woon in Winterslag, een wijk in Genk. Zelfs vijftig jaar na de eerste migratiegolf zijn de mensen niet geïntegreerd. Ik zie Turkse verenigingen, Turkse cafés en Turkse bakkers. Ik zie voetbalploegen waar Turks de voertaal is, zelfs bij de jeugd. Dat zorgt voor botsingen. Maar onze beleidsmakers, die tolereren dat allemaal. Wij zeggen neen. Wij zeggen aanpassen. Onze leidcultuur moet naar voren geschoven worden.

De Vlaamse regering schuift die Vlaamse identiteit naar voren. Dat moet u toejuichen?

(blaast) Ik durf dat te betwijfelen. Ik zie de plannen voor een canon, ja. Maar dat is aan het verzanden in een banale discussie over balletjes in tomatensaus. In Vlaanderen wordt alles wat ruikt naar identiteit verdacht gemaakt, vooral vanuit linkse en liberale hoek. Of belachelijk gemaakt. Zelfs het wapperen met de Vlaamse vlag. Dat stoort mij. Ik zie weinig échte Vlaams-nationale ambitie in het regeerakkoord. Zelfs Kris Peeters deed beter toen die minister-president was. Die voegde een communautaire nota toe, de zogenaamde Octopusnota. Jan Jambon, nota bene een Vlaams-nationalist die ooit een boekje schreef over de Vlaamse staat in Europa, is helemaal niets van plan.

Wat had u willen zien?

Minstens een uiteenzetting van de communautaire ambities. De Vlaams-nationalistische partijen waren nooit groter dan vandaag. (feller) Zelfs Wallonië staat verder. Daar ligt een plan-B op tafel, voor de dag dat België splitst. De Waalse kopstukken praten daarover. In Vlaanderen is men niet voorbereid. (even stil) Die dag zou wel eens snel kunnen aanbreken. Het verhaal van België is voorbij.

“Paul Magnette wil een paarsgroene regering. Dat is lachen met de Vlaming.”

Hoopt u op nieuwe verkiezingen?

Als na drie maanden geen regering gevormd kan worden, dan moeten er nieuwe verkiezingen komen. Dat is het standpunt van mijn partij. Dat zou ook het enige logische antwoord zijn op de impasse vandaag.

Het is geen toeval dat de online propagandamachine van uw partij op volle toeren blijft draaien?

Dat is niet alleen met het oog op eventuele verkiezingen. Maar oké, wij zijn natuurlijk voorbereid. Al geloof ik er niet in. De andere partijen zijn bang. De eerste peiling na 26 mei gaf mijn partij maar liefst 25 procent. Paul Magnette (PS) is nu informateur. Wat gaat die man doen? Hij wil paarsgroen. Dat is duidelijk. Vlaanderen stemde rechtser dan ooit, maar krijgt wellicht de meest linkse regering ooit. Dat is lachen met de Vlaming.

Paarsgeel, met PS en N-VA, moet dan weer uw natte droom zijn?

(aarzelend) Dat zou electoraal interessant zijn, ja. Maar ook N-VA zal die rekening wel maken. De vraag zal zijn wat primeert: de persoonlijke ambities van enkele N-VA’ers om minister te worden of het belang van Vlaanderen? Vijf jaar geleden was dat eerste element bepalend en werd de communautaire agenda opgeborgen. Ik durf niet te voorspellen wat dat nu zal zijn. De afwezigheid van communautaire ambitie in het Vlaams regeerakkoord voorspelt weinig goeds.

Misschien moet u blij zijn. Tegen wat moet u anders oppositie voeren?

Het regeerakkoord draagt de vingerafdrukken van mijn partij, maar ik zou daar nooit mijn handtekening onder zetten. Het luik integratie bevat te veel symboolpolitiek. Men vraagt ocharme tien procent van de kostprijs van een inburgeringscursus aan migranten.

Zou het ooit streng genoeg zijn voor u?

De startnota van Bart De Wever was een goede basis. Wij waren dus wel degelijk bereid tot compromissen. Maar veel is gesneuveld, onder meer over de kinderbijslag, onder druk van CD&V en VLD. Wij zijn voor een migratiestop, maar komen er toch nog nieuwkomers, dan moeten zij éérst bijdragen aan het systeem, vooraleer ervan te profiteren. Dat is ons compromis. Die shift wordt helaas niet gemaakt.

“Wie we niet meer gaan toelaten, zijn mensen uit islamitische landen. Het absorptievermogen is bereikt.”

Waar blijft dat wetsvoorstel over de migratiestop, vraagt Theo Francken (N-VA) zich luidop af.

Wij hoeven niet in te gaan op vragen van Theo Francken. Waar blijft trouwens zijn fameuze migratiewetboek? (fijntjes) Misschien kunnen we daar wel inspiratie uit putten.

Laat mij dan de vraag stellen.

Een migratiestop kan niet gevat worden in één voorstel. Dat omvat verschillende maatregelen. Dat betekent enerzijds de invoering van binnengrenzen. Dat is onvermijdelijk omdat Europa haar buitengrenzen niet bewaakt. Zelfs schrijver Geert Mak, die niet verdacht kan worden van rechtse sympathieën, liet dat al noteren. Dat betekent ook een verstrenging van de gezinshereniging. En ten derde moeten we eindelijk maar eens duidelijk maken dat België niet het land van melk en honing is. Wie hier toekomt, mag niet van dag één een uitkering krijgen.

Dat zal toch niet leiden tot een stop?

(aarzelend) Ik wil Vlaanderen niet afsluiten van de wereld. Maar wij moeten zélf bepalen wie nog binnenkomt. Dat aantal moet minimaal zijn en gericht op knelpuntberoepen. Het absorptievermogen is bereikt. Wie we niet meer gaan toelaten, zijn mensen uit islamitische landen.

Dat zal geen enkele juridische toets doorstaan. U weet dat ook.

Ik weet dat niet. Dat is een kwestie van politieke wil. (feller) Wij mogen toch vertolken wat veel Vlamingen willen? Het is wél zo dat we in dit land te vaak geconfronteerd worden met activistische rechters, of met een gouvernement de juges zoals men dat noemt. Dat is geen goede zaak voor de democratie.

Kortom, die migratiestop wordt toch zo evident als beloofd tijdens de campagne?

Dat wordt niet eenvoudig. Dat beweren wij ook niet. Maar wordt ons programma integraal uitgevoerd, dan gaan we nauw aanleunen tegen een stop.

Wou N-VA echt met uw partij in zee gaan, denkt u?

U moet die vraag aan Bart De Wever stellen. Ik hoop dat u dan een eerlijk antwoord krijgt. (denkt na) Hij was ernstig aan de onderhandelingstafel. Dus ik denk van wel. Hij beseft dat wij nodig zijn voor échte verandering. Helaas was hij niet bereid tot Vlaamse frontvorming.

U had een derde partij nodig. Wie kan dat zijn?

Ik zou niemand uitsluiten. Ik zie zelfs verschillende mogelijkheden. De CD&V van Walter De Donder bijvoorbeeld: dat zou een partner kunnen zijn. Of de rechterflank van Open VLD.

“Wij hebben de verkiezingen gewonnen met ware feiten, niet met fake news.”

Was u eigenlijk verrast dat ú aan de onderhandelingstafel mocht naast uw voorzitter Tom Van Grieken, en niet Filip Dewinter?

Neen. Dat was een logisch gevolg van de vernieuwing in de partij. De buitenwereld weet dat misschien niet, maar Filip Dewinter en Gerolf Annemans maken geen deel meer uit van het partijbestuur. Ik ben al vijf jaar Vlaams fractieleider. Barbara Pas is dat federaal. Op het partijbestuur na de verkiezingen keek iedereen onze richting uit.

U wordt al eens de “meest zachte Vlaams Belanger” genoemd. Is dat ook zo?

(lacht) Dat komt alvast overeen met wie ik in mijn privéleven ben. Ik kan me niet herinneren wanneer ik voor het laatst ruzie had. Ik ben zacht in de omgang, maar radicaal in de overtuiging. Als ik iets zeg, dan probeer ik duidelijk te zijn, maar toch genuanceerd, met respect voor mensen. Vandaar dat beeld, zeker?

Kreeg u nooit de vraag van N-VA om de overstap te maken?

Dat is niet meer gebeurd sinds ik parlementslid ben. Voordien wel. In mijn beginperiode. Ik krijg wel nog eens die suggestie voorgeschoteld. ‘Allé Chris, jij bent een deftige Vlaams Belanger, jij zou beter passen in een N-VA-kostuum.’

Wie zegt dat?

Ik ga geen namen noemen. Maar het zal u niet verbazen dat dat uit Limburgse hoek komt. Maar ik zou voor geen enkele andere partij een politiek engagement kunnen opnemen.

U was amper zestien toen u een lidkaart kocht van Vlaams Blok. Waarom doet een tiener dat?

Ik was een rebel. Vlaams Blok was dat ook. Dat was één reden. Maar de voornaamste reden was inhoudelijk van aard. Ik wou geïnformeerd zijn voor mijn eerste stembusgang. Ik vroeg alle partijprogramma’s op. Dat was een torenhoge stapel papier. (lacht) Ik las ook de boeken van Manu Ruys en Hugo de Ridder. Ik kom nochtans niet uit een politiek nest. Mijn vader was zelfstandige in de bouw en mijn moeder een brave huisvrouw. Ik ben een politieke autodidact.

Waarom dan deze partij?

Omdat ik zág dat de multiculturele samenleving niet werkte. Ik zag de segregatie op de speelplaats. Ik zag de Turkse vlaggen. Ik begreep dat niet. Vlaams Blok durfde de vinger op de wonde leggen.

“Het verhaal van België is voorbij. In Wallonië ligt een plan-B op tafel. In Vlaanderen niet.”

Het adagium van de partij was toen: niet de vergrijzing, maar de verbruining is het probleem. Vond u dat niet afstotend?

(kortaf) Dat is niet waar. Huidskleur speelt geen rol, toen niet en vandaag niet. Die uitspraak is gedaan door Filip Dewinter op een meeting in 2014. Dat was een foute verwoording.

Een Zuhal Demir (N-VA) staat niet te springen om met u in coalitie te gaan. Zij was als kind bang van uw partij, omdat u haar gezin terug naar Turkije wou deporteren. Begrijpt u dat?

(fel) Dat is een verkeerde voorstelling van de zaken. Het programma van Vlaams Blok was inderdaad gebaseerd op remigratie. Dat was omdat de migranten toen gastarbeiders waren. Dat woord impliceert dat zij even te gast zijn en na afloop van hun arbeidscontract terug moeten naar hun land van herkomst. Alleen is dat nooit uitgevoerd.

Haar vader kwam hier in de mijnen werken. U wou haar dus terugsturen.

Dat stond zo in de contracten met de werkgevers en de overheid. Wij wilden dat de remigratie ook uitgevoerd werd. Dat zou veel problemen voorkomen hebben.

Was u voorstander van dat zeventigpuntenplan?

Dat was geen fout plan. De insteek was goed. Maar dat moet gekaderd worden in de tijdsgeest.

Dat plan wou de apartheid invoeren. U bent daar voorstander van?

Dat was niet de insteek. De insteek was remigratie. Vandaar apart onderwijs en aparte sociale zekerheid, want die mensen zouden toch terugkeren. Alleen kwam van die beloofde remigratie niets terecht. Volgmigratie, gezinshereniging, men liet plots iedereen binnen. Dat heeft geleid tot al die multiculturele problemen. Mijn partij heeft zich daarna aangepast aan de nieuwe realiteit. We hebben de focus verlegd van remigratie naar integratie. Wie hier geboren is en de Belgische nationaliteit heeft, kan moeilijk teruggestuurd worden. Maar wie hier woont, moet zich aanpassen aan de leidcultuur.

U was ondervoorzitter toen de partij in 2014 zware klappen kreeg. U hebt toen een grondige analyse gemaakt. Waarom is die altijd geheim gehouden?

Een dispuut moet intern uitgevochten worden, niet op straat. Daarom. We hadden al slechte ervaring op dat vlak. U herinnert zich het dispuut met Marie-Rose Morel en Frank Vanhecke. Dat was niet voor herhaling vatbaar. Ik kan u trouwens verklappen dat dat één van de conclusies was van dat rapport.

Wat was de voornaamste conclusie?

Zou u geloven dat ik al veel vergeten ben. (lacht) Neen, de voornaamste boodschap was dat de partij aan een grondige modernisering toe was. De verpakking van het product zat niet langer goed. We hadden nieuwe boegbeelden nodig. De partij was niet meer aantrekkelijk voor de jeugd.

Vandaag wel weer.

(knikt) Je kan dus stellen dat de modernisering geslaagd is.

Hebt u daarom de verkiezingen gewonnen?

Dat is één verklaring. Maar wij hebben vooral heel goed aangevoeld wat de Vlaming bezig houdt. Dat is niet klimaat, zoals veel media hoopten. Dat is de betaalbaarheid van de facturen, en daaraan gekoppeld de te hoge migratiefactuur. De mensen dulden dat niet meer.

Partijgenoten delen al eens fake news op sociale media om angst voor migratie aan te wakkeren. Wringt dat niet?

(droog) Is dat zo? Ik merk dat niet.

Komaan, eerlijk?

Het kan gebeuren dat iemand eens iets tweet, zonder dat goed te checken. Maar dat zijn uitzonderingen. En dat moet dan verwijderd worden. Maar ik maak me sterk dat u op mijn sociale media geen fake news zal vinden. Wij hebben de verkiezingen gewonnen met ware feiten, niet met fake news.