De politieke wereld strijdt eendrachtig tegen het afschuwelijke coronavirus. Of beter: dat is wat premier Sophie Wilmès (MR) beweert. Twee partijen zitten niet mee aan de tafel waar het beleid uitgetekend wordt, met name PVDA en Vlaams Belang, radicaal links en radicaal rechts. Hebben zij zichzelf uit het veld gezet? Of zijn zij eruit geduwd? En wat vinden zij van de Belgische aanpak? Wij geven het woord aan hun voorzitters.

Peter Mertens (PVDA) staat sceptisch tegenover het economische coronabeleid

“Wie zal de crisis betalen?”

“Wie zal de crisis betalen? Binnenkort zal dát debat losbarsten. Wij willen dat niet overlaten aan een liberale regering.” Dat is de verklaring van PVDA-voorzitter Peter Mertens voor het stemgedrag van zijn partij.

De regering heeft volmachten gekregen van het parlement om het coronavirus krachtig te bestrijden. Die wet is door elke partij goedgekeurd, behalve door uw partij en Vlaams Belang. Waarom?

Wij hebben tégen gestemd, als enige partij. Wij zijn voor volmachten op vlak van gezondheid. We steunen ook alle initiatieven op dat domein. Maar we staan héél sceptisch tegenover het economische luik van de volmachtenwet. Wie zal de crisis betalen? Binnenkort zal dát debat losbarsten. Dat willen wij niet overlaten aan een liberale regering. De bank BNP Paribas Fortis heeft deze week bewezen dat ons scepticisme gerechtvaardigd is. Bovendien is de duur van de volmachten, namelijk zes maanden, te verregaand.

Zet u zichzelf niet buitenspel?

Néén. Het parlement heeft zichzelf buitenspel gezet. De partijvoorzitters hebben de macht overgenomen. Wij betreuren dat.

U wordt niet uitgenodigd op de zogenaamde superkern op zaterdag, met de regering en de partijvoorzitters. Vindt u dat spijtig?

Jawel, maar dat is niet onze fout. Wij zijn daar blijkbaar niet welkom. Er is dus geen sprake van nationale eenheid. De premier wou geen ontmoeting met mijn partij.

Waarom is dat zo?

Dat moet u haar vragen. Ik kan alleen maar zeggen wat wij doen, en dat is constructief oppositie voeren. Van dag één. (enthousiast) De hypotheekaflossingen uitstellen, de inkomensgarantie voor zelfstandigen, de bedankbonus voor het zorgpersoneel: dat zijn allemaal voorstellen van mijn partij. Als die maatregelen in het parlement komen, dan steunen we die. We stellen ook onze expertise ter beschikking zoals de 250 gezondheidswerkers van Geneeskunde voor het Volk. Dat bewijst onze positieve intenties.

Wat vindt u van de aanpak van de regering?

Dat is dubbel. De globale aanpak is goed. De regering neemt drastische maatregelen, maar die zijn wetenschappelijk onderbouwd. Dat experten het beleid mee sturen, vind ik positief. Twee zaken moeten véél beter. Dat is ten eerste de ondersteuning van de mensen op de voorste rij. Dat zijn de mensen in de zorg, de voeding, het transport, noem maar op. Zij moeten beter beschermd en ondersteund worden. Ten tweede moet de regering kordater optreden. Ik denk dan aan het mondmaskerverhaal. Dat stoort mij mateloos. De overheid moet de stocks van de speculanten in beslag nemen. Ze moet ook de industrie heroriënteren zodat we zélf mondmaskers kunnen produceren.

Welk land is een voorbeeld voor u?

(blaast) Er is geen voorbeeld. Ik ben blij dat wij een sterke gezondheidszorg hebben. Dat is dankzij de witte woede en dankzij onze vakbonden. Verder vind ik wel dat China deze crisis efficiënter aanpakt dan die andere grootmacht, Amerika.

Is dat niet cynisch? Is China niet verantwoordelijkheid voor de verspreiding van het virus door zijn lange en bewuste stilzwijgen?

Of China voor de verspreiding verantwoordelijk is, weet ik niet. De overheid heeft inderdaad heel lang gezwegen. Dat is waanzinnig. Dat is dan weer dat dubbele aan China. Het Chinese model is geen ideaal model. Maar eenmaal het probleem erkend werd, volgde een efficiënte aanpak: de bouw van extra ziekenhuizen, de versterking van de eerstelijnszorg, de vele testen, noem maar op.

Vertrouwt u de cijfers die vanuit China komen?

Ik weet dat niet. Ik zie wel dat de Chinezen de biologische structuur van het virus hebben vrijgegeven om de wereldwijde zoektocht naar een vaccin vooruit te helpen. Dat is positief. (denkt na) Zouden ze dan andere gegevens verzwijgen? Ik kan daar niet op antwoorden.

Wat zegt het coronavirus over onze samenleving?

Dat een sterk gezondheidssysteem zó broodnodig is. Dat is volgens mij de belangrijkste les. Landen die ver gaan in de privatisering van de zorg, krijgen de zwaarste klappen. Ik kijk dan naar Spanje, Italië en zeker Amerika. Ik durf te voorspellen dat we de komende maanden het sociale verval gaan zien van Amerika. Wie daar wil genezen, moet vooral geld hebben. Amerika betaalt de tol van een gebrek aan investeringen in de zorg. Landen met een sterke sociale zekerheid en sterke vakbonden doen het beter. Dat sterkt mij in mijn strijd. Ten tweede zie ik veel solidariteit. Dat is óók een les. De mens is geen wolf voor een ander. Ik hoop dat die solidariteit overeind blijft.

“De premier wou geen ontmoeting met mijn partij. Er is dus geen sprake van nationale eenheid.”

Dit was ook voor u een moeilijke week. Uw goede vriend Dirk Van Duppen, dokter en prominent lid van uw partij, is maandag overleden.

Dat was een harde klap, hoewel we dat op voorhand wisten (Van Duppen was terminaal ziek na een lange strijd tegen kanker, red.). Weet u wat opmerkelijk is? Dirk heeft zijn hele leven gevochten voor toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg. Op de dag van zijn overlijden is dat hét thema wereldwijd, in élk land. Opmerkelijk, niet?

Hebt u hem nog mogen zien?

De laatste dagen niet meer, door de coronamaatregelen. Zijn gezin was wel bij hem, gelukkig maar. (mijmerend) Je ziet de sterren pas als het donker wordt. Vandaag is het donker, door deze gezondheidscrisis. Wie zijn de sterren die naar voren komen? De zorgverleners, de rekkenvullers, de vuilnisophalers, de camionchauffeurs, noem maar op. Vaak mensen met een te laag loon. Dat zijn de mensen die de maatschappij doen draaien. Elke avond om 20 uur applaudisseer ik voor hen én voor Dirk, die ook zo’n ster was. Ik mag hopen dat geen enkele partij er nog aan denkt op die mensen te besparen.

Tom Van Grieken (Vlaams Belang) betreurt dat zijn partij aan de zijlijn staat

“De experts worden misbruikt”

“Ik heb de premier een sms gestuurd. Denkt u dat ik antwoord krijg?” Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken had liever aan het roer gestaan in deze crisis. Hij is vernietigend voor de regering, en vooral voor minister De Block.

De regering heeft volmachten gekregen van het parlement om het coronavirus krachtig te bestrijden. Die wet is door elke partij goedgekeurd, behalve door uw partij en PVDA. Waarom?

Wij waren van plan vóór te stemmen, maar zijn geëvolueerd naar een onthouding. De premier wou iedereen betrekken bij het coronabeleid. Of beter: dat zei ze aan de buitenwereld. Onze deur stond open voor overleg, maar wat bleek? Wij kregen géén uitnodiging. Ze is gaan vergaderen met tien partijen, maar niet met Vlaams Belang. Dat is 810.000 Vlamingen aan de kant zetten. Dat is de eerste reden. Bovendien vinden wij dat de wet veel te ruim geformuleerd wordt.

Zet u zichzelf niet buitenspel?

U draait de rollen om. Ik heb de premier meermaals gevraagd om overleg. In het parlement, met een open brief, op sociale media, overal. Ik heb haar zelfs een sms gestuurd. Denkt u dat ik antwoord krijg? Néén.

U hebt haar nummer. Dat is opmerkelijk.

Goed opgemerkt. (fijntjes) Dat is dankzij een gunstige wind in mijn adresboek gewaaid. Maar vindt u dat normaal dat al die vragen onbeantwoord blijven? Ik noem dat een gebrek aan beleefdheid. Nu, mevrouw Wilmès doet dat wel vaker, Vlamingen uitsluiten. Vraag maar aan mevrouw Herman Van Rompuy. Die was schepen in Sint-Genesius-Rode, maar is daar weggepest door mevrouw Wilmès. Het is trouwens het parlement dat buitenspel wordt gezet. Een schimmig overlegorgaan heeft de macht overgenomen.

U bedoelt de zogenaamde superkern op zaterdag, met de regering en de partijvoorzitters. U wordt daar niet uitgenodigd.

Neen, en dat is schandalig. Met welk mandaat wordt er daar vergaderd? Wat is eigenlijk het finale plan? Het parlement kan de regering niet meer controleren. Dat is gevaarlijk. De democratie wordt uitgehold.

Stel dat u wel op dat overleg werd uitgenodigd, had u dan de volmachtenwet goedgekeurd?

Dat kan, maar dat zou dan een aangepaste en afgezwakte versie zijn. Ik ben een beleefde mens. Wie mijn kiezers respecteert, kan op mijn steun rekenen.

Wat vindt u van de aanpak van de regering?

Die is zeer ondermaats. Wij zijn een blunderboek aan het opstellen over Maggie De Block (Open VLD, minister van Volksgezondheid, red.). Eén maand geleden sprak ze nog over een griepje. Dat was een grove onderschatting. Maar de grootste blunder is toch het gebrek aan mondmaskers. (feller) Die werden besteld bij een Turkse charlatan, een lid van haar partij, die uiteindelijk niet kon leveren. Ik noem dat gepruts. Dat moet na deze crisis grondig uitgespit worden.

Virologen twijfelen aan de werking van mondmaskers. U niet?

Dat zal misschien niet honderd procent beschermen, maar dat helpt wel om anderen niet te besmetten. Dat hebben nu al genoeg mensen gezegd. Maar kijk: ik ga geen experts aanvallen.

Neen? Viroloog Marc Van Ranst is op sociale media de dagelijkse schietschijf van uw partij.

Omgekeerd ook. Van Ranst kan het niet laten zijn linkse overtuiging in de verf te zetten. De experts moeten de regering adviseren. Punt. Maar deze regering misbruikt de experts. Maggie De Block wil geen televisiestudio’s meer doen, zogezegd om veiligheidsredenen. Gelden die dan niet voor de virologen die daar dagelijks opduiken? Dat is de wereld op zijn kop. De regering verdedigt haar beleid niet, omdat ze haar blunders niet wil toegeven. Daarom stuurt ze de experts uit.

Welk land is een voorbeeld voor u?

Een land zoals Zuid-Korea doet het bijzonder goed. Dat zorgt ten eerste voor massale testen. Wie gezond is, kan gaan werken. Wie ziek is, moet in quarantaine. Dat is de basis van een goede aanpak. Zag u trouwens dat in die landen die de drama’s beperken, zoals Zuid-Korea, maar ook Japan, de mensen wél een mondmasker dragen? Dat is geen toeval.

U noemt niet het Amerika van Donald Trump, de man aan wie uw partij zich graag spiegelt?

Ernstig blijven, hé. Wij doen niet mee aan het voortdurend bashen van Trump, maar wij keuren niet alles goed wat hij doet. Trump maakt fouten in deze crisis, maar dit is dan ook een ongeziene crisis. Hij doet ook goede dingen. Hij verplicht zijn industrie om mondmaskers te maken.

Trump maakt fouten, maar dit is dan ook een ongeziene crisis. Hij doet ook goede dingen.”

Trump noemde het virus een hoax. Dat is verder naast doel trappen dan De Block.

Maar De Block wordt door onze kranten de hemel in geprezen, terwijl Trump afgemaakt wordt. Dat is ook twee maten en twee gewichten. Maar goed: ik moet hier Trump niet verdedigen.

Als zijn succes op uw partij afstraalt, zoals u in het verleden al eens zei, vreest u dan niet dat ook zijn falen op u zal afstralen?

Die kans bestaat, ja. Tegenstanders zullen ons in die hoek framen. Maar dat zou intellectueel oneerlijk zijn. Of moet ik dan verwijzen naar landen zoals Spanje, Italië en China? Als ik mij niet vergis, vallen daar de meeste doden en zijn daar de socialisten aan de macht.

Wat zegt het coronavirus over onze samenleving?

Véél. Ik val in herhaling, maar mijn partij had wederom te vroeg gelijk. Ik heb drie jaar geleden geschreven dat de overdreven globalisering geen goede zaak is. Dat blijkt vandaag. Wij hebben zélf een maak-economie nodig. We mogen niet alles overlaten aan China. Ten tweede bewijst deze crisis dat solidariteit iets is van een volk, van een natie. De Europese Unie staat aan de zijlijn.