Zuhal Demir (N-VA) pleit voor Europees statuut voor vluchtelingen: “Aanpak Merkel leidt tot chaos”

Federaal parlementslid Zuhal Demir (N-VA) pleit voor één Europees statuut voor vluchtelingen. Een vluchteling in België zou niet meer voordelen mogen genieten dan een vluchteling in pakweg Hongarije of Griekenland. Demir wil zo de aantrekkingskracht van ons land verminderen. De 35-jarige Limburgse politica reisde in januari drie weken in het spoor van de vluchtelingen. En dat heeft haar inzichten aangescherpt, zegt ze.

Zuhal Demir is één van de zes Bekende Vlamingen in ‘Terug naar eigen land’, het nieuwe programma van Martin Heylen. Zij leggen de route af die vluchtelingen nemen om Europa te bereiken. Een confronterende ervaring voor Demir die Turks-Koerdische roots heeft en ook in die regio even verbleef. “Toen ik eind januari terug in België was, had ik even nodig om alles te verwerken. Ik wou die eerste dagen zelfs niet buiten komen. De trip was zwaar, zowel fysiek als mentaal. Sommige nachten sliepen we amper vier uur. En wat je ziet en hoort (zwijgt even), je neemt dat mee. Hoe die mensen moeten overleven in die kampen, dat is echt mensonwaardig.”

Eén keer, ja. Ergens halfweg. We moesten een bootje nemen van Izmir naar Lesbos. Ik wou het niet. Ik kon het niet meer aan. De zee was wild, het bootje veel te klein, ik was uitgeput, op. En het was er ijskoud op dat strand. Maar ik heb doorgezet. De wil om het te voelen was sterker. Weet je, ik vind dat Merkel en co dit ook eens moeten doen.

Maar ja. Alleen al omdat het ‘dossier’ nu een gezicht heeft. Ik ben geen blèter, maar ik heb daar geweend in die kampen. Echt. En dat was al jaren geleden. Van toen mijn mama in coma lag. Maar ook als politica weet ik nu beter waarover ik spreek. Daarom durf ik nu ook stellen dat we veel meer moeten investeren in die opvang daar. Vandaag betalen we veel voor de vluchtelingen bij ons. Doe dat anders: investeer dat geld in opvang in eigen regio. Die kampen zijn echt mensonwaardig. En soms zie je daar een logo van de EU of de VN opduiken. Dan schaam ik mij. (even stil) De mensen krijgen er amper eten. (feller) Allé, dat kan toch niet? Die kampen zouden dorpen moeten zijn met onderwijs, gezondheidszorg, stabiele huizen, zodat die mensen niet hoeven te vluchten naar West-Europa.

Natuurlijk, ja. Ze leven er in een uitzichtloze situatie. Ik zou het ook doen. Maar dat is niet de oplossing. Wij helpen hen niet door ze naar hier te halen. Europa speelt een gevaarlijk spel. Met Merkel op kop. Haar ‘wir schaffen das’ heeft alleen maar chaos gecreëerd.

Eerst: de Europese buitengrenzen sluiten en hotspots instellen. Daar moeten vluchtelingen gescreend worden. Wie echt op de vlucht is voor oorlog, moet een tijdelijk verblijfsstatuut krijgen en via een spreidingsplan verdeeld worden onder alle landen. En de anderen moeten terug. Dat is orde brengen in de chaos. Wij kunnen niet iedereen opvangen. Maar ik wil verder gaan. Europa zou een speciaal statuut moeten invoeren voor vluchtelingen dat in elk land hetzelfde is. Zodat België en Duitsland niet langer aantrekkelijker zijn dan Spanje en Griekenland. Vandaag komen ze allemaal naar de landen in West-Europa omdat wij het beste sociale systeem hebben. Dat à la carte kiezen, dat kan niet.

Wat ik voorstel, klinkt misschien scherp, maar het is op termijn humaner.

Onderdak, integratielessen, begeleiding naar een job, enzovoort. Dat kan allemaal besproken worden. Maar het kan niet zijn dat Spanje geen kindergeld betaalt aan vluchtelingen, en België wel. Dat moet overal gelijk zijn. En Europa moet financieren wat onder dat statuut valt.

Dat is niet voor eeuwig, hè. Eens iemand aan de slag is en zelf bijdraagt aan de sociale zekerheid, mag hij wel alle voordelen ervan genieten. Ik vind dat maar normaal. Wat we nu doen, is hard. Vorig jaar zijn 5.000 mensen gestorven in de Middellandse Zee. Zij nemen alle risico’s om hier te geraken, want ze denken dat ze hier zomaar loon, auto en huis krijgen.

(aarzelend) Oké, er kunnen uitzonderingen toegelaten worden. Ik mik vooral op de grote meerderheid die kan werken. Tachtig procent zijn alleenstaande mannen. Kijk, als de Conventie van Genève niet aangepast kan worden, dan moeten we iets anders doen. Zoals nu is het niet houdbaar. De bevolking wil dit ook niet.

Dit is mijn persoonlijke mening op basis van mijn ervaringen.

Ja, Turkije is een veilig land.

Ja, maar dan moet je ook niet meer naar Parijs gaan. Dan is het overal onveilig. Het oosten van Turkije is gevaarlijk, ja, maar voor de rest is dat een veilig land, komaan. Let op: ik praat niet goed hoe Turkije omgaat met vluchtelingen. Wij mogen dat land gerust eens op de vingers tikken. Vluchtelingen zijn daar echt vierderangsburgers.

Allé neen, natuurlijk niet. Wie werkt, krijgt een volwaardig statuut. In Turkije is mensensmokkel big business. En wat doet president Erdogan? Europa geeft hem drie miljard in de hoop dat hij de vluchtelingen tegenhoudt. Maar dat doet hij niet, integendeel. Hij doet niets.

(fel) Dat is waanzin. Erdogan wil de Koerden aanvallen. Maar wie vecht aan de frontlinie tegen IS? De Koerden! Zij beschermen onze waarden en normen. EU-lidmaatschap is absoluut niet aan de orde.

Wellicht niet, neen. Ik was ook al het enige parlementslid met Turkse roots die zich publiek durfde uitspreken tegen Erdogan toen hij naar België kwam. Kijk, ik vertegenwoordig alle Vlamingen. Ik moet die problematiek ruimer bekijken. En ik heb gezien hoe Turkije omgaat met de vluchtelingen.

(lacht) Ja, natuurlijk. Ben je op je kop gevallen, zeiden ze me. Nu, ze zijn al wat gewoon van mij. Ik heb me ooit eens ingeschreven aan de universiteit zonder hen iets te zeggen. (weer ernstig) Ik kon niet anders dan het hen nadien vertellen. Mijn moeder ligt in het ziekenhuis, zwaar ziek, en zou het niet aangekund hebben. En mijn vader zou me tegengehouden hebben. Vooraf zei ik dat ik voor mijn werk naar het buitenland moest.

Dat was geen vlucht. Mijn vader is begin jaren zeventig naar hier gekomen om in de mijnen te werken. (feller) Op vraag van België! Ik stoor me echt aan mensen die dat vergelijken met vluchtelingen.

Wel, dan wil ik hen toch eens vragen hoe het komt dat vijftig procent van de migranten vandaag werkloos is in ons land. (feller) Ze kunnen hen al niet aan werk helpen. Waarom zou het dan wel lukken met de vluchtelingen? Ik vind dat een gratuite verklaring, zeggen dat we de vluchtelingen nodig hebben. Ik krijg het ook op mijn zenuwen van die politici die zo op emoties inspelen. Emoties leiden tot wanbeleid. Wat ik voorstel, klinkt misschien scherp, maar is op termijn humaner. Veel humaner dan de chaos die mijn vriendin Merkel aanricht.

Volgend jaar is Bart De Wever partijvoorzitter af, normaal gezien toch. Bent u niet de geschikte opvolger?

(lacht) Oei, daar ben ik niet mee bezig.

Maar u zegt geen neen?

Ik zeg niets nu. Die verkiezing is niet aan de orde. Bart doet dat goed. (lacht)

N-VA is wel dé machopartij van het moment: amper 2 van de 12 cruciale functies ingevuld door vrouwen. Is een vrouwelijke partijvoorzitter geen must?

Dat is iets anders. Ik ben een feministe, en vind dat ook een probleem. De aanduiding van de ministers moest evenwichtiger.

Met uw bekendheid gaat het wel de goede kant uit. Een belangrijke troef: vorig jaar die fotoshoot in P-Magazine, nu dit programma.

Ik besef dat dat mooi meegenomen is. Als je niet bekend bent, krijg je de kans niet je boodschap te brengen. Weet je wat grappig is? P-Magazine kreeg telefoontjes van collega’s van mij die dat ook wilden doen.

Van wie?

Dat zal je zelf moeten uitvissen.