MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez over energie, extremisme en de liefde voor zijn moeder: “We zijn veel te braaf voor Vlaams Belang”

“Natuurlijk wil ik graag ooit premier worden. Een partijvoorzitter die iets anders beweert, is een leugenaar.” Het is vintage -GLB: vol zelfvertrouwen antwoorden, zonder meel in de mond. De MR-voorzitter pleit voor een versterkt cordon sanitaire én heropent het energiedebat. Hij stelt de bouw van de twee gascentrales in vraag en wil minstens vier kerncentrales langer openhouden. “Begin juli is de deadline”, zegt hij.

Het is vandaag zondag 8 mei. Dat betekent twee dingen. Eén: Moederdag. Georges-Louis Bouchez heeft een warme band met zijn moeder, zegt hij. Ze mag zich straks verwachten aan een ruiker bloemen. Twee: V-Day , de viering van de overgave van nazi-Duitsland in 1945. Een belangrijke dag, stelt Bouchez. “Omdat we niet mogen vergeten wat toen gebeurd is, maar ook omdat het gevaar voor extremen niet verdwenen is. Zie Le Pen in Frankrijk, zie Vlaams Belang in Vlaanderen: dat zijn geen democraten, hè. We zijn helaas te naïef geworden: we onderschatten het gevaar van de extreme ideologieën. Ze worden bijna genormaliseerd.”

U bent ook met Vlaams Belang-voorzitter Tom Van Grieken in debat gegaan in Terzake .

“Om bloot te leggen hoe zwak haar sociaaleconomisch programma is. Dat moeten we méér doen. ( op dreef ) Het is een oproep aan de Vlaamse partijen: dúrf tegen hen ingaan. Je kan wel roepen dat ze racistisch zijn – dat is ook terecht – maar daarmee zal je hen niet verslaan. Je moet hun programma punt na punt weerleggen. Hun sociaaleconomisch programma is het failliet van Vlaanderen. Zég dat dan ook. We zijn veel te braaf voor hen.”

U kreeg veel kritiek in Wallonië over dat debat. Zou u dat opnieuw doen?

“Ik heb geen spijt, laat dat duidelijk zijn. Daar is inderdaad veel polemiek over ontstaan. Ik betreur dat. Eerlijk: ik zou liever een aanvallendere strategie hanteren tegenover de extreme partijen. Helaas krijg ik mijn Franstalige collega’s daar niet van overtuigd. Zij denken dat we sowieso verliezen als we met hen in debat gaan. Ooit zullen ze inzien dat hun strategie fout is. Maar bon : ik wil geen polemiek om de polemiek, dus ik zal dat nu niet meer doen. We zijn wel het charter aan het vernieuwen ( het ‘Charter van de Democratie’ dat op 8 mei 2002 ondertekend werd en dat debat en samenwerking met Vlaams Belang uitsluit, red. ). Dat is een stap vooruit. Aangezien de PVDA het charter niet zal ondertekenen, geldt het politieke cordon sanitaire ook voor hen. Ik mag hopen dat ook PS en Ecolo het charter op deze manier interpreteren. Anders hanteren zij twee maten, twee gewichten.”

Vindt u het democratisch om op voorhand partijen uit te sluiten, eender hoeveel stemmen ze halen?

“Een politiek cordon is perfect te verantwoorden. Een partij kan op basis van haar waarden zeggen dat ze geen coalitie wil sluiten met een extreme partij. Iets anders is het maatschappelijke debat. Ik vind dat er met alle verkozen partijen gedebatteerd moet worden. Helaas is niet iedereen daarvan overtuigd.”

Waarom voelen nog altijd zoveel mensen zich aangetrokken tot extreemrechts?

“En extreemlinks. Ik zet die twee op dezelfde lijn. De reden is simpel. De mensen vrezen dat ze het morgen minder goed zullen hebben dan vandaag. Ze vrezen voor de toekomst van hun kinderen. De wereld evolueert heel snel. Dat wordt te veel als een bedreiging gezien. En wat zegt extreemrechts dan? We gaan de vreemdelingen buitengooien en Vlaanderen afsluiten van de wereld. Extreemlinks zegt dat ze de rijken zal aanpakken, zodat de gewone mensen meer overhouden. Ze doen eigenlijk exact hetzelfde: de angst capteren en een vijandbeeld creëren.”

Zijn de mensen dan zo lichtgelovig?

“( ontwijkend ) Als de regering vraagt om de verwarming twee graden lager te zetten, maar tegelijk nieuwe gascentrales bouwt, dan voelen de mensen zich bedrogen. En dan komt daar een Raoul Hedebouw (PVDA) die zegt: ‘Het klopt, ze zijn jullie aan het uitlachen.’ Zo gebeurt het. Weet je wat het probleem is? Dat de traditionele partijen banger zijn van kranten-editorialen dan van het volk. Er zijn te veel taboes in de politiek. Als ik iets zeg over het hoofddoekenverbod in overheidsfuncties, krijg ik vooral te horen: ‘Zwijg daarover, dat speelt in de kaart van Vlaams Belang.’ ( fel ) Néén, ik zwijg niet, ik verdedig altijd mijn overtuiging. De kritiek daarop komt van politiek en media, niet van de mensen op straat.”

Zou 8 mei geen feestdag moeten zijn zoals in Frankrijk? Het was overigens een feestdag tot 1974.

“Ik ben een liberaal, ik hou niet van al te veel vrije dagen. ( lacht ) Neen, serieus: de scholen zouden eigenlijk een speciaal programma moeten organiseren op deze dag. Een bezoek aan een herdenkingsplaats bijvoorbeeld. Of een museum. Dat lijkt me veel zinvoller. Want wat zouden de mensen doen op een extra vrije dag? Naar de zee gaan, toch? En terecht.” (lacht)

Rusland viert morgen pas V-Day . Kijkt u ook met een bang hart naar de toespraak van Poetin?

“Eerst dit: wat Stalin heeft gedaan in de goelags, is even gruwelijk als wat Hitler deed in de concentratiekampen. Het zijn Churchill en de Amerikanen die voor vrede gezorgd hebben, niet de Russen. Nu: het ziet ernaar uit dat Poetin de parallel zal trekken met de oorlog in Oekraïne. Daar zijn grote risico’s aan verbonden. Poetin is zich aan het vastrijden in deze oorlog. Dat is een gevaarlijke situatie.”

Wat vindt u van de Europese reactie? Deze week is een zesde sanctiepakket afgesloten.

“Europa reageert gevat en spreekt met één stem. Dat is goed. Militair ingrijpen zou een stap te ver zijn: dat zou de Derde Wereldoorlog betekenen. De sancties laten zich effectief voelen in Rusland. Zal dit de oorlog stoppen? Neen, daarvoor is het hopen op interne weerstand tegen Poetin. Maar Europa gaat veel verder dan iedereen had durven denken. We geven een duidelijk signaal dat we niet laten gebeuren dat grote machten kleine landen opslorpen.”

Zou er dan niet beter een totaal embargo komen op alle Russische producten, dus ook op gas?

“We zijn die richting aan het uitgaan. Weet je wat het probleem is? De Europese landen betalen vandaag de prijs voor hun naïviteit. Het is Angela Merkel zelf die Duitsland afhankelijk heeft gemaakt van Russisch gas. Energie is zó belangrijk, het is de kern van onze welvaart en groei. Het is dankzij de ontwikkeling van energie dat we van de middeleeuwen naar de moderne tijd zijn geëvolueerd. Ook België heeft foute keuzes gemaakt, waardoor we in deze afhankelijke situatie zitten. We hebben te weinig nagedacht over een autonoom energiebeleid. En wat betekent dat? Twee dingen: hernieuwbare energie én kernenergie.”

U weet dat de federale regering, waarin ook uw partij zit, onlangs beslist heeft om twee nieuwe gascentrales te bouwen. Is dit dan het moment?

“Neen. Helemaal niet zelfs. Dat is het gevolg van een politieke deal. Er komen twee gascentrales bij en er blijven twee kerncentrales tien jaar langer open. Meer wilden de groenen niet aanvaarden. Maar wat is er eigenlijk beslist? Dat we de eerste drie dagen van de week een T-shirt aantrekken en de laatste vier dagen een regenvest. Maar wat als het regent op de eerste dag? Dan staan we daar als imbecielen. Dat slaat toch op niets.”

Wat wilt u daarmee zeggen?

“Dat we élke dag beschermd moeten zijn. We mogen niet afhankelijk zijn van gas. We moeten daarom twee gigawatt extra vinden. Dat betekent dat er nóg twee kerncentrales langer moeten openblijven, bovenop de twee die al beslist zijn. Dat zijn er dus minstens vier in totaal. En op technisch vlak kan het. Meer zelfs: ik heb nog geen enkel rapport gelezen waarin staat dat ze niet alle zeven langer open kunnen blijven. Maar bon , zo ver wil ik niet gaan. ( grijnst )”

Ook voor uranium zijn we grotendeels afhankelijk van Rusland. Hoe lost u dat op?

“Er zijn landen genoeg waar we uranium kunnen aankopen. Het kan trouwens ook gerecycleerd worden. Het is voor gas dat we afhankelijk zijn van Rusland. Vergeet niet dat Poetin op elk moment ook zelf de kraan kan dichtdraaien. Dan staan we daar. We moeten daarop voorbereid zijn.”

Denkt u bevoegd minister Tinne Van der Straeten (Groen) hiervan te kunnen overtuigen?”

“( windt zich op ) Ik mag er toch vanuit gaan dat zij de belangen van het land verdedigt en niet tegen elke prijs vasthoudt aan de aloude droom van de ecologisten? Al twijfel ik daar soms aan, moet ik bekennen. De verant-woordelijkheid van Tinne Van der Straeten is groot. We staan voor een energietransitie die nog jaren zal duren. Maar wat hebben wij gedaan? Een deal gesloten tot 2025, en niemand die precies weet wat daarna volgt. We zouden eigenlijk een tabel moeten opstellen waarin we jaar na jaar aanduiden hoe we onze bevoorrading verzekeren.”

Kunt u de bouw van de gascentrales nog tegenhouden?

“Het is te vroeg om over procedures te praten. Ik wil stap voor stap gaan. We hebben aan de regering een back-upplan gevraagd voor de gasleveringen. Dat moet er eerst komen. De vergunningen zijn trouwens regionale materie. In Wallonië zijn daar twee ministers voor bevoegd: Céline Tellier van Ecolo en Willy Borsus van MR.”

Wat is de deadline om te beslissen om nog meer kerncentrales open te houden?

“Dat moet tegen eind juni, begin juli beslist worden, volgens mij.”

Intussen droomt PS-voorzitter Paul Magnette luidop van een regering zonder liberalen. Was u verrast?

“Nee, ieder mag zijn dromen hebben. ( lacht ) Wat mij veel meer verbaast, is dat N-VA blijkbaar akkoorden met socialisten verkiest boven liberalen. Dat is geen goede zaak voor Vlaanderen. Ik droom vooral van een sterke regering die de belastingen verlaagt en de werkzaamheidsgraad optrekt. Daar slagen we niet voldoende in. De socialisten zouden daar volop aan moeten meewerken.”

Wie is de premier van uw droomregering? Is dat Georges-Louis Bouchez?

“Ik ga eerlijk zijn. Wat is mijn ambitie in 2024? De verkiezingen winnen en vervolgens een zo blauw mogelijk regeerakkoord opstellen. Als dat lukt, dan zou ik graag zelf de handen uit de mouwen steken. Ik ben voorzitter, hè. Dus natuurlijk wil ik graag ooit premier worden. Een partijvoorzitter die iets anders beweert, is een leugenaar. Ik ben ook voorzitter van voetbalclub Francs Borains. Daar spelen vierhonderd kinderen. Wat denk je dat hun ambitie is? Eeuwig voor ons spelen of ooit de kleuren van Real Madrid dragen? Het is logisch dat iemand ambitie toont. Een voorzitter die nooit een regering wil leiden: dat is toch niet professioneel?”

Uw zelfvertrouwen is opvallend. In Vlaanderen, in een interview met Knack , vraagt ex-minister Bart Tommelein zich af of een liberale partij nog zin heeft.

“Zijn analyse is fout. De liberale partij heeft nood aan méér liberale identiteit, niet aan een mengeling met socialisten en christendemocraten. Wat moet de kiezer denken van zo’n mix? Het zou de extremen alleen maar sterker maken. Gelukkig maakt Egbert Lachaert dezelfde analyse als ik. Hij werkt keihard aan een sterke liberale identiteit: dat is de juiste strategie.”

Vandaag is ook Moederdag. Is dat belangrijk voor u?

“( ontwapenend ) Já. Ik heb een warme band met mijn ouders, ik ben ook enig kind. Zij wonen letterlijk om de hoek. Ik probeer wekelijks één à twee keer binnen te springen. Kort weliswaar. Mijn agenda staat bomvol. Té kort, volgens mijn moeder. ( lacht ) Maar zondag ga ik zeker een mooie ruiker bloemen brengen.”

Is uw moeder fier op wat u doet?

“Ik denk het wel. Al is ze vooral ongerust, vrees ik. Of ik wel goed voor mezelf zorg. Of ik niet te veel aangevallen word. Of mijn agenda niet te vol staat. Maar ik zie in haar ogen ook dat ze fier is. Dat maakt mij gelukkig. ( even stil ) Dat is misschien wel mijn grootste geluk.”

Lijkt u op uw moeder?

“( denkt na ) Ik ben een mix, denk ik. De manier van denken heb ik van mijn vader. Wij zijn beiden heel synthetisch: snel verbanden leggen en de kern van de zaak vatten. Maar het temperament heb ik van mijn mama. Zij is een Italiaanse, vandaar. ( lacht ) Zij heeft ook veel vuur en passie in haar. En ze geeft nooit op. Als ze overtuigd is van iets, dan blijft ze volharden en daarop doorgaan. Tot op de limiet.”

Het is dus op haar dat Tinne Van der Straeten boos moet zijn?

“Eigenlijk wel.” ( schatert het uit )