Kurt keek op de Week

Onze reporter over wat hij zich zou willen herinneren van de voorbije week

Deze column gaat over wat ik zou willen onthouden, niet over wat ik wil vergeten. Anders had ik je verteld over de zoveelste zwarte zondag die er nog wat meer toe leidt dat de doorsnee Vlaming liever geen kleur in onze samenleving wil. Maar hoe zwart de voorbije zondag ook was, de kaarten liggen onverwachts goed voor een regeringsvorming. Zowel federaal als Vlaams zouden de politieke bonzen er uitzonderlijk vlug uit kunnen zijn. Mocht dat lukken, het zou een geweldig signaal zijn naar de burger. Misschien is dat wel wat we nodig hebben om het geloof in de politiek terug te brengen. Al wat er nodig is, is enige politieke moed en bij alle betrokkenen de bereidheid om wat water bij de wijn te doen. Met het risico dat we vervolgens een verwaterde versie krijgen van het beleid dat nodig is. In Nederland is er al eventjes een politiek akkoord voor een radicaal-rechtse regering, maar de invulling daarvan sleept aan. Ze gaan er ongetwijfeld regeren met een rariteitenkabinet.

België kan zich zulke slechte moppen niet veroorloven. In de Wetstraat is nu al het zwiepen van de Europese zweep te horen. Blijkbaar is onze begroting zo’n ramp dat er zwaar moet bespaard worden. Van alle lidstaten is alleen de begroting van Slowakije een nog grotere ramp. Slowakije, jawel, morgen de eerste tegenstander van de Rode Duivels op het EK Voetbal. Gelukkig dat de Schotten daar wat lawaai maken in Duitsland, met hun zat gebral en hun doedelzakken, of er was hier geen hond die had gemerkt dat het Europees voetbalkampioenschap al begonnen was. Misschien omdat het ook geen weer is om een hond door te jagen. Mocht het weer de mensen hebben uitgenodigd om onder de mensen te komen, dan waren we nu al weken over het voetbal aan het palaveren. Het bier zou met beken gevloeid zijn en die veel te dure Rode Duivels-outfits zouden massaal over de toonbank gegaan zijn. Nu liggen ze binnenkort in de solden, tenzij het Belgisch elftal ons verbaast en het toch veel beter doet dan de lage verwachtingen laten verhopen. Yannick Carrasco voetbalt in Saoedi-Arabië en doelman Koen Casteels binnenkort ook. Eigenlijk wil ik niet naar zulke figuren kijken. Ze gaan voetballen in een land dat zich op vele vlakken onmenselijk gedraagt om zich nog vele keren rijker te maken dan ze al zijn. Terwijl ze met hun succesvolle carrières nu al ‘binnen’ zijn. Cristiano Ronaldo, Georginio Wijnaldum, Karim Benzema, Kalidou Koulibaly, FIFA zou hen allemaal moeten schorsen. Maar neen, in 2034 organiseert het land het WK. Ook Fifa-baas Gianni infantino verdient levenslange schorsing;

België moet de komende 4 jaar in totaal 30 miljard extra besparen. In de Wetstraat worden ze daar onwel van. Begrijpelijk, dat zijn bedragen met zo waanzinnig veel nullen dat we niet kunnen inschatten hoeveel het is. Een mens die 80 jaar wordt, leeft ongeveer 2,524,488,000 seconden, zo berekende ChatGPT daarnet in een 5-tal seconden voor mij. Dus als je 80 jaar lang, 24 uren per dag, per seconde één tel vernoemt – aan het tempo van één, twee, drie… wat niet zal lukken eenmaal je in de honderdduizenden zit – zou je 12 levens nodig hebben van 80 jaar, om aan 30 miljard te komen. Zo’n bedrag moeten we in vier jaar extra besparen.

En dan te bedenken dat Elon Musk deze week van zijn kleine aandeelhouders te horen kreeg dat hij zichzelf een bonus mag uitkeren van 56 miljard dollar of 52,08 miljard euro. Het bedrag is nog niet gestort, er zijn nog wat juridische bezwaren. Wat ons de ruimte geeft om eventjes bij de grootte van dat bonussenpakket stil te staan. Ik bekeek daarvoor even het bruto binnenlands product van enkele Afrikaanse landen. Dat is de toegevoegde waarde van alles wat door particulieren en overheden in een land geproduceerd is, dus ook alles wat voor de export vervaardigd is. En de toegevoegde waarde is de opbrengst van een product min de kosten die nodig waren om dat product te maken. Het bruto binnenlands product van Gambia is 2,2 miljard dollar, dat van Burundi 3,33 miljard dollar. Liberia komt aan 4 miljard per jaar en Somalië komt aan een dikke 10 miljard dollar. Botswana aan het dubbele: 20 miljard dollar. Maar Elon Musk verdient dus volgens de aandeelhouders een extraatje van 56 miljard dollar.

Besef je hoe pervers dat is? Waarom is er geen wereldregering die zoiets kan verbieden? Die man is zo machtig dat hij zich nu al bemoeit met oorlog en vrede. Zijn satellieten laten toe dat Oekraïne nog met de wereld kan communiceren, maar leggen die communicatie ook deels aan banden. De Tesla wordt grotendeels in China geproduceerd en mijnheer Musk heeft zeer tot onvrede van Taipei al verschillende keren laten verstaan dat Taiwan aan China toebehoort. De slechteriken uit ‘Batman’ zijn straks geen fictie meer. Wat zitten onze onbenullige regeringetjes nog te doen? En dan zijn er grapjassen die vinden dat België moet splitsen. Ach, we zijn zo nietig, zo onbenullig.

Toen 25 jaar terug Naomi Klein in haar boek ‘No logo’ schreef dat de mensheid in de klauwen van de multinationals zat, dacht ze nog niet aan de monsters die zulke gedrochten teweeg zouden brengen. Ze had het over waarom de grensoverschrijdende bedrijven er alle baat bij hadden dat we zoveel mogelijk op elkaar zouden gaan lijken. Het zou hen heel goed uitkomen als we allemaal dezelfde drankjes zouden drinken, dezelfde kost zouden eten, dezelfde kleren zouden dragen en in dezelfde huizen met dezelfde meubels naar dezelfde muziek zouden luisteren. Het internet heeft dat proces gigantisch versneld. Begrijp je waarom Elon Musk het sociale-mediaplatform Twitter kocht? Ethiek is de laatste van zijn zorgen. Sinds hij zijn platform tot X heeft omgedoopt is de virtuele afvalberg gigantisch gegroeid.

En zeggen dat Elon Musk aanvankelijk iemand was op wie ik deel van mijn hoop stelde. Zijn Tesla zou groener rijden en we zouden dankzij hem gezondere lucht inademen. Intussen heeft mijnheer zoveel satellieten de ruimte ingestuurd dat al zijn zwevend tuig problemen stelt voor wie nog een raket wil lanceren. De dag dat hij zijn reis naar Mars inzet, kan hij tegen één van zijn eigen satellieten botsen. Landen als het onze kunnen al lang niet meer op tegen de multinationals en de waanzinnige rijken die er aan de top staan. Maar dat betekent niet dat we niets kunnen doen, niet voor onszelf kunnen denken.

Enkele jaren terug sprak ik met Johan Lowie, een Belgisch kunstenaar uit Ieper, die al jaren in Amerika woont, meer bepaald in Frederick, in de staat Maryland, aan de Oostkust, een kleine 400 km van New York. Hij vertelde dat Frederick een art & entertainment district is. “Al wie creatief bezig is, betaalt er geen inkomenstaks,” zei hij toen. Hij verklapte me toen ook dat hij in een comité zetelt dat wil beletten dat de industrie en de grote ketens alles opkopen en onbetaalbaar maken voor de artiesten. “Grote ketens zijn er niet welkom: geen Mc Donald’s, geen Starbucks, niets… Alle ondernemingen in Frederick zijn in handen van mensen die er wonen. Zulke steden zijn enorm in opmars. Iedereen trekt er naartoe. Zeker jonge mensen. Als ik hier kom, zie ik overal Burger Kings en dergelijke. Alsjeblieft, gooi die buiten. Er zijn ook geen getto’s in Frederick. In alle wijken zijn er huizen gebouwd voor mensen met een bescheiden inkomen. Dus de minder rijken worden niet verdrongen. Het zijn bovendien allemaal passiefhuizen. Want Frederick is ook een heel groene stad. Iedereen zegt er goeiedag. Er zijn ’s zondags gratis concerten. Ik heb altijd het gevoel dat ik er op vakantie ben. Het is alsof de stad speciaal voor mij is uitgevonden.”

En dat is Amerika, dames en heren. Wij eten hun troep, zij dumpen die bij ons. Omwille van al die troep kom ik nog nauwelijks in de commerciële bioscopen. Je wordt er omringd door mensen die aan het knabbelen of het kauwen zijn en wat er op het scherm geserveerd wordt is al niet veel gezonder. Nee, ik zweer bij de alternatieve cinema. Deze week ben ik naar ‘Samsara’ geweest, een titel die in dat circuit iets van een hype is. ‘Samsara’ gaat over leven, dood en reïncarnatie en begint bij jonge boeddhistische monniken in de tempels van Laos. Tussen het bidden door zijn ook zij bezig op hun smartphones. Gelukkig niet de hele tijd. Ze lezen ook voor uit het Dodenboek voor een oude vrouw op haar sterfbed, om haar de weg naar het Hiernamaals te wijzen.

Als kijker word je uitgenodigd om mee te reizen met haar geest die naar een reïncarnatie in een volgend lichaam trekt. Dat doe je door de ogen te sluiten en je te laten meeslepen door licht en geluid. Wat meteen een beetje de hype verklaart. Want geef toe, je bent wellicht nog niet vaak naar een film gaan kijken waarbij je een tiental minuten de ogen sluit. Al die tijd kijk je met je oren, zou je kunnen zeggen. En daarnaast zitten er prachtige beelden in. Als je de ogen weer opent, ben je bij een Tanzaniaanse geit en enkele lieve, kleine Moslimmeisjes die nog geen Ikea kennen, geen McDonald’s en geen Tesla. Het is een tedere film die je naar werelden leidt die je niet kent, maar overal zie je wel smartphones. Het leven is verandering. Dat is zowat de samenvatting van ‘Samsara’. Een film die ook zegt dat we zelf elk dag weer een beetje anders zijn. En hoewel we allemaal voortdurend veranderen zie je ook dat we tegelijk allemaal gelijk zijn. Kinderen, ouderen, allemaal stellen we ons dezelfde vragen. Wie zijn wij? Wie zijn de anderen? En waar gaan we naartoe? Zouden Poetin, Trump en Elon Musk soms die vragen stellen?

Alles is verandering. Tegen mijn vrouw moet je het niet zeggen. Zij blijft dezelfde, maar ze stelt alles in het werk om ons huis constant te veranderen. Vorige zondag sloten de kiesbureaus om vier uur, een half uur eerder stond ik nog boven op de container die we met de hulp van onze kinderen het hele weekend aan het vullen waren. Er moest weer veranderd worden, verbouwd. Opdat het huis ooit het droomhuis zou worden dat mijn andere helft voor ogen had toen we het vijftien jaar geleden kochten. Voor mijn vrouw was het liefde op het eerste gezicht. Ik zag ook wel de charme. Plus, het had een zekere statigheid. Nee, dat is overdreven. Robuustheid is een beter woord. Maar ik zag ook de barsten in zijn stevigheid. Ik zag vooral het vele werk en gekoppeld aan de twee linkerhanden die aan mijn lijf zitten, wist ik dat we geen goeie combinatie zouden zijn. Als je niet handig bent, moet je geen huis kopen waar nog werk aan is. Of het wordt nog een pak duurder. Maar kijk, de container geraakte vol, ik bracht mijn stem uit en ik heb nu last van een lumbago. Alles is verandering. Hopen op Elon Musk, dat hij ooit een bouwdoos op de markt brengt die betaalbaar is en waar mensen zoals jij en ik in kunnen wonen. Als hij dan ook nog bepaalt naar welke muziek wij luisteren, wat we eten en in welke bouwdozen onze kinderen wonen, dan komt alles goed. Elon is een must.