Kurt keek op de Week

Onze reporter over wat hij zich zou willen herinneren van de voorbije week

Ik heb ooit Ine Van Weymersch geïnterviewd. Sindsdien volg ik haar op Instagram. Zij is de drugscommissaris. Zij moet ervoor zorgen dat de drugscriminelen niet nog meer voet aan de grond krijgen in onze maatschappij. Meer dan een glimp kon ik niet meepikken van het artikel dat ze in haar verhalen op Instagram postte. Maar dat was genoeg om eruit op te maken dat een warme samenleving voor haar het wapen is tegen drugs. Het klinkt mooi en ik zou haar willen geloven. Meer zelfs: laten we die samenleving meteen opwarmen.

Ik ben nooit een fervent gebruiker geweest van die substanties waarvan gezegd werd dat ze de geest verruimen. Simpelweg omdat mijn lichaam er bij mijn zeldzame pogingen verkeerd op reageerde. Ine Van Weymersch kwam blijkbaar aan het woord in het kader van het Feest van de Vrije Geest, een evenement waarmee de VUB het nieuwe academiejaar opende. De opvolgers van Caroline Pauwels wilden er beklemtonen dat iedereen vrij moet zijn om te denken wat hij of zij wil. Vrij om vrij te zijn. En dus zou je eigenlijk ook vrij moeten zijn om je geest te verruimen of te ontruimen of wat dan ook. Wellicht denkt Ine er ook zo over, ware het niet dat de maatschappij al te vaak het slachtoffer wordt van dergelijke experimenten. Meer nog, de substanties zijn vaak gevaarlijk en in handen van figuren aan wie je je leven absoluut niet kunt toevertrouwen.

Op datzelfde Feest van de Vrije Geest kreeg Guy Mortier, de vroegere hoofdredacteur van Humo, een eredoctoraat. De man kan niet genoeg gevierd worden. Was hij katholiek, de paus had niet anders gekund dan hem heilig te verklaren. Hij hielp barrières slopen, gaf het jonge volkje een avontuurlijk en menselijk gedachtengoed mee en een taal om gezegd te krijgen wat in die jaren vaak nog onzegbaar was. Een taal die zijn humor ongeëvenaard, vrijer en gedurfder liet klinken dan al wat nu voor grappig moet doorgaan. Hij maakte van Humo de bijbel die het jonge volkje de weg toonde. Terwijl hij zelf de carrière liet liggen als schrijver of komiek, die ik hem graag had zien hebben.

Meer dan ooit heeft de wereld stemmen nodig als de zijne. Stemmen die meer effect hebben dan regels en wetten. Stemmen die ons zeggen dat wie vrij is om vrij te zijn ook de vrijheid van een ander respecteert. Ooit luidde het dat al wat leuk of lekker was, ofwel verboden was, of je werd er ziek, vet of dronken van. Maar het loonde op zijn minst de moeite om eens te proberen hoe ziek, vet of dronken je er precies van werd. En een goed feestje was wel een geseling waard.

Net deze week zei het nieuws dat jongeren minder cannabis gebruiken en ook minder alcohol drinken. Zou de klimaatopwarming dan toch haar effect hebben? En zou ook onze samenleving warmer geworden zijn? Geloof er maar niets van. Onze jongeren blijken vaker slaapmiddelen en kalmeringsmedicatie te gebruiken. Je moet het nieuws maar opzetten en je komt niet meer aan slapen toe. En als het nog geen bedtijd is, kan je wel een pilletje tegen de paniek gebruiken. Als samenlevingen al warmer worden, ligt het aan de bommen en granaten die op meer plekken dan ooit in deze wereld exploderen.

Vorig weekend was ik naar jaarlijkse gewoonte op Leffingeleuren, een festival dat traditioneel het seizoen van de zomerse openluchtfeesten afsluit. Het vriendelijkste festival van ons land besloot enkele jaren terug wat in te krimpen om zijn ware karakter te behouden en simpelweg ook om te kunnen blijven bestaan. Nog altijd staan in het ongedwongen muziekfeest dat in en rond de kerk van Leffinge plaatsvindt durf, experiment en waarachtigheid centraal. Er prijken tegenwoordig minder grote namen op de affiche, maar meer dan ooit kan je er ontdekkingen doen. Zelf bleef ik dit jaar veelal buiten zitten, om niets van de laatste zonnestralen te missen, maar ik kan u toch meegeven dat de nieuwe PJ Harvey Vlaams is en Rosie Stuart heet, dat countrymuziek in onze contreien ook best gedijt als ze zoals bij Blue Gene met een knipoog komt en dat de drie prille twintigers van Caesar’s Palace niet uit Las Vegas komen, maar uit Poperinge. Ze brengen hun harde, coole rock met zoveel allure, aplomb en stijl dat je geen visionair hoeft te zijn om te voorspellen dat ze een mooie toekomst tegemoet gaan. De twee keren dat ik wat schaduw in Zaal De Zwerver zocht, waren ook raak. Koala Disco bracht een eclectische set met psychedelische randjes, precies zoals me online werd beloofd, maar hoeveel invloeden je ook hoorde in hun muziek, je kon gewoon niet stilstaan terwijl deze zeer swingende band tekeerging. En dan was er Loverman, die je natuurlijk al lang geen ontdekking meer kunt noemen. Hij is veel meer dan een briljant muzikant. Hij is een performer, een acteur, een poseur, een man die in een vat toverdrank gedonderd moet zijn. Ik wil hem nog heel vaak terugzien. Zijn act is op zijn zachtst gezegd ongewoon te noemen. Als iemand vrij durft te zijn, is hij het wel. De lucht in Leffinge draagt daar natuurlijk toe bij. Daar is iedereen vrij om vrij te zijn. En daar kunnen ze met die vrijheid om. Al zijn ook daar niet meer de uitspattingen mogelijk die in de voorbije decennia wel nog konden.

Het zou mooi zijn mocht iedereen vrij zijn om vrij te zijn. Hoewel, meer en meer merk je dat veel mensen niet met vrijheid omkunnen. Vandaar dat we misschien moeten overwegen om onze eigen vrijheden, wegens misbruik door anderen, deels in te leveren. Ligt het aan mijn leeftijd dat ik alsmaar meer gebrek aan fatsoen zie, lompheid en patsergedrag? In Gent klagen ze over het knalpot-terrorisme, op de trein krijgt iedereen af te rekenen met lawaai dat niet meer spoort. Slechts als ik vermoed dat ik niet meteen slaag zal krijgen, durf ik al eens te reageren, meestal zonder effect, maar doorgaans onderga ik de geluidsagressie of verplaats ik me. Want voor je het weet, krijgt die oude slogan van de NMBS, ‘Met de trein was je er al geweest’, een andere betekenis. Wel betrap ik me erop dat ik vaker de auto neem en in de file ga staan. Een andere oude slogan van de NMBS die ik me herinner, zei: ‘De trein is altijd een beetje reizen’. Nu maak ik ervan: ‘de trein doet me de haren ten berge rijzen’.

De voorbije weken was ik in enkele van onze buurlanden aan het treinen en het was zalig om nog eens in een wagon te zitten waar je niet moest meeluisteren naar lawaaierige filmpjes in elvendertig talen of luidruchtige telefoongesprekken die op speaker staan en zelfs met ondertitels niet te volgen zijn. “Parler plus bas, toujours le bon choix” of “stille muziek is magnifiek” zeggen de pancartes die onder de bagagerekken op de Belgische treinen hangen. Het hadden spreuken van Phil Bosmans kunnen zijn. Voor wie het het niet weet, Phil zaliger was al een anachronisme toen hij als eerwaarde vader aan het hoofd van de Bond Zonder Naam stond. Een bond waar ik me voor de rest niets meer van herinner. Blijkbaar bestaat die bond nog. Hij wil mensen verbinden, lees ik online. Een concurrent van Proximus, zo te horen.

Maar “kom laat ons vrolijk zijn”, floept een optimistische flard tekst in mijn hoofd die van een deuntje voorzien is dat ik nog ken van….  Even googlen: juist, ja, nog een mens die ook al lang dood is. Bram Vermeulen. Ook die mis ik. Net zoals ik Hans straks zal missen. Hans is een kaartjesknipper die wel vaker in mijn stamcafé belandt om met een glas de ergernissen weg te spoelen na het constante geplaag waarmee hij op de rails geconfronteerd wordt. Deze week vierde hij zijn pensionering. Hij koos voor de vroegst mogelijke pensioendatum, “zoals al mijn collega’s doen. En zeggen dat ik die job ooit doodgraag heb gedaan,” zei hij. Alle respect voor hem en zijn collega’s. Ze zijn diplomaten die wat mij betreft dezelfde wedden mogen verdienen die aan ons ambassadepersoneel worden uitgekeerd.

Hans heeft nu al de tijd van de wereld om de trein te nemen in buurlanden waar je in geen enkel station op het perron geraakt zonder ticket en waar je je verplaatst in treinen die proper en stipt zijn en waar ieder zitje van een stopcontact voorzien is. Op tal van trajecten heb je zelf wifi in de trein. Niemand zit er met zijn voeten op de zetels en als er een trein met negen wagons wordt aangekondigd, zijn het er negen en geen drie of zes. De NMBS daarentegen houdt van verrassingen. Wat er natuurlijk toe bijdraagt dat u en ik veel treinherinneringen hebben die we best zouden kunnen missen.

De Week van de Mobiliteit wordt vandaag afgerond met een autoloze zondag. Vind ik helemaal niet zo’n dom idee. Niet alleen omdat ik met heimwee terugkijk op de autoloze zondagen van ’73 en ’74. Mijn herinneringen zullen de realiteit wel wat vertekend hebben. Tenzij er toen echt gouden wolken in de lucht hingen en de autoloze wereld toen echt één groot speelplein was. De huidige autoloze zondagen zijn lang niet zo autoloos als destijds. Ik zou al blij als alle patsers hun blikken karren eens een dag op stal hielden.

Ah ja, het begint allemaal met goeie voornemens, niet? Linde Merckpoel bewees het nog door 21 dagen lang, tot gisteren, de fiets te nemen voor al haar verplaatsingen. Een bovenmenselijke prestatie die ze op 1 september aankondigde in aanloop naar de autoloze zondag. Haar fiets was nog zo goed als nieuw. Eerder dit jaar vertelde ze in HLN dat ze er 2500 euro voor betaald had maar dat ze die nog maar drie keer had gebruikt. Ik denk dat ik 800 euro betaald heb en intussen zo’n 25.000. keer met mijn fiets op stap ben geweest. Maar intussen heeft Linde alweer een nieuw voornemen. Ze wil een boek per maand lezen en prompt werd ze het gezicht van ‘Time to read’ van Knack.

Ik wou even wat minderen nu ik er in de vakantie vier had gelezen – vooral het gehypte ‘All Fours’ van Miranda July is wat overroepen – maar toen kwam ‘Wolf’ van Lara Taveirne, een zo mooi uitgegeven boekje, echt een hebbeding. Eigenlijk wou ik het nog even op de stapel leggen om er de winterdagen mee te vullen, maar toen ik aan die eerste pagina begon, hing ik eraan vast. Het is zo’n boek dat je niet niet kan lezen als je het in huis hebt. Ook al heb ik geen tijd. Ik lees te veel kranten, tijdschriften en ik ben nog altijd 10.000. stappen per dag aan het zetten. Al moet ik toegeven dat ik stilaan ben uitgewandeld.

De meeste straten in de stad ben ik beu gezien. Dat ze nu gepimpt zijn met een overvloed aan politieke koppen helpt ook al niet. Ik wandel erdoor met de ogen dicht. Ik wil meer gaan fietsen. Vooral ook omdat ik dat visueel een meerwaarde vind. Omdat je het gevoel hebt dat je met een tweewieler door het decor glijdt. Ik heb nooit op zo’n elektrische step gestaan, maar daar is dat gevoel wellicht nog heftiger. Het moet een beetje zijn zoals je middenin een dolly shot zit. Je weet wel, zo’n fragment in een film waar de camera op rails of op wielen staat en je meetrekt naar een bepaald punt. Misschien daardoor dat veel steprijders zo roekeloos vlammen. Ze wanen zich in een film. Of het zijn gewoon idioten die niet weten dat te snelle wielen alleen toebehoren aan debielen. Net als u kan ik de keren niet meer tellen dat ze me op het voetpad de pas afsneden of me een lichte beroerte bezorgden wanneer ze ’s avonds laat plots uit het niets naast me kwamen hangen, terwijl ik me de longen uit mijn lijf aan het fietsen was. Hoog tijd voor een ‘Stop de Step Week’. Of we moeten er ons bij neerleggen dat alles wat ooit een goed idee leek vroeg of laat wegens misbruik een pijnlijke dwaling blijkt te zijn.