Federaal parlementslid Hans Bonte (SP.A) haalt stevig uit: “De staatsveiligheid is ziek”

Neen, vrolijk word je niet van het beeld dat Hans Bonte (SP.A) schetst van het veiligheidsbeleid in dit land. De burgemeester van Vilvoorde, een expert in radicalisering, hekelt dat structurele problemen onaangeroerd blijven. Hij noemt er twee: de fusie van de politiezones in Brussel en het inlichtingenapparaat dat hij de ‘zwakke plek’ noemt.

“Wat mij het meest stoort, is dat de regering een ongelooflijke kans verkwanselt om structurele problemen aan te pakken”, steekt Bonte fel van wal. “Welke regering heeft ooit vijf jaar tijd gekregen? Dit land snakt naar hervormingen, zeker op het vlak van veiligheid. Maar men heeft vanaf dag één gekozen voor politieke marketing, voor symboolpolitiek. Wie essentiële vragen stelt, wordt doorverwezen naar de volgende regering. Hét voorbeeld bij uitstek is de fusie van de Brusselse politiezones. Men heeft verdorie een meerderheid, alle Vlaamse partijen zijn vóór, maar men doet niets. Omdat de MR niet wil. De voorbije jaren is nochtans gebleken dat Brussel niet werkt, en dan druk ik mij nog zacht uit. Zie de aanslagen, zie de Abdeslams die er zich maanden kunnen verstoppen.”

De regering nam wel een batterij andere maatregelen. Zij maakt zich sterk dat ons land veiliger is dan twee jaar geleden.

(blaast) Dat is een gratuite redenering. Je kan dat niet controleren. Ik zit ook in die Commissie Terrorismebestrijding. Wat zie ik? Men verliest zich in symboolpolitiek. Als je ons land echt veiliger wil maken, moet je orde op zaken zetten in de hoofdstad. De fusie van de politiezones is cruciaal voor een integraal veiligheidsbeleid. Schrijf maar op: N-VA zal dat ook een breekpunt noemen voor de volgende verkiezingen. Maar nu doet ze niets. Ik noem dat hypocriet. Een tweede cruciaal element: onze inlichtingendiensten. Laat ons eerlijk zijn: die vormen onze zwakke plek vandaag.

Wat bedoelt u?

Onze staatsveiligheid is ziek. Ik zal dat aantonen met twee anekdotes. Onlangs kwam iemand mijn bureau binnen met de vraag: ‘Burgemeester, wat moet ik doen? De staatsveiligheid vraagt mij om informant te worden.’ (even stil) Ik wist niet wat ik hoorde. Ik vraag me echt af in welke doelgroep de staatsveiligheid rekruteert. Een tweede anekdote. De staatsveiligheid bezoekt momenteel familie van Syriëstrijders voor een stand van zaken. Dikwijls gebeurt dat letterlijk één dag na een bezoek van onze diensten. Waarom die tijdsverspilling? Waarom niet een uurtje samenzitten met onze integrale veiligheidscel? Blijkbaar vertrouwt men die niet.

Wat verwacht u van de regering?

Als je ziet hoe klein onze staatsveiligheid is, hoe weinig autonomie ze heeft, en aan welke bureaucratie ze gebonden is, dan weet je dat dat niet kan werken. En dan vergeet ik nog de grote beschotten tussen staatsveiligheid, militaire inlichtingen, OCAD (coördinatieorgaan voor dreigingsanalyse, red) en crisiscentrum. Wij hebben een onderontwikkeld inlichtingenapparaat. De regering moet orde in die chaos scheppen. Maar ze doet dat niet. Neem nu minister Jambon (Binnenlandse Zaken, N-VA, red). Die denkt dat politiemensen damschijven zijn. Is er een crisis in Calais? Hop, twintig man naar daar. Is er versterking nodig voor het Kanaalplan? Hop, twintig man naar Vilvoorde en vijftig naar Molenbeek. Alsof politiewerk zo makkelijk is.

Minister Jambon denkt dat politiemensen damschijven zijn. Alsof politiewerk zo makkelijk is.

Wat is uw alternatief?

Integrale veiligheid. Dat betekent nauwe samenwerking tussen álle politiediensten en de lokale besturen. We staan daar ver van af. Onlangs was er in Vilvoorde een inval van de federale politie in het kader van terrorisme. (feller) Denkt u dat zij de lokale politie verwittigd heeft? Neen. Dat kon compleet fout uitgedraaid zijn. Jambon wou een Kanaalplan in deze regio om terreur te bestrijden. Wel, ik wacht nog steeds op de eerste vergadering met alle burgemeesters. Als een potentiële radicaal van Brussel naar Vilvoorde verhuist, word ik zelfs niet ingelicht.

U moet blij zijn dat Yvan Mayeur (PS) daar burgemeester af is.

Wat mij betreft, mocht die al langer vertrokken zijn. Zeggen dat radicalisme geen probleem is voor de lokale politie, getuigt van grote onverantwoordelijkheid.

Waarom was Vilvoorde zo lang een broeihaard van jihadisme? Maar liefst 28 mensen vertrokken uit uw stad naar Syrië.

Ik wil niets verbloemen. We zijn te laks geweest. Het probleem van radicalisering werd niet aangepakt omdat de verkiezingen voor de deur stonden. Ik spreek over de jaren 2011-2012. De politiek heeft gefaald om electorale redenen. Dat is schuldig verzuim, ja. Men wou het probleem niet zien. Maar ook de nationale veiligheidsdiensten hadden nauwelijks iets in de gaten. Weet u wie wél haar verantwoordelijkheid opnam, als enige? De moslimgemeenschap. Het waren de moslims zelf die de Belkacems uit Vilvoorde verdreven. Vandaag zijn we trouwens diezelfde moslims tegen de borst aan het stoten met dat keihard wij-zij-discours. Ook dat verwijt ik de regering. Men wil polariseren, en liefst moslims schofferen, om het stoerst.

Dat Vlaams minister Liesbeth Homans (N-VA) geen moskeeën meer wil erkennen, leest u dat in die zin?

Absoluut. Zij wil of kan haar verantwoordelijk niet nemen. Wat zij doet, is discriminerend. Een moskee die grondig is doorgelicht, die ook groen licht krijgt van Justitieminister Geens (CD&V), wordt niet erkend, terwijl een lege kerk wel geld krijgt. Dat kan niet. Als je mensen ongelijk behandelt, werk je radicalisering in de hand. Maar Homans kan geen moskee meer erkennen omdat een belangrijk deel van haar achterban zal afhaken. Ik vind het knap dat de moslimgemeenschap zo rustig blijft. Weet u: weinigen durven nog zeggen dat ook moslims kinderen van onze samenleving zijn, terwijl nochtans de overgrote meerderheid goed integreert. Dat maakt mij echt boos. Zie de aanslag in Las Vegas. Was dat een moslim? (zucht) Laat ons ophouden terreur te linken aan de islam.

Wat minister Homans doet, is discriminerend. Als je mensen ongelijk behandelt, werk je radicalisering in de hand.

Terug naar Vilvoorde. Hoe is de situatie vandaag?

Goed. Ik weet wie waar zit, wie wil terugkeren, wie in Syrië een kind heeft, wie potentieel gevaarlijk is. Dat is dankzij een breed gedragen preventiebeleid, met alle stakeholders: onderwijs, jeugdsector, OCMW, politie, sleutelfiguren uit de moslimgemeenschap, noem maar op. Dat werpt zijn vruchten af. Dat is inclusief beleid.

Verschuift het probleem straks van vertrekkers naar terugkeerders?

Dat wordt zeker een probleem. Wat mij in het bijzonder verontrust, zijn de Belgische kindjes die in Syrië geboren zijn. Volgens Jambon zouden dat er een honderdtal zijn. Ik vrees dat hij zich grondig mispakt. Voor Vilvoorde alleen al gaat het om 22 kindjes. Al wie terugkeert van Syrië, moet voor de rechter verschijnen. Velen zullen achter de tralies verdwijnen. Maar wat doen we met die kindjes? De regering denkt alles op te lossen met politie en inlichtingendiensten. Ik wou dat het waar was. Je zal de volledige gemeenschap nodig hebben. Dus ja, de uitdagingen blijven groot, ook voor Vilvoorde. Het is trouwens absurd dat onze politiezone en de andere zones uit de Vlaamse Rand de kleinste dotaties van allemaal krijgen uit de federale pot. Dat is zelfs onrechtvaardig. Zie onze demografische groei, de diversiteit, het gevaar van radicalisering dat nog steeds bestaat.

Wat zegt minister Jambon als u dat aankaart?

Dat de budgetten vast liggen. Dat dat niet in regeerakkoord staat. En dat ze dat de volgende keer gaan regelen. (zucht) Herkent u het? Het probleem wordt doorgeschoven.

Zou dat anders zijn mocht u van N-VA-signatuur zijn?

Ik zie dat politieke vrienden in andere steden makkelijker dingen gedaan krijgen. Dat is zeer spijtig, want veiligheid zou geen gekleurd thema mogen zijn.