Dyab Abou Jahjah wil met zijn nieuwe partij Be.One naar het parlement: “N-VA verziekt debat over identiteit”

BRUSSEL Dyab Abou Jahjah (46) is politicus vandaag. Ook in die rol schuwt hij de controverse niet. Gescheiden bussen of sharia? Hoeft niet per definitie een probleem te zijn. Terreurgroep Hezbollah? Sympathiseert hij mee. “Ik wil te intellectueel antwoorden. Dat is mijn probleem.” Met zijn nieuwe partij Be.One streeft hij naar radicale gelijkheid.

Wie zit nu voor mij: een activist of een politicus?

Een politicus, want ik moet nu ook alternatieven bieden. Een activist hoeft dat niet te doen. Ik blijf echter trouw aan mijn activistische en intellectuele insteek. Zo zijn er niet veel. Politiek is geen rollenspel voor mij. Ik heb niet de ambitie om populistische praat te verkopen zodat mensen voor mij zouden stemmen.

Is Be.One klaar voor de verkiezingen?

Waar we opkomen, in Gent, Antwerpen, Mechelen en enkele Limburgse gemeenten, zijn we klaar. Ik twijfel nog over Brussel. Ik woon zelf in Schaarbeek. Ik vrees dat oktober te vroeg komt. Als je een zetel wil in de gemeenteraad, moet je ook Franstaligen overtuigen. We hebben nog tijd nodig om dat te doen. Ikzelf mik vooral op volgend jaar. Ik wil naar het parlement. Dat kan het Brussels of het federaal parlement zijn. Ik geloof erin. Be.One is een breed politiek project. Dat is het grote verschil met de Arabisch-Europese Liga van vijftien jaar geleden. Dat was vooral een activistisch project.

Uw partij pleit voor radicale gelijkheid. Leg eens uit.

Klassiek links benadert gelijkheid vanuit de klasse: arm versus rijk. Dat is een fout. Wij erkennen het belang van die ongelijkheid, maar kijken verder dan dat. Ongelijkheid manifesteert zich ook op afkomst, cultuur, geloof én gender.

Hoe staat u tegenover holebirechten?

Die zijn heel belangrijk voor ons. Iedereen is gelijk.

Ligt dat moeilijk bij uw achterban?

Dat is een discussiepunt bij het conservatieve deel van onze achterban. Maar wij gaan daarom niet van mening veranderen. We gaan echter ook niet hysterisch doen zoals CD&V deze week met die orthodoxe jood in Antwerpen. Wij gaan beleefd in debat met al wie vragen heeft. Onze achterban bestaat trouwens niet alleen uit moslims, integendeel. Ook dat is een groot verschil met vijftien jaar geleden.

Wie een vrouw geen hand wil geven, mag die bij u op de lijst?

Ja, natuurlijk. Iemand groeten is een cultureel gegeven. Dat houdt geen belediging in. Ik heb ook meegemaakt dat ik een hand wou geven aan een moslima, en dat zij haar hand op haar hart legde. So what? Iets anders is respect voor gelijke rechten. Wie zegt dat holebi’s geen gelijke rechten mogen hebben, kan niet op onze lijst.

U wil overal religieuze symbolen toelaten. Botst dat niet met de neutraliteit van de staat?

Waarom zou dat? Wij willen een samenleving waarin mensen bevrijd met elkaar kunnen omgaan. Iemand verplichten zijn overtuiging te verbergen, vind ik niet gezond. Trouwens, waarom zou een atheïst wel neutraal zijn? Ik ben een agnost, ik ben dus niet gelovig. Ben ik dan plots de norm geworden in Vlaanderen? Is iemand met een religieuze overtuiging ondergeschikt? Helaas lijkt die gedachte dominant in onze samenleving.

“Je hebt niet één sharia. Je hebt ook versies die verenigbaar zijn met de liberale democratie.”

Wat als een rechter met een keppeltje u veroordeelt voor het oproepen tot haat? Zou u geen vooringenomenheid vermoeden?

Neen. Ik geloof zelfs in het tegendeel. Die rechter zal net voorzichtiger te werk gaan. Weet u, het grootste probleem voor de integratie is het debat over integratie. Dat debat is ziek. Men denkt bijvoorbeeld dat het spreken van de moedertaal een belemmering is voor integratie. Dat bewijst dat men integratie ziet als assimilatie. Ik ga daar niet in mee.

Wil u Arabisch nog steeds erkennen als officiële landstaal?

Dat is een mythe. Ik heb dat nooit ernstig voorgesteld. Ik pleit wel voor Arabisch als keuzevak op school. Ik wil met mijn kinderen Nederlands én Arabisch kunnen spreken. Is dat zo vreemd? Belgen in het buitenland doen dat toch ook? Onze samenleving ís meertalig vandaag, maar het onderwijs blijft krampachtig vasthouden aan eentaligheid. Dat is een probleem.

Op economisch vlak gaat uw partij voor een vierdagenwerkweek en een vermogenstaks. Wat is nog het verschil met PVDA?

De ideologie. Wij zijn geen marxisten. Wij geloven zelfs in de markteconomie. Ondernemers die rijk willen worden: go for it. Wij steunen jullie. De vermogenstaks geldt alleen voor de extreme rijken die een vermogen hebben van twee miljoen euro, bovenop de eerste woning.

Werkt u de versplintering van links niet in de hand?

Neen, want wij zijn geen dogmatisch linkse partij. Wij zijn een progressieve gelijkheidspartij. Zelfs mensen van N-VA zijn welkom. Al zal wie smult van de uitspraken van Jan Jambon en Theo Francken, wellicht niet voor ons stemmen.

Hoe staat u tegenover de omstreden partij Islam?

Dat is een ultraconservatieve partij, geënt op ongelijkheid. Dat is niet waar wij voor staan. Maar ik vind de maatschappelijke hysterie fout. Of beter: op een fout voorstel gebaseerd. Jeremy Corbyn (Labour) heeft in Groot-Brittannië ook voorgesteld om gescheiden bussen in te voeren om seksueel geweld te voorkomen. Ik vind dat geen goed idee, maar dat houdt niet per definitie in dat je ongelijkheid propageert. Wat mij stoort aan de partij Islam, is dat een vrouw er geen lijsttrekker mag zijn. Dát voorstel is een bewijs dat je ongelijkheid propageert.

“Ik ben niet gelovig. Ben ik dan plots de norm geworden in Vlaanderen?”

Die partij wil ook de sharia, de islamitische wetgeving, invoeren.

Ik ga daar niet populistisch op antwoorden. Dat is trouwens mijn probleem, dat ik altijd te intellectueel antwoord. Kijk: je hebt niet één sharia. Je hebt vele interpretaties daarvan. Je hebt de gewelddadige versie van IS. Maar je hebt ook versies die verenigbaar zijn met de liberale democratie. De sharia staat niet per definitie gelijk aan de onderdrukking van vrouwen of steniging van holebi’s.

Waar de sharia geldt, gebeurt dat toch?

Die landen baseren zich op een extreme interpretatie van vijf eeuwen geleden. Ik zeg dat de sharia ook progressief kan zijn, en gestoeld op gelijkheid. Er bestaan imams die homo zijn. Zij hebben ook hun interpretatie.

U hebt ook ooit gepleit om hier de sharia in te voeren. Wil u dat nog steeds?

(zucht) Be.One is een seculiere partij. Die vraag is dus absurd. Mijn probleem met de partij Islam is dat ze ongelijkheid propageert, niet dat ze de sharia wil invoeren. Ik denk trouwens niet dat de hysterie over die partij over haar standpunten gaat, maar wel over haar islamitische achtergrond. N-VA zit in het Europees parlement in dezelfde fractie als de SGP: een ultraconservatieve, protestantse partij uit Nederland. Die heeft dezelfde standpunten over man en vrouw als de partij Islam. Waarom heeft N-VA daar geen probleem mee? N-VA verziekt het debat over identiteit. Zolang ze dat doet, kan een partij als Islam groeien. N-VA maakt die partij sterker.

Iets anders. Na nine eleven schreef u over een gevoel van zoete wraak. Had u dat ook na de aanslagen in Brussel?

(blaast) Neen. Dat is weeral zo’n mythe. Ik heb een genuanceerde analyse gemaakt over nine eleven. Ik schreef daarin inderdaad over zoete wraak omdat Amerika al vele jaren oorlog voerde in andere landen.

Ook België voert oorlog in het Midden-Oosten.

(feller) Je kan die twee landen toch niet vergelijken? Amerika misbruikt zijn dominantie. Je kan België toch bezwaarlijk dominant noemen op wereldschaal? Ik heb trouwens ook geschreven in datzelfde artikel dat het eigenlijk monstrueus is om blij te zijn met de dood van onschuldige burgers. Maar blijkbaar heeft Amerika mij en vele anderen zo ver gekregen.

“Sympathie voor Hezbollah”

U wordt banden verweten met terreurorganisatie Hezbollah. Was u ooit lid?

Neen. Maar ik sympathiseer wel met de militaire strekking van Hezbollah. Ik maak daar geen geheim van. Als ik vandaag terug kan naar mijn dorp in Zuid-Libanon, is dat dankzij Hezbollah dat het land bevrijdde van de Israëlische bezetter. Ik sympathiseer niet met de politieke strekking: die is ultraconservatief.

Hezbollah staat op de Europese terreurlijst.

(fel) Hezbollah is geen terreurorganisatie. Hoe wordt die lijst opgemaakt? Dat is vriendjespolitiek.

U hebt dus geen probleem met hun aanslagen op onschuldige burgers?

Ik steun de militaire strekking in Libanon zelf en het verzet tegen Israël. Het internationaal recht laat toe dat bezette volkeren verzet voeren tegen de bezetter. Palestina, inclusief Jeruzalem, verkeert in dat geval. En verzet is haast per definitie militair, hè. Ik steun niet wat Hezbollah doet in Syrië. Ik sta heel kritisch tegenover Assad en de rol van Hezbollah daar.