Vicevoorzitter Jasper Pillen in de bres voor zijn belaagde partij Open VLD: “U denkt dat ik een naïeveling ben, zeker?”

Open VLD vaart al enkele weken in woelige wateren. Vicevoorzitter Jasper Pillen treedt daarom uit de schaduw en gaat geen thema uit de weg. Over het ontslag van De Bleeker, de bloedrode begroting, de miserie met Bouchez, seksisme in de politiek en het ‘Marokkanen-probleem’. De liberale coming man vindt het tijd voor een statement. “De regering heeft véél geld uitgegeven: dat moet stoppen.”

“Leuk zal dit interview niet worden, maar ik wil me niet wegsteken als het moeilijk gaat”, zegt Jasper Pillen. “Dus vraag maar los, ik heb geen taboes.” Dat verdient alvast een pluim. Er zijn er anderen in de politiek, ook in zijn partij, die zich wél verstoppen in woelige tijden. Voor het grote publiek zal de Bruggeling wellicht nog een onbekende zijn, maar in liberale kringen heeft hij zijn strepen al verdiend. Hij heeft namelijk acht jaar achter de schermen gewerkt voor ministers van de Franstalige zusterpartij MR. In 2020 legde hij zelf de eed af in het federaal parlement waar hij zich toelegt op defensie, zijn passie. Sinds begin dit jaar is hij ook vicevoorzitter van zijn partij. En de man is nog maar 38. Dat wil iets zeggen.

Als vicevoorzitter moet u het werk van voorzitter Egbert Lachaert verlichten. Welke rol hebt u de voorbije weken gespeeld?

“Vooral die van klankbord. Een adviserende rol. Onze samenwerking was heel intens. Ik heb hem meer gehoord dan andere weken, maar dat zal u niet verbazen. ( lacht ) Finaal is het wel Egbert die de beslissingen neemt.”

Vindt u dat Eva De Bleeker terecht ontslag heeft genomen?

“Het was onvermijdelijk. Omdat er twee versies van de begroting circuleerden – met andere cijfers over de impact van de energiemaatregelen -, was er verwarring ontstaan. Dat kan al niet. En in de finale versie waren er dan nog enkele fouten geslopen. Je voelde aan de sfeer in het parlement dat haar positie onhoudbaar was geworden. Haar geloofwaardigheid was te zwaar beschadigd. Ook de geloofwaardigheid van de regering kwam in het gedrang. Zo kan je niet verder.”

Hebt u een stem gehad in haar ontslag?

“Neen, de voorzitter wel. Zoals het hoort. ( even stil ) Weet u: ik loop al twintig jaar rond in deze partij, ik ken Eva dus al lang. Ik weet dat het cynisch klinkt, maar echt waar: ik durf haar een vriendin te noemen. Maar wat zou er gebeurd zijn als ze was aangebleven? De begroting wordt pas rond Kerstmis definitief gestemd. Zij zou anderhalve maand lang de speelbal, of beter: de boksbal, van de oppositie geweest zijn. We móesten schakelen.”

Heeft de verkeerde geen ontslag genomen? Mensen van haar kabinet beweren dat de premier groen licht gaf voor de eerste versie van de begroting.

“( blaast ) Eén iemand heeft dat beweerd op zijn LinkedIn . Dat er contacten zijn geweest, dat zal wel. Het omgekeerde zou maar vreemd zijn. Maar het is de staatssecretaris die uiteindelijk bevoegd is voor de begroting. Maar goed: laat ons deze bladzijde omdraaien. We hebben intussen een nieuwe staatssecretaris en een nieuwe begroting en we moeten vooruit kijken.”

Een beeld dat blijft hangen, is dat de mannen van Open VLD een vrouw opgeofferd hebben.

“( windt zich op ) Wat een onzin! Dat slaat werkelijk nergens op. Als ik staatssecretaris was en ik kwam af met twee versies, waarin ook fouten staan, dan had ik ook ontslag moeten nemen. Dat heeft niets met geslacht te maken. Eva is trouwens vervangen door een andere sterke dame. Wij hebben véél dames aan de top van onze partij.”

Net deze week werd een open brief van 120 politica’s gepubliceerd die seksisme in de politiek aanklagen. Voelt u zich aangesproken als man?

“Neen, zeker niet. Ik was wel even stil, toen ik die brief las.”

Is de politieke cultuur seksistisch?

“De cultuur is hard, maar niet seksistisch, volgens mij. Dat er uitspattingen zijn en schandalig gedrag, zeker weten. Maar zeggen dat de hele beroepscultuur seksistisch of vrouwonvriendelijk is, sorry, maar daar zie ik toch geen aanwijzingen van.”

Deze vrouwen ervaren het wel zo.

“( op dreef ) En het zijn straffe dames. We moeten aan de slag met wat ze zeggen. Het mag niet bij deze brief blijven. Zij moeten hun verhaal kunnen doen, zeggen wat de rode lijn is, wat anders moet, enzovoort. Elk initiatief geniet mijn volle steun.”

Maar is het niet vreemd dat Eva De Bleeker wel ontslag nam en Justitieminister Vincent Van Quickenborne niet? Er is nochtans een politieman vermoord door iemand die gekend was bij antiterreurorgaan OCAD.

“Dat zijn totaal andere situaties. We spreken hier over een laffe, afschuwelijke moord. Maar als de magistratuur zegt dat de regels zijn toegepast, dan heeft de minister toch geen fout gemaakt? Dat de regels aangepast moeten worden, is een andere zaak. Het is logisch dat er daar een politiek debat over is.”

Intussen hebben wij de slechtste begroting van heel Europa. Zou uw partij niet beter helemaal uit de regering stappen?

“( afgemeten ) Neen, dat gaan we niet doen. Het moet wel een wake-upcall zijn voor iedereen. Het is dringend tijd om drastisch te hervormen zodat onze begroting weer op orde kan komen. Anders komt onze welvaartsstaat in gevaar.”

©Christophe De Muynck

Mag ik de ontspoorde begroting slecht beleid noemen?

“Neen, want wat hebben we gedaan? Onze mensen en bedrijven door de coronacrisis en de energiecrisis gesleurd. We hebben niemand in de kou laten staan. Het beste bewijs is het behoud van de index, een systeem dat de koopkracht garandeert. Geen enkel ander land kent zo’n systeem. We hebben maar liefst tien miljard euro uitgegeven aan energiesteun. Het is goed dat we dat gedaan hebben. ( fel ) Ik hoor de N-VA wel luid toeteren, maar wat zou zij gedaan hebben? De steun halveren?”

Vindt u een energiecheque van duizend euro per gezin niet héél gul?

“Maar wat hadden we anders moeten doen? De mensen in de steek laten?”

Als ik u zo hoor, dan was er geen andere optie dan de slechtste begroting van Europa indienen?

“( zucht ) Dat zeg ik toch niet. De regering heeft inderdaad véél geld uitgegeven. Dat moet stoppen. Dat meen ik. In 2023 moeten we eindelijk hervormen. Ik hoor en lees dat de meeste partijen het daarover eens zijn. Ik hoop dat ze zich deze keer aan hun goede voornemens houden. Je kan niet blijven geld uitgeven zonder te hervormen. Dat telt ook voor de tijdelijke energiemaatregelen die op 1 april aflopen. Ook daar zullen we minder gul moeten zijn.”

Denkt u dat deze regering nog kan hervormen?

“Ik ben optimistisch. Er zijn zaken aan het bewegen binnen de regering. En als we het niet gaan doen, zal de Europese Commissie ons dwingen. Of ze zal aan onze centen zitten.”

Zou het helpen mocht MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez een maand zwijgen?

“( fijntjes ) Het hangt ervan af wat hij zegt. Als het is om sámen te hervormen, dan mag hij spreken. Dat is trouwens waarom wij de MR absoluut in deze regering wilden. Egbert heeft daarvoor gevochten, hè. Alle andere partijen, ook N-VA, zien het niet meer zitten om met hem samen te werken. Georges-Louis moet dat goed beseffen. Hij heeft alle bruggen opgeblazen. Alleen de brug naar mijn partij staat nog overeind. Wij willen de liberale familie samen houden. Maar dan zal Georges-Louis eindelijk moeten leren samenwerken. Anders zal het niet lukken.”

Laten we eens naar de inhoud kijken. Heeft hij geen gelijk als hij zegt dat er meer dan twee kerncentrales langer open moeten blijven?

“Wij zeggen ook: twee en misschien meer. De premier is daarover volop aan het onderhandelen met Engie. Het is logisch dat hij de kaarten dicht tegen de borst houdt. Dat strekt tot voorbeeld. Voortdurend stoken zoals Bouchez doet, helpt onze zaak niet vooruit. Ik zal daar verder niet veel over zeggen, want De Zondag wordt ook in Parijs gelezen ( waar Engie zetelt, red ). En dat zeg ik niet als grap.”

Nederland bouwt twee nieuwe kerncentrales tegen 2035. Is dat een goed voorbeeld?

“U zal blijven aandringen, zeker? ( lacht ) Ik zal u mijn visie geven. Ik denk dat kernenergie ook op lange termijn, binnen pakweg dertig jaar, de basis zal vormen van onze energiemix. En dat zal niet meer lukken met de huidige kerncentrales. Dus ja, we moeten kijken naar Nederland. Maar eerst de deal met Engie.”

Waarom zo lang wachten? Een kerncentrale wordt niet op één dag gebouwd.

“( droog ) Liever volgende maand een goede deal dan volgende week een slechte deal. Als er één regering te lang gewacht heeft, dan wel de vorige, waar MR en N-VA aan de knoppen zaten. Het is daarom héél cynisch dat net die twee partijen zoveel kritiek hebben op het beleid.”

Wat is het meest cruciale dossier voor de komende weken?

“Heb je wat tijd? ( lacht ) Nee, ik ga niet één dossier kiezen. Kernenergie natuurlijk, de pensioenhervorming, de arbeidsmarkt, de fiscale hervorming ook. ( denkt na ) Als er iets leeft onder de mensen, dan is het wel dat we te veel belastingen betalen en dat werken te weinig loont. Dat zijn ook feiten. Dat moeten we aanpakken.”

Uw partij belooft dat al zo lang, dat het bijna ongeloofwaardig klinkt.

“( pikt in ) Dus moeten we nu het omgekeerde bewijzen. De bevoegde minister Vincent Van Peteghem (CD&V) heeft een werkstuk klaar. Dat zal spoedig besproken worden op regeringsniveau. De belastingen moeten omlaag: dat moet de basis zijn van de hervorming. Wij willen dat doen via de belastingschijven. Het kan niet zijn dat iemand met een mediaanloon van 3.500 euro bruto bijna in de hoogste schijf zit. Het werkstuk van Van Peteghem bevat wel enkele gevaren. Hij wil een lastenverlaging compenseren door geld te halen bij de bedrijven of bij de voordelen van alle aard voor werknemers in de privé. Dat gaan wij niet toelaten.”

Hoe zou u het dan financieren? Of laat u de begroting verder ontsporen?

“Neen, die manier van werken moet echt stoppen. Wij kijken naar de uitgaven. Het overheidsbeslag bedraagt 53 procent ( het aandeel van de uitgaven tegenover het bbp, red ), wat betekent dat er véél ruimte is om te besparen. De werkloosheidsuitkeringen, de ambtenarenpensioenen, noem maar op. Het kan toch niet dat de pensioenen van ambtenaren stijgen als de lonen stijgen? En ik kan zo veel voorbeelden geven.”

Bonne chance. Deze zaken zijn al zo vaak van tafel gegooid door de linkse partijen dat het ook nu niet zal lukken. Dat weet u toch ook?

“U denkt dat ik een naïeveling ben, zeker? Als ik zeg dat ik optimistisch ben, dan is dat ergens op gebaseerd, hoor. Ik voel dat de meeste partijen eindelijk beseffen dat er iets moet veranderen.”

Eerlijk: is er nog een toekomst voor Vivaldi na 2024?

“Laat ons die balans eind volgend jaar opmaken. Op vandaag is het niet genoeg, maar ik hoop dat we in 2023 wel kunnen hervormen.”

En als dat niet lukt?

“Dan wordt het moeilijk. Maar wat zijn de andere opties? Ik hoor Bart De Wever op Radio 1 zeggen dat hij een Zweedse coalitie niet meer ziet zitten. Ik viel bijna van mijn stoel. Ik vond Zweeds ( Open VLD, MR, N-VA en CD&V, red ) wél een goed recept om te hervormen. Maar hij wil blijkbaar liever met de socialisten in zee. Weet u wat dat betekent? Meer rode uitgaven in ruil voor enkele Vlaamse symbolen. Daar gaan wij als liberalen voor passen. ”

Ook migratie staat weer bovenaan de agenda. Hebben wij een ‘Marokkanen-probleem’, zoals Tom Van Grieken (Vlaams Belang) zegt?

“Neen. Ik vind dat schandalig taalgebruik. Ik vind het trouwens cynisch dat wij voortdurend verwachten dat mensen uit de Marokkaanse gemeenschap dat krapuul veroordelen. Waarom eigenlijk? Het is niet zij die relschoppers kennen, hè. Als een Nederlander wordt opgepakt met drugs, dan vragen we toch ook niet aan andere Nederlanders om zich te verontschuldigen. Los daarvan: de rellen zijn schandalig. Het krapuul moet keihard aangepakt worden. Het is tijd dat Brussel wakker schiet.”

Toen u vorige maand op het congres van uw partij ‘vol is vol’ zei, werd u verweten Vlaams Belang achterna te lopen.

“Wat ik absoluut niet begrijp. Mag ik de problemen niet benoemen? Ik blijf achter die uitspraak staan. Vol is vol. Ons asielsysteem barst uit zijn voegen. Er slapen mensen op straat omdat we geen plek meer hebben. Wij moeten doen wat naburige landen zoals Duitsland en Zweden doen: de regels strenger maken. Anders zullen we ons humane systeem niet overeind kunnen houden.”

Al weken slapen gezinnen met kinderen op straat. Dat is weinig humaan. Faalt de bevoegde staatssecretaris Nicole de Moor (CD&V)?

“Neen. Hoe lang is zij al bevoegd? Enkele maanden? Je kan je afvragen welk departement zij aangetroffen heeft. Zij is al wekenlang oplossingen aan het zoeken.”

Zonder ze te vinden. Is dat niet de definitie van falen?

“( aarzelend ) Oké, maar ik zal dat niet zeggen. Het is afschuwelijk dat er kinderen op straat slapen. Het is het beste bewijs dat ons systeem uit haar voegen barst.”