SP.A-boegbeeld Johan Vande Lanotte na het einde van het kartel Samen in Antwerpen: “Een heel slecht spektakel”

Het was een lastige week voor SP.A, na de vaudeville rond het einde van het huwelijk met Groen in Antwerpen. Boegbeeld Johan Vande Lanotte, burgemeester van Oostende, vindt dat de partij het hoofd niet mag laten hangen. “Het gaat daar nu heel slecht, dus moet men dubbel zo hard zijn best doen.” Toch vreest hij dat de regeringspartijen na de gemeenteraadsverkiezingen hun macht ook lokaal zullen willen bestendigen.

Vincent Vanhoorne

De federale regering slaagt er maar niet in om haar begroting in evenwicht te krijgen. Hoe kijkt u daar als voormalig minister van Begroting naar?

Als je in een coalitie zit, moet elke partij op een bepaald moment dingen doen die ze echt niet graag doet. Maar dat veronderstelt een goede samenhang in de regering. En die is er niet. Dat heeft gemaakt dat de begrotingsresultaten ondermaats waren. Het structurele evenwicht wordt door die beperkte samenhang bemoeilijkt .

U gaat er prat op dat u als bevoegd minister vanaf 1999 zeven jaar op rij een begroting in evenwicht had. U had toen wel de economische wind mee.

Dat is iets wat ik heel vaak hoor, maar het klopt niet helemaal: er waren toen drie jaren met een moeilijke economische conjunctuur en vier goede jaren. We bereikten een structureel evenwicht, én het allerbelangrijkste: die zeven begrotingen hebben van de Europese Commissie telkens een heel positieve beoordeling gekregen. Dat kan de huidige regering niet zeggen.

Deze regering krijgt vaak het verwijt dat ze besparingen uitvoert op kap van de gewone mensen. Zou het met SP.A anders zijn?

Beetje bij beetje legt men in de sociale zekerheid beperkingen op die te ver gaan. We staan aan de grens van wat nog aanvaardbaar is qua kwalitatieve gezondheidszorg voor iedereen. Dat is wraakroepend in een welvarende maatschappij. Deze regering voorziet nu al miljarden voor de komende regeringen, onder meer voor nieuwe gevechtsvliegtuigen, en zegt tegelijk geen geld genoeg te hebben voor een ziekteverzekering. Dat zou met SP.A in de regering niet gebeuren.

Toch plukt uw partij te weinig de vruchten van wat jullie als een asociaal regeringsbeleid omschrijven.

Dat klopt. Bij het begin van deze legislatuur konden wij een sociaal-economische oppositie voeren en ging onze partij erop vooruit in de peilingen. We stonden toen op 15 à 16 procent, wat niet slecht is. Maar de aanslagen, veiligheid, migratie en de schandalen hebben de politieke agenda compleet veranderd. En voor het voeren van oppositie is dat momenteel heel nadelig, omdat de verschillen tussen de politieke partijen over deze thema’s niet groot zijn. SP.A moet blijven hameren op het sociaal-economische, daar maken we voor de mensen het verschil.

Doet het u persoonlijk pijn dat de partij zo klein geworden is?

Ja. Ik ben 35 jaar actief bij SP.A. Ik ben bij de partij gekomen toen we in de oppositie zaten, maar we hebben ook bijna 25 jaar geregeerd en een belangrijke stempel op het beleid kunnen drukken. Die periode kan terugkeren, maar we moeten hard werken aan de nieuwe sociaal-economische uitdagingen.

“Onze begrotingen werden positief beoordeeld. Dat kan deze regering niet zeggen.”

Hoe kijkt u naar wat er deze week met Samen in Antwerpen is gebeurd?

(zucht) Het is een rare situatie. De hele discussie is begonnen met het artikel op Apache, dus níét met een actie van SP.A of Groen. Tom Meeuws zat daar wat ongelukkig in. Enerzijds publiceerde hij een artikel rond die ‘paaitaks’, een artikel dat naar mijn idee correct was. Hij deed niets onoorbaar, maar wekte met zijn sms’jes de indruk niet zuiver op de graat te zijn. Dat heeft de hele politieke constellatie daar beroerd. Wat deze week betreft: het conflict tussen De Lijn en Tom Meeuws in de kiesstrijd brengen en onder gesjoemel catalogeren, wat het niet is, dat is een moddercampagne voeren. En dat is nooit goed, ook niet voor de democratie. Het maakt dat mensen met afschuw naar dat spektakel kijken. Want dat is het geworden: een heel slecht spektakel met veel collateral damage. Het gebruiken van een arbeidsconflict van vier jaar geleden om iemand te besmeuren, gaat er mijns inziens over.

Het ging erover dat Tom Meeuws facturen in schijven had opgesplitst, waardoor hij zich niet moest verantwoorden bij de Raad van Bestuur.

Mocht iedereen in Vlaanderen die dat ooit gedaan heeft voor de goede zaak zijn vinger moeten opsteken, je zou veel plaats nodig hebben. Op papier oogt dat toch allemaal anders dan in de praktijk. Die praktijk zorgt te vaak voor administratieve vertragingen. Splitsen van facturen mag niet, maar is het daarom gesjoemel? Ik vind het kwalijk dat dit hier misbruikt is.

Tom Meeuws is nieuw in de politiek. Was het verstandig om hem als boegbeeld in te zetten tegen een ervaren rot als Bart De Wever?

(blaast) Dat kan werken en dat kan niet werken. Op dat moment vond men hem de beste persoon om dat te doen. Ik kan daar geen goed oordeel over vellen, want ik ken Tom Meeuws niet persoonlijk. Je kunt net zo goed een onbevangen iemand hebben die het goed doet. Achteraf is het makkelijk praten.

Pijnlijk voor SP.A dat dit gebeurt in de grootste stad van Vlaanderen, een stad waar socialisten heel lang aan de macht zijn geweest.

Dat is jammer, maar we moeten niet zeuren en onze kop niet laten hangen. SP.A heeft een visie over die stad. Het gaat nu heel slecht met onze partij daar, dus moet men dubbel zo hard zijn best doen.

Er blijft echter geen fraai beeld hangen van de politiek.

De waarheid is in deze blijkbaar niet meer relevant. Dat is ook zo met de Ghelamco-arena. Alles wat nu nog als argument gegeven wordt, bevestigt de twee kampen in hun gelijk. Je zit in een gepolariseerde discussie over de waarheid.

“Er is heisa rond de Ghelamco-arena, maar in tegenstelling tot Antwerpen is in Gent wel een nieuw stadion gebouwd.”

Er zijn momenteel nog heel wat socialistische burgemeesters in de centrumsteden. Blijft dat zo in 2019, met een partij die het moeilijk heeft?

Ik denk dat dit zeker kan. Er is toch een verschil tussen wat nationaal gebeurt en hoe mensen in hun eigen stad het beleid evalueren. Heel wat van onze burgemeesters kunnen een mooi palmares voorleggen. Er zal natuurlijk wel een nationale impact zijn. Als er meer coalities zijn die SP.A buitenspel willen zetten, krijg je natuurlijk minder burgemeesters. Het feit dat Open VLD in Gent de facto al voor N-VA heeft gekozen, heeft te maken met het feit dat ze samen in een regering zitten en samen de grote steden willen besturen.

Misschien redeneert men wel: met SP.A in zee gaan, betekent miserie, als je kijkt naar Hasselt of Gent?

Dat is absoluut niet zo! Miserie? Gent wordt wel goed bestuurd. Er is heisa rond de Ghelamco-arena, maar er staat in tegenstelling tot Antwerpen wel een nieuw stadion. Ik denk dat we het ook in Oostende en Brugge als bestuur goed gedaan hebben.

U trekt in Oostende met een stadslijst naar de kiezer, niet onder de naam SP.A. Waarom niet?

Voor alle duidelijkheid: die beslissing is genomen op het moment dat de peilingen voor SP.A goed waren. Op stedelijk niveau wil je zoveel mogelijk mensen rond gezamenlijke projecten brengen. We doen dat met mensen van SP.A, maar ook met mensen van buiten de partij die sociaal zijn, vooruitstrevend denken en zich willen inzetten.

Is het niet vooral een gebrek aan geloof in de eigen partijnaam?

Neen, dat is het niet. Ik geloof ook niet dat de naam het product maakt op lokaal niveau. Het gaat om de inhoud en de mensen die op de lijst staan. Trouwens, in een derde van de gemeenten zie je lijsten met een andere naam.

Bij Open VLD is Bart Tommelein kandidaat-burgemeester in Oostende. Zou hij een goeie burgemeester zijn?

Binnen tien jaar misschien? (lacht) Iedereen die een lijst aanvoert, heeft het potentieel om een goede burgemeester te zijn. Bart Tommelein heeft die ambitie en dat is goed voor het democratisch proces. Maar het is mijn ambitie die strijd te winnen.

(foto belga)