Joris Vandenbroucke (SP.A): “Dé Vlaming is niet racistisch”

Joris Vandenbroucke is fractieleider van SP.A, de grootste oppositiepartij in het Vlaams parlement. Eén jaar voor de verkiezingen maakt hij de balans op van de regering-Bourgeois. De 41-jarige Gentenaar staat ook stil bij het integratierapport en de strubbelingen in de eigen partij.

“De regering kon op geen beter moment starten dan in 2014”, meent Vandenbroucke. “De financiële crisis was zo goed als voorbij. Dankzij de zesde staatshervorming had Vlaanderen meer budget en meer bevoegdheden dan ooit. Maar wat heb ik de voorbije vier jaar gezien? Een regering zonder visie, zonder ambitie. Bart De Wever (N-VA) stelt dat de dash uit de federale regering is. Wel, in de Vlaamse regering heeft nooit dash gezeten.”

Met andere woorden, alles is slecht?

Dat zeg ik niet. In het beste geval was er goed beheer. Bart Tommelein (Open VLD) bijvoorbeeld heeft de begroting goed beheerd. Hij brengt ook een positief en wervend verhaal over duurzame energie. Dat verdient een pluim. Helaas wordt hij elke keer onderuit gehaald door coalitiepartner N-VA. Zie het debat over kernenergie. Dat is tekenend voor de ploeg van Geert Bourgeois (N-VA). Ik zie vooral veel gemiste kansen. Leefmilieu bijvoorbeeld. Joke Schauvliege (CD&V) weet na negen jaar nog niet waar de waardevolle bossen staan. Of de zorg: maar liefst 14.000 mensen met een handicap staan op een wachtlijst. Of de kinderbijslag. Dat kan een ongelooflijke hefboom zijn tegen kinderarmoede. Deze regering verkwanselt die kans: de kinderarmoede zou amper met 1,1 procent dalen tegen 2040.

Een middenklassegezin is wel beter af met deze regering dan met uw partij voor de kinderbijslag. U pleit voor 130 euro per kind, Bourgeois gaat voor 160 euro.

Dat is misschien zo bij de start. Maar wij zouden wel de leeftijdstoeslagen behouden. En twee: wij zouden binnen het budget meer ruimte vrijmaken voor sociale correcties zodat kinderarmoede echt aangepakt wordt.

U bent in het parlement vooral actief op mobiliteit. Hoe evalueert u minister Ben Weyts (N-VA)?

Hij verrast ons elke zondag met grote aankondigingen. Maar ik zie geen resultaten. De files worden langer, minder mensen maken gebruik van het openbaar vervoer en de klantentevredenheid over De Lijn zit op een dieptepunt. Dat kan ook niet anders: al jaren wordt er bespaard op het werkingsbudget. Neem daarbij dat een kaartje voor de bus of de tram met gemiddeld 35 procent is gestegen, en je weet waarom de mensen zich bekocht voelen.

Pleit u opnieuw voor gratis openbaar vervoer, zoals vroeger voor 65-plussers?

Neen. Ik denk dat mensen best bereid zijn een faire prijs te betalen voor een goede dienstverlening. Maar dat is vandaag niet het geval.

Om de files op te lossen, pleit Weyts voor een kilometerheffing. Is uw partij er al uit of ze dat ook wil?

Als dat een effectief middel is, dan moeten we daarin mee. Op één voorwaarde: dat moet gekoppeld worden aan investeringen in openbaar vervoer en fietssnelwegen. Anders is dat een platte belastingverhoging.

Wat onthoudt u van het Vlaams Integratierapport dat deze week in het nieuws zat?

Ik onthoud in de eerste plaats dat een grote meerderheid van de mensen, ongeacht afkomst of religie, zich best gelukkig voelt in Vlaanderen en hier een toekomst wil uitbouwen. Dat is hoopvol. Maar er zijn ook zaken die mij zorgen baren.

“N-VA creëert doelbewust conflicten. Dat is de samen-leving vergiftigen.”

Amper achttien procent van de autochtone Vlamingen vindt de westerse manier van leven goed samengaan met hoe moslims leven. Is dat zoiets?

Klopt. Dat is niet goed. Dat geeft aan dat veel mensen zich zorgen maken op dat vlak. Ik geloof dat samenleven wél kan, op voorwaarde dat iedereen de fundamentele democratische waarden respecteert.

Geldt dat ook voor politici? In Mechelen weigert N-VA-schepen Marc Hendrickx een koppel te trouwen omdat hij geen hand krijgt.

Dat is zorgwekkend. Er moet natuurlijk respect zijn. Maar politici moeten niet zeggen hoe mensen zich moeten gedragen. Die schepen bezondigt zich aan wat hij de extremisten verwijt: hij zet zijn eigen waardenkader boven de rechtstaat. Hij heeft trouwens dankbaar gebruik gemaakt van die situatie om zichzelf te profileren op sociale media. Ik vind dat ranzig. Dat is de samenleving vergiftigen. Dat zien we wel vaker bij N-VA. Zij creëren doelbewust conflicten. Zo zal die achttien procent niet omhoog gaan. Dat is dus ook de verantwoordelijkheid van politici.

Dat veertig procent van de Turkse Belgen vindt dat religie primeert op de wet, baart dat u zorgen?

Absoluut. Geloof kan nooit boven de wet staan. Dat is één van die fundamentele waarden. Wellicht is ook dat een reden waarom veel Vlamingen zich zorgen maken. Ik heb mij trouwens kapot geërgerd aan de krantenkoppen. (feller) Dé Vlaming is niet racistisch. Ik wil dat even heel duidelijk stellen. Discriminatie is wél een groot probleem en moeten we kordaat aanpakken. Dat gaat trouwens niet alleen over mensen met een andere afkomst, maar ook over alleenstaanden, mensen met een handicap, noem maar op.

In de peilingen dobbert uw partij op 10 procent. Is dat voldoende?

Neen. Wij moeten méér mensen overtuigen. Maar ik besef dat we een verleden meedragen. Wij zijn geen politieke maagden. We hebben veel goede zaken gerealiseerd, maar we hebben ook enkele keren de bal misgeslagen. Ik begrijp dat mensen niet zomaar aanvaarden dat het bord schoongemaakt is. Maar ik ben wel zeker dat we vandaag de stappen zetten die nodig zijn: strenge decumul, loonplafond, nieuwe mensen en nieuwe oplossingen in nieuwe tijden.

Niet iedereen ziet dat zo. Volgens uw partijgenoot Hans Bonte in De Morgen wordt er bij elk voorstel eerst nagedacht over hoe de kiezers en de andere partijen zullen reageren.

(zucht) Dat is de mening van Hans. Ik heb bij onze leden veel verontwaardiging gehoord over zijn uitspraken. Hans is kwaad over de strenge cumulregeling. Hij heeft die kwaadheid geuit door zijn eigen team voluit te tackelen. Maar hij staat alleen met zijn mening.

Uw partij lanceert toch graag populaire voorstellen? Een premie hier, gratis stroom daar, laat de rijken betalen.

(kwaad) Dat zegt u. Is de zorgzekerheid dan een makkelijk voorstel?

Wie kan tegen zorgzekerheid zijn?

Ik stel vast dat minister Jo Vandeurzen (CD&V) dat woord niet over zijn lippen krijgt. Wij kijken naar de noden van een samenleving en leggen oplossingen op tafel op basis van onze socialistische principes. (feller) Op vlak van fiscaliteit zeggen wij: een euro is een euro. Dat betekent dat ook huurinkomsten en inkomsten uit beleggingen moeten belast worden. Is dat een makkelijk of populair voorstel?

“Niemand is onverdeeld gelukkig met wat er in Antwerpen gebeurd is. Dat werpt een smet op de politiek.”

Had de Antwerpse afdeling Tom Meeuws aan de kant moeten zetten?

De Antwerpse afdeling heeft een sterke lijst neergelegd met een sterke kopvrouw. Ik geloof heel hard in Jinnih Beels.

Dat is geen antwoord op de vraag.

De Antwerpse afdeling mag zelf bepalen met wie ze naar de kiezer stapt.

Wat hij aanricht, straalt af op álle afdelingen, stelt opnieuw Bonte.

Niemand is onverdeeld gelukkig met wat er in Antwerpen gebeurd is. Dat werpt inderdaad een smet op de politiek. Maar elke SP.A’er wenst Jinnih Beels een sterk resultaat toe.

U staat op de negende plaats in Gent. Wat is uw ambitie?

Ik hoop dat het progressief bestuur een nieuw mandaat krijgt. Ik hoop ook dat ik die coalitie kan steunen vanuit de gemeenteraad. Dat is mijn ambitie.

Met welke partij wil u liefst besturen?

Wat mij betreft, graag opnieuw met groenen en liberalen. Wij zijn trots op onze verwezenlijkingen in Gent. De stad heeft de voorbije decennia een grondige transformatie ondergaan. Dat mag gezien worden. Waarom zouden we dat goede werk niet verderzetten?

—

“Soms jaloers op de overkant”

Hoe evalueert u het parlement zelf? Voorzitter Jan Peumans  (N-VA) liet al eens ontvallen dat hij vuur en emotie mist.

Ik vind ook dat meer collega’s moeten durven loskomen van hun papieren en wat meer vanuit het hart moeten spreken. Dat is een verschil met het federaal parlement. Daar zie je meer spanning en snelheid in de debatten. Ik denk dat dat twee oorzaken heeft. Eén: de aanwezigheid van Franstalige partijen die een vurige debatcultuur kennen. En twee: het Vlaams parlement smoort zélf haar debatten in de kiem door overdreven reglementitis. In het vragenuurtje mag een vraagsteller tot drie keer terugkeren op hetzelfde onderwerp. Zo kun je niet tot een snedig pingpongspel komen. Dat reglement mag eens onder de loep genomen worden.

Zou u liever in het federaal parlement zitten?

(lacht) Als het gaat over impact op het dagelijkse leven van mensen, dan is het Vlaams parlement de beste plek. Maar ik geef toe: ik kijk soms met een jaloerse blik naar de overkant van de straat. Ik zou graag wat meer federale debatcultuur zien in het Vlaams parlement.

(foto belga)