Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert reikt Bart De Wever (N-VA) de hand: “Bart, laat ons samen een koffie drinken. Of gaan lopen”

MERELBEKE – Dat hij vrede wil sluiten met Bart De Wever. Dat zijn goesting in een nieuwe partijnaam verdwijnt. Dat het te vroeg is om te spreken over versoepelen. Dat deze regering meer kwaliteit bevat dan de vorige. Maar ook: dat een lief zoeken geen pretje is in deze tijden. Wij hebben een pittig no-nonsense gesprek met Egbert Lachaert, de flegmatieke voorzitter van Open VLD.

Het gemeentehuis van Merelbeke is onze plek van afspraak. Egbert Lachaert is sinds vorig jaar de eerste schepen van deze Oost-Vlaamse gemeente. Hoe het met hem gaat? Alweer beter, zegt hij. Het coronavirus heeft hem stevig toegetakeld. De liberale partijvoorzitter bleek op 8 september besmet. Na een goede week uitzweten en de verplichte isolatie ging hij alweer aan de slag. De federale formatie, u weet wel nog. “Onmiddellijk zo diep gaan, was tegen het doktersadvies in”, geeft Lachaert toe. “Maar de formatie kon niet langer wachten. We hebben toen wekenlang dag en nacht vergaderd. Dat was roofbouw plegen op mijn lichaam. Ik ben daar niet fier op. Dat heeft zich nadien gewroken. Ik heb een stevige terugslag gekend. Een soort griep, die maar niet wou genezen. Uit nieuw bloedonderzoek bleek dat mijn immuunsysteem zwaar aangetast was.”

Bent u nu helemaal genezen?

Ik voel me goed, maar nog niet de oude. Ik heb woensdag voor het eerst opnieuw gelopen. Acht kilometer. Dat was niet aan het tempo dat ik zou willen. ( lacht ) Ik moet toegeven: het herstel is zwaarder dan verwacht. Ik zou iedereen aanraden écht voorzichtig te zijn.

Het nieuws van de week: farmareus Pfizer dat bijna een vaccin klaar heeft. Hebt u een vreugdesprong gemaakt?

Ja, eigenlijk wel. We zitten daar toch al lang op te wachten. Dat dat vaccin voor negentig procent effectief zou zijn, is zelfs héél hoopgevend nieuws. Bovendien wordt dat in ons land gemaakt, in Puurs. We mogen daar fier op zijn. Dit geeft eindelijk weer perspectief.

Er lijkt in de regering wel een party-pooper te zitten.

( lacht luid ) Ik heb ook naar De Afspraak gekeken, ja.

Waar minister Frank Vandenbroucke (SP.A) die hoop de kop indrukte.

Een socialist gelooft minder in de vrije markt dan een liberaal, zeker? Ik kan Frank ook begrijpen, hoor. De ziekenhuizen staan nog steeds onder druk. Dit nieuws mag geen voorbode zijn van: ‘doe nu maar’. We zullen de maatregelen nog láng moeten volgen. Maar goed: wat meer optimisme over het vaccin mag wel, vind ik. We moeten de mensen perspectief geven. Dat is ook belangrijk.

Ook de curve daalt. Wordt er al gesproken over versoepelen?

Dat is nog te vroeg. Morgen openen de scholen. Dat wordt een belangrijke test. Dat kinderen tot 14 jaar voltijds naar school mogen, vind ik een verantwoord risico. Ik hou echter mijn hart vast voor de groep boven de 14 jaar. Ik hoop dat Ben Weyts ( Onderwijsminister, N-VA, red. ) goed weet wat hij doet. Laat ons eerst maar die effecten afwachten. Als de cijfers blijven dalen, hoop ik dat we begin december iets kunnen doen voor de kleinhandel.

En de horeca?

Dat is nu nog te vroeg. Het blijkt toch uit rapporten dat dat een haard van besmetting kan zijn. ( even stil ) We zullen de huidige maatregelen wellicht tot Nieuwjaar moeten volhouden. Dat is niet makkelijk. Maar hopelijk volgt er daarna een voorjaar met een vaccin. Dat moet het perspectief zijn.

Uw collega van de MR, Georges-Louis Bouchez, vindt dat Kerst met enkele vrienden gevierd moet kunnen worden. U niet?

Ik ben iets voorzichtiger. Eerst moet het aantal besmettingen drastisch naar beneden. Als dat er 50 à 100 zijn, dan valt daarover te spreken. ( benadrukt ) Daarom mijn oproep: mensen, doe alstublieft uw best. Hou vol, zodat we Kerst níet alleen moeten vieren.

Zal u zich laten vaccineren?

Zeker en vast. We zullen de twijfelaars moeten overtuigen. Een beleidsmaker moet dan minstens het goede voorbeeld geven. Maar dat zal niet genoeg zijn. Ik ben geen voorstander van verplichte vaccinatie. Dat zal zorgen voor méér tegenkanting. We moeten de mensen op een positieve manier overtuigen, maar tegelijk ook waarschuwen. Wie zich niet laat vaccineren, zal misschien tijdelijk beperkingen moeten aanvaarden.

Is het denkbaar dat bijvoorbeeld festivals alleen gevaccineerden toelaten?

Dat is één voorbeeld. Of voetbalwedstrijden. Dat zou zelfs niet onlogisch zijn. Ik ben de eerste verdediger van vrijheden, maar in deze crisis primeert de volksgezondheid.

U bent nu zes maanden partijvoorzitter. Is het een hondenstiel, zoals collega’s zeggen?

Hout vasthouden, maar voorlopig valt dat mee. ( lacht ) De eerste uitdaging is volbracht: een federale regering vormen. Die formatie was zwaar, ook voor mij persoonlijk. Ik heb mijn voorkeurspiste, paars-geel, moeten opgeven. Ik was wel aangenaam verrast over de positieve sfeer die daarna ontstond onder de zeven partijen die nu de regering vormen. Dit is geen alledaagse coalitie, hè. Nu ben ik volop bezig met de partij en de re-branding .

Is dat een hip woord voor nieuwe naam?

Neen. Ik stoor me zelfs aan de inflatie van nieuwe namen. Ik ga meer zeggen: hoe meer partijen een nieuwe naam willen, hoe minder goesting ik daarin heb. Dat is de contraire aard van een liberaal, zeker? ( lacht ) Een nieuwe naam kan het sluitstuk zijn van onze vernieuwing, maar evengoed is dat niet zo. We zien wel.

Wat wordt die vernieuwing?

Ik wil een nieuwe beginselverklaring. Wat betekent liberalisme in het volgende decennium? Hoe maken we van België een liberaler land tegen 2030? Ook een bestuurspartij moet op lange termijn durven denken. ( op dreef ) De vrijheidsgedachte is onze kapstok: dat staat centraal. Wat doen we vervolgens op ónze thema’s zoals economie en belastingen? Hoe vullen we die de komende tien jaar in? Hoe zetten we andere thema’s in the picture ? Justitie bijvoorbeeld: een liberaal thema, maar de voorbije twintig jaar verwaarloosd. Of migratie: we hebben met het verhaal van Bart Somers eindelijk een liberaal antwoord op het ocharme-denken van links en het anti-verhaal van rechts.

Wat is de timing?

De tekst zou eind volgend jaar klaar moeten zijn. We plannen in mei een groot congres met de MR over 175 jaar liberale partij. Dat is een ideaal startmoment voor een brede consultatie. Want let wel: die tekst moet gevoed worden van onderuit, door leden én niet-leden. Ik wil ook liberale experten raadplegen, die geen lid zijn. Ik hoop dat corona dat allemaal toelaat.

Ik hoor in dit land veel partijen hetzelfde zeggen. Vreest u niet dat uw partij overbodig wordt?

( kordaat ) Zéker niet, want onze vrijheidsgedachte is uniek. Het liberalisme is een brede ideologie met een groot potentieel. We voelen vandaag hoe belangrijk die vrijheid is. Ik volg u wel dat er te veel partijen zijn die op dezelfde kiezers mikken, zowel links als rechts. Dat zal volgens mij zichzelf oplossen. De omstandigheden zullen partijen dwingen om samen te smelten. Maar het is moeilijk te voorspellen welke dat zullen zijn.

U wil focussen op belastingen. Is het daarom dat u de koolstoftaks van Klimaatminister Khattabi (Ecolo) afschoot?

( blaast ) Dat was een klein akkefietje. De minister liet in haar beleidsverklaring uitschijnen dat ze onmiddellijk werk wou maken van die taks. Dat is niet de bedoeling. Het regeerakkoord spreekt over een budgetneutrale fiscale hervorming. Een taks op vervuiling kan, maar die moet dan wel elders gecompenseerd worden met belastingverlagingen.

Bouchez was scherper. Er komt geen koolstoftaks, zegt hij.

Ik kan maar voor mezelf spreken. Vooral problematisch is dat de liberalen door die ene zin in een pijnlijke hoek geduwd worden.

Dat ze deelnemen aan een belasting -regering.

( onverstoord ) De coalitiepartners hebben uitdrukkelijk afgesproken géén voorstellen te doen die andere partijen in een moeilijk parket brengen.

Is het aan de voorzitters om daarop te reageren? Is dat geen regeringskwestie?

Het zijn de voorzitters die het akkoord gesloten hebben. Als er buiten het akkoord getreden wordt, dan kan een voorzitter daarop wijzen. Maar dat mag niet elke week gebeuren. Ik heb dat trouwens ook aan Georges-Louis laten weten. Er zit een goede dynamiek in die regering. Die mag niet verstoord worden. Alexander ( premier De Croo, red. ) en de andere regeringsleden leveren écht goed werk. Ik ben aangenaam verrast door de competenties en het sérieux van al die mensen. De daadkrachtige aanpak scoort punten onder de bevolking. Je voelt dat.

Was dat anders in de Zweedse regering van Charles Michel (MR)?

Ik durf zeggen dat er in deze ploeg meer kwaliteit zit. Bovendien wil deze ploeg samenwerken. De partijen zijn minder concurrenten van elkaar. In de Zweedse coalitie was er voortdurend ruzie tussen vooral N-VA en CD&V.

U combineert deze hondenstiel met het alleenstaande vaderschap. Is dat zwaar?

Jawel. Gelukkig komen mijn ex en ik goed overeen. We zorgen elk een week voor onze zoon. Ik zou niet anders willen. Mijn band met hem is heilig. ( even stil ) Er was onlangs een moeilijk moment. Het laatste weekend van de formatie. Ik was die woensdag verlost van mijn preformatieopdracht. Mijn zoontje had dat op televisie gezien. Hij dacht dat papa dat weekend alle tijd zou hebben. Toen zijn er wel wat traantjes gevloeid. Ik heb gelukkig wel wat kunnen goedmaken sindsdien.

Er zijn weinig mannelijke politici met een traditie in aanwezig vaderschap.

( knikt ) Dat is zo. Mijn vader, die schepen en parlementslid was, was ook minder thuis. De politieke cultuur is wel veranderd. Vroeger stond vergaderen gelijk aan alcohol drinken en dikke sigaren roken tot een gat in de nacht. Vandaag is dat veel soberder. En gelukkig maar. De vrijdagavond is heilig voor mijn zoon en ik. Eerst zijn voetbaltraining, daarna mijn wedstrijd en ten slotte frietjes eten. Ik zou dat voor niets willen inruilen.

Iets anders. Wanneer sprak u voor het laatst met Bart De Wever?

Oei. ( denkt na ) Dat moet eind juli geweest zijn. Hij had toen zijn bubbel van vijf gevormd. Hij liet me weten dat ik kon aansluiten. De dag nadien was hij mij live op VTM de les aan het spellen. Dat was de laatste keer. Of neen: nog één keer kreeg ik een bericht. Toen Vivaldi dreigde fout te lopen. ‘Dat een bladzijde snel kan omgeslagen worden’, stuurde hij.

U hebt uw collega haast vier maanden niet gesproken. U weet dat u samen Vlaanderen bestuurt?

Dat is zo. ( aarzelend ) Ik heb eigenlijk niets tegen Bart. Meer zelfs: hij is één van de beste naoorlogse politici van dit land. Het zou beter zijn, mochten we eens praten met elkaar. Dit mag geen blijvend conflict worden. Veel mensen zouden dat niet begrijpen. ( denkt na ) Ik wil hem graag de hand reiken. Schrijf dat maar op. Laat ons samen een koffie drinken. Of gaan lopen in een park. Dat is coronaproof . Dat mag in Antwerpen zijn. Ik ben daartoe bereid.

Dit conflict weegt op de Vlaamse regering.

Dat is zo. De Vlaamse regering is daar het slachtoffer van. Donderdag heeft de N-VA drie van haar vijf vragen in het Vlaams parlement opgeofferd voor vragen over federaal beleid. Dat is niet gezond. ( feller ) Voer gerust oppositie, maar doe dat federaal. Zij zijn momenteel zélf het gezag van de Vlaamse regering én van Jan Jambon aan het ondermijnen. Wij willen graag het Vlaams regeerakkoord uitvoeren, maar dat moet correct gebeuren. Het zou daarom beter zijn dat Bart en ik dit uitpraten. We zijn nu enkele weken verder. Ik ben niet boos op hem. En hij zal ook wel weten dat iedereen verantwoordelijkheid draagt in wat gebeurd is.

U kan hem misschien nemen als knuffelcontact?

U zegt daar zoiets. Ik heb nog niemand. Dat zou wat zijn. ( lacht luid )

U bent single. Dit is geen fijne tijd om een lief te zoeken.

Moet dat echt in de krant? ( lacht ) Neen, u hebt gelijk. Dit is een moeilijke periode voor singles. Hoe kan je iemand leren kennen, als je niet mag daten ? En ik ben sowieso al een gesloten figuur. Ik laat niet makkelijk iemand toe in mijn leven. ( even stil ) Het zijn geen fijne tijden op dat vlak, neen.