“Ik ben jaloers op mensen die gelovig zijn”, Goedele Liekens blikt openhartig terug op een emotioneel jaar

Het leven was het voorbije jaar niet altijd lief voor Goedele Liekens. De politieke mokerslag van 9 juni vervalt zelfs in het niets bij het verlies van haar moeder. De zes basisemoties van de mens vormen de leidraad voor deze openhartige en eigenzinnige terugblik. Een gesprek over diep verdriet, de wielerheld van haar dorp en masturberen in de menopauze: dat kan alleen met La Liekens …

“We gaan het niet de hele tijd over politiek hebben, hè”, lacht de flamboyante liberale, terwijl ze koffie aan het zetten is. Na de zware klap die haar partij Open VLD op 9 juni kreeg, kwam immers een einde aan haar leven als federaal Kamerlid. Liekens (61) werd wel opgevist als senator. “Een minder veeleisend mandaat en dat doet mij goed. Het is nog maar vier jaar geleden dat ik tegen huidkanker vocht. Bovendien willen wij de Senaat zo snel mogelijk afschaffen en dan heb je mensen nodig die zich niet aan zo’n job vastklampen. Maar ik zit daar niet met mijn vingers te draaien, hoor. Wie mij kent, weet dat ik overal het verschil wil maken.”

We hebben afspraak bij haar thuis in Schepdaal, deelgemeente van Dilbeek, hartje Pajottenland. In de tuin lopen ezels en alpaca’s. In de woonkamer staat een grote kerstboom. Een rouwprentje op de kast toont evenwel het verdriet dat hier hangt.

Emoties vormen de leidraad voor deze terugblik. Een open deur wellicht, maar bent u iemand die makkelijk over emoties praat?

“Jawel. Op dat vlak ben ik geen typische Vlaming. Als psycholoog leer je natuurlijk hoe belangrijk het is om je emoties te tonen. Dat is de beste preventie tegen mentale problemen. Als je straks aan de kersttafel zit, práát met elkaar. Ik ben zo blij dat ook mijn papa het doet, dat hij af en toe zelf over mama begint. Dat helpt.”

Laten we beginnen met een mooie emotie: wat heeft u het meest blij gemaakt?

“Mijn dochters die het goed stellen. Als moeder is dat toch waar je voor leeft en wat je gelukkig maakt. Merel, mijn oudste, heeft haar draai helemaal gevonden. Zij woont samen met haar vriend, doet haar werk graag, zit bomvol energie. Als zij binnenkomt, gaat de zon schijnen. Als tiener was dat anders, hoor. Als mijn telefoon rinkelde, ging mijn hart al sneller slaan. Dit kwijt, dat kwijt. (lacht) Maar ik ben even blij dat Céleste nog thuis woont. Ik wil ze nog niet alletwee afgeven.”

Met uw jongste dochter bent u in september naar Bolivia getrokken, niet?

“Goed dat je dat zegt. Ik zou het bijna vergeten zijn. Dat was superleuk. We sliepen samen in een piepklein kamertje in een groezelig hotel. (lacht) Dat was voor VIA Don Bosco, een organisatie die bezig is met onderwijs in ontwikkelingslanden. Céleste is echt een kindermagneet. Als zij een klasje binnenkomt, gaan alle kindjes op haar schoot zitten. Dat was heel fijn om te doen. Als het gaat over blijdschap en vreugde, zijn het toch vooral familiale momenten die je bij blijven.”

Hebt u daar ook geen coke geprobeerd?

“Ik heb geproefd van een cocablad, maar dat is niet hetzelfde, hè. Het komt wel van dezelfde plant. Ik heb nog eentje liggen, ik zal het meegeven. Nu gaat iedereen denken dat ik aan de coke zit, zeker? (lacht) Neen, dat is zelfs niet illegaal. De mensen gebruiken dat daar tegen misselijkheid en hoogteziekte.”

De menopauze is het voorbije jaar uit de taboesfeer gehaald. Is dat niet iets wat u ook héél blij maakt?

“O jawel! (enthousiast) We moeten daar Gwendolyn Rutten dankbaar voor zijn. Zij heeft de kat de bel aan gebonden. En daarna het programma van Tine Embrechts (Menopauzia op VRT 1, red.). Over die menopauze bestaan zoveel misverstanden, zelfs in de medische wereld. Het is raar dat het zo lang geduurd heeft vooraleer daarover gepraat werd. Ik hoop trouwens dat ook mannen gekeken hebben.”

In uw column in Het Laatste Nieuws hebt u daar nog iets aan toegevoegd, iets waar niemand over durft te spreken …

“Meer masturberen! Ik verzin dat niet, hè. Dat blijkt uit een onderzoek dat verscheen in een vooraanstaand medisch tijdschrift. Dat helpt effectief om de klachten van de menopauze te verminderen. Enfin, het klaarkomen helpt. En vrouwen hebben nu eenmaal meer kans om klaar te komen bij masturberen dan bij partnerseks – hoe spijtig dat ook is. Dus ja, dan schrijf ik daarover. Omdat het mensen kan helpen.”

Emotie twee dan: wat heeft u boos gemaakt?

“Maatschappelijk onrecht kan mij boos maken. Ik had hier iets in gedachten, maar ik ben het vergeten. Help mij! (lacht)”

Zondag 9 juni en de mokerslag voor uw partij?

“De avond zelf was ik niet boos. Eerder verdrietig. Maar ik ga niet ontkennen dat de politiek mij boos kan krijgen. Waarom heeft de partij verloren? Omdat ze de voorbije jaren te ver was afgedwaald van de liberale waarden. Er zat te veel water bij de wijn. (feller) Maar ook omdat er mensen zijn die de partij van binnenuit kapot maken om zichzelf te profileren. Op hén ben ik heel boos geweest.”

Deze zomer stond u plots zelf in het oog van de storm, omdat u senator werd.

“Twee mensen waren kritisch, twee mensen wiens ego groter is dan hun liefde voor de partij (doelt op Frédéric De Gucht en Tineke Van Hooland die toen kandidaat-partijvoorzitter waren, red.). Het woord narcisme is niet veraf, hoor. (windt zich op) Ik ben verdorie unaniem verkozen door álle fractieleden, Vlaams en federaal. Dus ja, toen was ik boos. Omdat die lulletjes rozenwater de partij beschadigden.”

Hebt u niet gedacht: ‘Laat maar’? U hebt de Senaat niet nodig, denk ik.

“Financieel niet, neen. Maar ik ben een wereldverbeteraar – altijd geweest. Daarom doe ik aan politiek. Ook in de Senaat gaat het over vrouwenrechten en welzijn – mijn thema’s dus. Bovendien voelde ik unanieme steun van de mandatarissen. Ik ga me toch niet laten tegenhouden door mensen die niets te zeggen hebben in de partij?”

“Het wordt een rare kerst. Je moeder verliezen is een stuk van jezelf verliezen. Ik voel pijn, maar ook dankbaarheid”

Emotie drie: wat heeft u het meest verdrietig gemaakt?

“Mijn moeder verliezen. Dat is een stuk van jezelf verliezen. Eén van je wortels. Tegelijk voel ik veel dankbaarheid. Ik ben mogen opgroeien in zo’n warm gezin. Mijn ouders waren 65 jaar getrouwd en gaven elkaar nog altijd kusjes en knuffels – tot op het einde. Dat was liefde met een hoofdletter. Dat biedt troost. Maar ik voel ook veel pijn. (krop in de keel) Ook voor papa, die 94 jaar is en nu achterblijft.”

Uw moeder is begin november overleden. Was het onverwacht?

“Niet helemaal. Met je verstand weet je dat het einde nadert en dat het misschien zelfs beter is. Zij was bedlegerig en op de duur werd het heel zwaar. Maar je hart wil geen afscheid nemen. (stil) Na haar overlijden botsten we op iets heel mooi. Nu ga ik huilen, Paul, maar ik ga het toch vertellen. Zij had in haar mooie handschrift neergeschreven wie allemaal een doodsbrief moet krijgen. De namen, de adressen, enzovoort. (tranen in de ogen) En helemaal onderaan stond een zinnetje: ‘Bedankt allemaal. Ik ben blij dat ik jullie moeder, oma en vrouw mocht zijn.’ Zo mooi!”

Het diepste verdriet en de grootste schoonheid gaan dikwijls hand in hand.

“(knikt) Mama was een echte moederkloek. Toen ik hier met kanker in de zetel lag, kwamen ze langs met soep en eten. Twee negentigers, helemaal uit Begijnendijk naar hier getjoefeld. (glimlacht) Het wordt een rare kerst. Het is trouwens mijn beurt om gastvrouw te zijn. De zussen, de schoonbroers, de kinderen, ze komen allemaal. Iedereen maakt iets klaar. Ik doe het hoofdgerecht: vol-au-vent. Mama deed altijd de soep. Wie gaat dat overnemen? Ik weet het niet. (even stil) Weet je, ik ben jaloers geworden op mensen die gelovig zijn. Dat moet zo’n troost bieden. Maar ik kan het niet, hoewel ik katholiek ben opgevoed. Na de dood is er niets, vrees ik.”

Dat brengt me bij de volgende emotie: wat heeft u angstig gemaakt?

“Ik ga iets maatschappelijk noemen: het fake news. De doelbewuste manipulatie van ons denken door Russische en andere trollenfabrieken. (op dreef) Het is toch onthutsend wat de factcheckers van de VRT telkens weer blootleggen! Ook politici doen mee aan de verspreiding daarvan, soms nietsvermoedend. Ik vind dat heel gevaarlijk. Of influencers zoals Andrew Tate die voortdurend haat spuien over vrouwen en toch massaal gedeeld en gesteund worden.”

Welke emotie voelde u toen Donald Trump verkozen werd tot president van Amerika?

“(denkt na) Vooral twijfel en ook angst, ja. Wat gaat hij allemaal doen? Ik weet dat niet. Vandaar twijfel. Hij zal ook goede dingen doen. Dat zijn adoptiezoon Elon Musk eens met de grove borstel door het overheidsapparaat mag gaan, valt toe te juichen. Wij zouden dat beter ook eens doen. Ik voel wel angst als het gaat over vrouwenrechten en abortus. Het feit dat vrouwen verplicht zullen zijn om een ongewenst kind te dragen: wat een foltering! Het aantal abortussen zal niet dalen, integendeel: het zal meer illegaal gebeuren en dus onveiliger. Er zullen meer meisjes sterven. Dat is geen vermoeden, maar een bewezen feit.”

Trump kreeg deze keer ook meer stemmen van vrouwen. Hoe verklaart u dat?

“Omdat veel vrouwen conservatief zijn, zeker? (denkt na) Maar ook omdat Kamala Harris het liet afweten, denk ik. Ook vrouwen lijden onder armoede, maar Harris had daar geen antwoord op. Zij leek alleen maar bezig met abortus.”

Zou het kunnen dat mannen onbewust meer vertrouwen inboezemen?

“Ja, natuurlijk. Is dat zelfs een vraag? (lacht) De onderzoeken daarover liggen voor het rapen. Dat is de gender bias. De capaciteiten van mannen worden systematisch hoger ingeschat. Een voorbeeld. Een zwaar auto-ongeluk. De vader komt om en de zoon wordt binnengebracht op spoed. De chirurg van wacht zegt: ‘shit, ik kan die niet opereren, dat is mijn zoon.’ Hoe zit dat in elkaar, Paul?”

(denkt lang na) Het is de moeder.

“Goed! Veel mensen weten het antwoord niet. ‘Is dat dan met twee papa’s of zo’, zie je ze denken. Vrouwen zijn daar trouwens even schuldig aan.”

“Over de menopauze bestaan zoveel misverstanden. Het is raar dat het zo lang geduurd heeft vooraleer daarover gepraat werd”

Vier jaar geleden vocht u tegen huidkanker. Bent u angstig voor herval?

“Ik kan dat redelijk goed loslaten – tot de dag dat ik onder de scanner moet. Dat is om de zes maanden. Dan ben je bang. (stil) Ik moet wel zeggen dat ik een andere vrouw ben geworden. Ik geniet meer van het leven en ik ben minder zuinig. Mijn kinderen profiteren daarvan, hoor. Als we een leuke reis maken, moet ik hen dikwijls vragen: ‘Wou je met mij op reis of met mijn creditkaart’. (lacht) Neen, het is altijd heel gezellig. Je schenkt je kinderen beter herinneringen dan een erfenis.”

Afschuw is de vijfde emotie. Wanneer hebt u dat gevoeld?

“Altijd bij fysiek en verbaal geweld. Neem nu de zaak-Pelicot in dat Franse dorp. (windt zich op) Dat we daar aan victim blaming doen, is toch onaanvaardbaar? Die man heeft zijn vrouw laten verkrachten door 51 andere mannen. En wat zeggen ze ter verdediging? Dat die vrouw graag in lingerie voor haar man ging staan. Alsof dat een vrijgeleide is om iemand te verdoven en te verkrachten! Afschuwelijk is dat! De feiten, maar evenzeer die mentaliteit. Afschuw voel ik ook als Eddy Snelders zegt dat zijn buurvrouw maar de andere kant moet opkijken als hij voor het venster staat te masturberen. Dat iemand geen schuldbesef toont, is zo kwalijk.”

Hoe kijkt u naar het vonnis in de zaak-Sven Pichal? Veel mensen vinden drie jaar cel met uitstel te weinig.

“Ik denk dat de rechter weloverwogen oordeelde. Er zijn ook zware voorwaarden gesteld, toch? Een straf mag niet alleen gericht zijn op wraak. Het doel is om onze kinderen te beschermen. Stel je voor dat Pichal drie jaar effectief krijgt. Wat gebeurt er als hij daarna vrijkomt? Dat zou veel gevaarlijker zijn. Nu wordt hij strikt opgevolgd en verplicht behandeld. Naar wat ik heb begrepen, toont Pichal wel schuldbesef. Anders zou de rechter deze straf niet uitspreken.”

We zijn aan de laatste emotie toe. Wat heeft u verbaasd?

“(denkt na) Dat je ondanks alles toch je eigen geluksgevoel kan verhogen. Ik schrijf elke avond drie dingen op die mij dankbaar hebben gemaakt. Ik ben dat beginnen doen toen ik ziek was. Dat werkt, echt waar. Of een gesprek voeren zoals wij nu aan het doen zijn. Open zijn over je emoties. Dat maakt je toch gelukkiger.”

Tot slot: was u verbaasd dat Nederland zijn Missverkiezing afschaft, wegens niet meer van deze tijd?

“Ja, toch wel. Akkoord dat dat geen uitsluitend fysieke verkiezing mag zijn. Maar als dat zo is, pas dan het format aan. Een Missverkiezing kan ook mooi zijn. Was ik geen Miss België geworden (1986, red.), dan werkte ik nu in een ziekenhuis of een zelfstandige praktijk. Ik ben opgegroeid in een bescheiden milieu. Het idee dat iemand van ons op televisie kan komen, was onbestaande. De Missverkiezing heeft dus deuren geopend. En misschien heb ik ook andere meisjes doen dromen?”