Drie jaar oorlog in Oekraïne: “Waar Rusland passeert, is het leven kapot”

Morgen is het exact drie jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Sinds de oorlog uitbrak, is dokter en wondzorgexpert Ihor Vitenko veel vaker in zijn vaderland geweest dan de 20 jaar voordien. Zijn Mission Ihor Vitenko bracht intussen tonnen hulpgoederen en vele helpende handen naar Oekraïne. Maar drie jaar nadat de Russen zijn land binnenvielen, is het einde van de oorlog nog niet in zicht. “En ik ben niet bepaald optimistischer geworden”, zegt de nochtans goedlachse en vriendelijke man.

Ihor Vitenko wordt 59 en is nog altijd expert wondzorg in het Jan Palfijnziekenhuis in Gent. Hij heeft ook een eigen praktijk in Heusden. Maar ieder moment dat het enigszins mogelijk is, trekt hij naar Oekraïne. “De eerste keer, na de start van de oorlog in 2022, ben ik er zeven maanden gebleven. Toen ik terugkwam zat ik er lichamelijk en mentaal helemaal door. Ik was dertien kilo kwijt en mentaal ging het ook niet meer. Maar vrienden en collega’s, diëtisten en psychologen, hebben me er weer bovenop geholpen.”

Zijn Mission Ihor Vitenko, in 2022 nog de noemer voor wat een eenmalige missie leek, is intussen uitgegroeid tot een goed functionerende organisatie met vertakkingen over heel België. “Ik doe hier alleen nog de coördinatie en help andere projecten realiseren. In de ziekenhuizen in Oekraïne waar ik gepasseerd ben, verlaten gewonde soldaten het ziekenhuis op twee benen, in plaats van met een ontbrekend ledemaat. Nu doe ik zelf minder verzorging, maar leg anderen uit hoe het moet. Zo geef ik in de paasvakantie les aan docenten van verschillende hogescholen om te zorgen dat zoveel mogelijk ziekenhuizen correcte postoperatieve nazorg kunnen bieden en weten hoe ze infecties kunnen bestrijden. Dat leidt tot minder amputaties en kortere verblijven in het ziekenhuis. Dokter Günter Constandt en verpleegkundige Conny Vervynck zijn dan weer met hun vzw Stay Safe bezig met pijnbestrijding en palliatieve zorg. Ook Enabel, het federale onwikkelingsagentschap is nu actief in Oekraïne. Ze ondersteunen allerlei medische programma’s net zoals fabrieken die prothesen vervaardigen.”

Alle hulp blijft nodig

Mission Ihor Vitenko heeft inmiddels naast tonnen hulpgoederen ook 112 ambulances aan Oekraïne geleverd, samen met 37 jeeps en 72 vrachtwagens. “En ik ben de tel kwijt hoeveel kleine bestelwagens we al hebben geleverd. Elke week sturen we 2 tot 5 paletten met goederen die richting uit. Alle hulp blijft ook nodig. Vandaar ook nogmaals een oproep tot steun. Want de situatie ziet er niet goed uit”, benadrukt Ihor.

“Hier spreken we over hoe we stikstof kunnen verminderen, maar in Oekraïne staan chemische fabrieken in brand”

Ihor Vitenko

“Onze manschappen zijn uitgeput. Er is geen rotatie. Sommigen blijven maanden aan het front. Er vallen 300 tot 500 doden per dag. Aan Russische zijde tot 2.000, maar daar zijn de reserves veel groter. Oekraïne is dan wel beter en moderner bewapend dan drie jaar geleden, maar Rusland staat ook niet stil. Ze zijn nieuwe fabrieken aan het ontwikkelen en ze hebben steun gekregen van China, Noord-Korea en Iran. Het aantal aanvallen in Oekraïne is vorig jaar bijna verdubbeld. Hun drones richten veel meer schade aan, net zoals de nieuwe, verwoestende ballistische raketten die ze nu gebruiken. Gelukkig is Oekraïne door de buitenlandse steun nu in staat om bijna 90% van de raketten en de drones die onze richting uitkomen, te vernietigen. Begin deze week vuurde Rusland nog 113 raketten op ons af, 105 ervan werden uitgeschakeld. Al veroorzaken ook de brokstukken daarvan dan schade. Die vallen spijtig genoeg soms op scholen of op wijken waar gewone burgers wonen.”

Meer en meer kankergevallen

“Vorige week viel ook nog een drone op de kerncentrale van Tsjernobyl. Gelukkig raakte alleen de buitenste laag beschadigd en is er geen radioactiviteit vrijgekomen. Maar Oekraïne heeft 16 kerncentrales, en die zijn lang niet allemaal even modern en even goed beveiligd. De wereld staat niet genoeg stil bij de ecologische gevolgen van die gruwelijke oorlog. Hier spreken we over hoe we stikstof kunnen verminderen en dat we elektrisch moeten rijden om de lucht proper te houden, maar daar staan chemische fabrieken in brand. Het aantal kankergevallen in Oekraïne is in 2024 met 27% gestegen. De giftige lucht die er opstijgt, stopt niet aan de grens. Dat is maar één van de redenen waarom Europa moet reageren.”

Dat Amerika in aanloop naar de derde verjaardag van de oorlog ‘vredesgesprekken’ met Rusland heeft aangevat waar Oekraïne en Europa niet bij betrokken worden, doet het nog weinige optimisme van Ihor Vitenko verder afbrokkelen. “Het is duidelijk dat Europa niet meer op Amerika moet rekenen. Daar draait alles alleen nog om geld. De mensen zijn er gelovig, maar hun christelijke waarden zijn duidelijk niet de onze. En Europa moet echt gaan beseffen dat Rusland niet stopt in Oekraïne, ze gaan zeker verder. Waar Rusland passeert, is het leven kapot.”

Zelenski’s oproep tot de oprichting van een Europees leger is de enige mogelijke optie, volgens Vitenko. Dat Volodymyr Zelenski geen toekomst meer heeft als president, zoals Donald Trump zich liet ontvallen, is volgens de dokter lang niet zeker. “Zijn partij heeft nog weinig steun in Oekraïne, door corruptie en diefstal, maar als er verkiezingen zouden komen, wat weinig waarschijnlijk is in oorlogstijd, is de kans volgens mij 50/50 dat hij herverkozen wordt”, besluit Ihor Vitenko, die afsluit met een waarschuwing. “Natuurlijk stuurt Rusland op verkiezingen aan om het land te destabiliseren.”

Info en steun: www.missionihorvitenko.com