Zes op de tien Belgen wil meer lezen. Vooral vrouwen en jongeren hunkeren naar boeken
De smartphone doet het boek pijn… Steeds meer mensen vinden door de verslavende sociale media geen tijd om te lezen, dat blijkt uit een enquête van Knack. Maar er is ook goed nieuws: ruim 6 op de 10 Belgen wil meer boeken verslinden. Daarom start het nieuwsmagazine met ‘Time to read’, een project waarmee ze onze smartphoneverslaving te lijf wil gaan.
De sociale media maken het ons steeds moeilijker om ons voor langere tijd op iets te concentreren of te focussen. Zo lezen Belgen vandaag minder boeken dan vijf jaar geleden. Dat leren we uit een enquête van onderzoeksbureau Kantar, in opdracht van Knack en hun Franstalige zusterblad Le Vif. Uit het onderzoek blijkt dat net geen dertig procent van de Belgen de afgelopen jaren minder is gaan lezen. Daartegenover staat een kleinere groep die zegt dat ze in die periode net méér gingen lezen (25,6 procent).
Aan onze leeshonger ligt die (licht) negatieve trend alvast niet. De deelnemers werd ook gevraagd of ze graag meer boeken zouden willen lezen. Bij 62,4 procent was het antwoord volmondig ‘ja’. De leeshonger is duidelijker groter bij vrouwen en jongeren. 70 procent van de bevraagde vrouwen wil graag meer lezen, bij de 18- tot 34-jarigen loopt dat percentage op tot 75 procent.
Ontlezing
Conclusie: de oorzaken van het probleem ‘ontlezing’ liggen zeker niet in de eerste plaats bij jongvolwassenen of twintigers. Bij hen is de leeshonger het grootst. In tegenstelling tot alle andere leeftijdsgroepen geven ze ook aan vandaag meer boeken te lezen dan vijf jaar geleden. Het cliché dat het vooral jongere mensen zijn die afhaken, wordt ook nog door een ander cijfer tegengesproken. Volgens de enquête leest 13,5 procent van de Belgen ‘nooit’ een boek. Bij de jongste groep respondenten is dat 11,9 procent. “Een steeds grotere groep jonge mensen leest graag en veel”, weet Paul Hermans, directeur van Literatuur Vlaanderen.
“Een steeds grotere groep jonge mensen leest graag en veel”
Paul Hermans, directeur van Literatuur Vlaanderen
“Dat kan je bijvoorbeeld afleiden uit de verkoopcijfers van boekhandelaren. Eén op de vijf verkochte boeken is Engelstalig. De verklaring daarvoor ligt bij de jonge lezers. Ze lezen Sally Rooney, Zadie Smith of young adult-romans in het Engels, zo vaak zelfs dat uitgevers het soms niet meer de moeite vinden om die boeken naar het Nederlands te vertalen.”
Schermtijd
Wat de Belgen tegenhoudt om nog meer te lezen? De grootste hinderpaal blijkt ‘gebrek aan tijd’. Meer dan 40 procent van de vrouwen noemt dat argument. Bij de jongeren valt op dat ze veel vaker dan de andere leeftijdsgroepen ‘schermtijd’ en ‘moeilijkheden met concentratie’ inroepen. Ongeveer 20 procent geeft aan dat die twee factoren hen verhinderen om meer te lezen.
Voor de magazines Knack en Le Vif zijn de cijfers het vertrekpunt voor een nieuw, ambitieus project. Met ‘Time to read’ willen ze vanaf woensdag aanstaande zo veel mogelijk Belgen afhelpen van hun smartphoneverslaving en (opnieuw) aan het lezen krijgen. Ambassadrice van het project is tv- en radiomaker Linde Merckpoel. Ze zal de komende maanden het gevecht met de smartphone aangaan en zich, samen met zoveel mogelijk lezers, proberen te verdiepen in boeken van Saskia De Coster, Tinneke Beeckman, Dirk De Wachter, Lucas Rijneveld, Wendy Wauters en Zadie Smith. (door Jeroen De Preter)
Auteur Bart Van Loo: “We zitten met een collectief probleem”
Met het nieuwe project ‘Time to read’ willen de magazines Knack en Le Vif ons verlossen van onze smartphoneverslaving en ons opnieuw aan het lezen krijgen. Niet evident, weet ook bestsellerauteur Bart Van Loo.
“Dat digitale vergif bestrijd ik met de app Freedom. Tijdens het hele schrijfproces voor mijn nieuwe boek Stoute Schoenen heb ik die app gebruikt. Alles wat kan afleiden, zoals notificaties en mails, wordt hierdoor tegengehouden. Recent heb ik ook een strak regime ingevoerd: tussen twaalf en veertien uur sluit ik dagelijks mijn sociale media. En ook ’s avonds blokkeer ik Instagram, Facebook en X. Na de promo voor Stoute Schoenen overweeg ik sowieso het gure X van Elon Musk te verlaten.”
Kan je als individu wel opboksen tegen die verslavende algoritmes?“Gelukkig is er nu het bewustzijn dat we collectief een probleem hebben. Dat lagere scholen besluiten om de smartphone te bannen, lijkt mij logisch. Ook middelbare scholen zouden beter de gsm binnen de muren verbieden, dat is het gemakkelijkste. Ook de leerlingen zullen een zucht van opluchting slaken. Wie gelooft er nu echt dat de gsm essentieel is bij het leren leren?”
Houdt u als schrijver rekening met de kortere aandachtsspanne van lezers?“Met een turf van 848 bladzijden duidelijk niet (lacht). Ik schrijf dikke boeken en maak nu een podcast voor Klara en VRT Max van zestig keer een half uur. Stoute Schoenen verscheen op 3 september en op 11 september is de eerste druk van 30.000 exemplaren bijna de deur uit. Er is duidelijk nog een groot publiek dat zin heeft om in een lang verhaal te verdwijnen. Ik denk dat we daar in deze tijden steeds meer nood aan hebben.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier