Recordaantal marktkramers (1.045) hield er vorig jaar mee op. “Dit is echt een roeping, want het is ook hard werken”

WAASMUNSTER – April is uitgeroepen tot de Maand van de Markt. Een campagne om de wekelijkse markt te promoten is nodig, want het aantal marktkramers in ons land staat onder druk. Vorig jaar hielden voor het eerst meer dan 1.000 marktkramers het voor bekeken. Toch zijn er ook hoopgevende signalen. Af en toe komt er een nieuwe markt bij en 575 mensen kozen er vorig jaar voor om met een marktkraam te starten.

Vorig jaar hebben 1.045 Belgische marktkramers hun activiteiten stopgezet. Dat blijkt uit cijfers van Trends Business Information. Het gaat om het hoogste aantal van de voorbije tien jaar. In 2023 stopten 774 marktkramers hun activiteiten, in 2022 waren het er 634. Trends noteerde de meeste stopzettingen in Antwerpen, Henegouwen en Brussel. Er kwamen vorig jaar ook 575 nieuwe marktkramers bij. Dat cijfer ligt in de lijn met de voorbije jaren, maar ligt nog steeds een pak lager dan vóór corona, toen er jaarlijks 750 à 850 starters werden genoteerd. Op vandaag telt ons land 9.105 actieve marktkramers. David Vaughan, voorzitter van de Nationale Vrije Marktkramers Vereniging, ziet enkele redenen voor het hoge aantal dat er de brui aan geeft. “Heel wat marktkramers die stoppen, hebben de pensioenleeftijd bereikt, maar vinden geen overnemer, bijvoorbeeld omdat hun kinderen in andere jobs actief zijn”, vertelt hij. “Bovendien is het niet meer zo evident om uit je activiteiten een volwaardig loon te halen. Voedingskramen zijn nog rendabel, maar voor textiel ligt dat toch een stuk moeilijker. Vaak gebeurt het ook dat markten worden verlegd van locatie, al dan niet tijdelijk voor wegenwerken bijvoorbeeld. Of er is plotseling geen parkeergelegenheid meer in de buurt. Er zijn ook de veranderende gewoontes van de consument, die bijvoorbeeld vaker voor een supermarkt kiest. En nieuwsverhalen over ‘cowboys’ die voor een handvol fruit of olijven woekerprijzen aanrekenen, doen onze sector ook geen deugd.” Uit cijfers van de Federatie voor Ambulante Handel blijkt dat er in Vlaanderen wekelijks 387 markten zijn, verspreid over 247 gemeenten. “Af en toe komt er nog een markt bij”, weet David Vaughan. “Zo is er een nieuwe tweewekelijkse markt in de Roeselaarse deelgemeente Beveren en wordt er gekeken om een nieuwe markt op te richten in Zwalm. We zijn blij met de medewerking van de lokale besturen, want een nieuwe markt opstarten, is niet altijd evident.”

“Voeding is misschien nog rendabel, maar textiel staat onder druk”

Sociaal gebeuren

Anneke Bockstael is een marktkramer van de derde generatie. “Mijn grootouders en mijn ouders hebben altijd een marktkraam gehad”, vertelt ze. “Als kind ging ik al mee naar de markten en hoewel ik aanvankelijk niet dacht dat mijn roeping hier lag, ben ik toch blij dat ik de familietraditie kan verderzetten. Ik zie het als een mooi eerbetoon aan mijn ouders en grootouders. Dit is echt een roeping, je moet het graag doen, want het is natuurlijk ook hard werken. Ik trek met mijn snoepkraam op dinsdag naar de markt van Beveren, op woensdag naar Lokeren, op donderdag naar Sint-Niklaas, op vrijdag naar Waasmunster en op zaterdag naar Hamme. Iedereen kent mij als Anneke Snoep. Wij bieden snoep op een andere manier aan dan in de supermarkten en dat trekt zowel jong als ouder aan. ‘s Morgens komt er ook veel schoolgaande jeugd langs. De markt biedt heel wat troeven. Kramen met voedingswaren zoals vis, vlees, groenten en fruit bieden dagverse producten aan. Bovendien is de markt een sociaal gebeuren.” Veel nieuwkomers onder de marktkramers ziet Anneke niet. “Het is echt niet evident om als marktkramer te beginnen. Wie nu start op de markt, doet dat vaak in bijberoep, met de mogelijkheid om er later dan eventueel een voltijdse job van te maken. Ik kan het iedereen wel aanraden om de stap te zetten. Hoe meer nieuwe collega’s, hoe beter. De grootste concurrentie op de markt komt niet van andere marktkramers, maar van het weer”, lacht Anneke.

Gevarieerde job

Kia Pardaens zette de stap wél en startte in september vorig jaar met haar marktkraam Kabeljauw & Co. “Ik stond eigenlijk op het punt om aan een carrière in het ziekenhuis te beginnen toen ik besloot om het marktkraam van mijn broer over te nemen”, vertelt Kia. “De opstart was best moeilijk. Je moet je als het ware een beetje bewijzen en aantonen dat je de kwaliteit die je belooft ook kunt garanderen. Vis is dan ook een heel delicaat, dagvers product. Ik doe wekelijks zes markten: vijf in Oost-Vlaanderen en de zondagsmarkt in Brugge. Ik hou van de dynamiek en variatie van deze job. Een markt op woensdagvoormiddag is helemaal anders dan een markt op zaterdag of zondag die door veel mensen als een familie-uitje wordt beschouwd. Ondertussen heb ik het vertrouwen van de marktbezoekers gewonnen. Soms komen mensen met de intentie om kabeljauw te kopen. Als ik hen dan adviseer om eens voor een seizoensgebonden vis te kiezen en ze volgen die raad op, dan geeft dat zeker voldoening.”