Mathias De Clercq (Open VLD): “Meer dan ooit moeten we waarschuwen voor de gevaarlijke kanten van N-VA en voor de verwerpelijke kanten van Vlaams Belang”

Mathias De Clercq (Open VLD) vindt dat zijn partij het voorbeeld van SP.A moet volgen. Dat betekent evolueren van partij naar beweging én een nieuwe naam. Wij hebben een spitant gesprek met de burgemeester van Gent over de politieke actualiteit. De man is enthousiast over de paarsgroene formatie, vlijmscherp voor de ‘gevaarlijke’ N-VA en fier op de corona-aanpak van zijn stad.

Het is vrijdagmiddag in Gent. De zomerzon heeft haar tweede adem gevonden. Aan het portaal van het indrukwekkende stadhuis worden enkele bruidspaartjes vereeuwigd op gevoelige plaat. Mét mondmasker op. Voor wie niet aan trouwen denkt, is de Vooruit hét gespreksonderwerp. De naam van het befaamde Gentse kunstencentrum wordt geclaimd door de socialistische partij van Conner Rousseau. De burgemeester wil zich niet mengen in het juridische spel. “Dat is niet aan mij. De Vooruit is een grote meerwaarde voor deze stad.” De Clercq heeft wel waardering voor het project van Rousseau. “Ik zeg al langer dat de klassieke partijen voorbijgestreefd zijn, evenals de links-rechts-tegenstelling. Ik ben blij dat ook anderen dat inzien. (fijntjes) Conner heeft mijn campagne in Gent goed gevolgd. Ik zie dat hij dezelfde stijl en taal hanteert. Ik juich dat toe. Hoe meer mensen enthousiast en positief aan politiek doen, hoe beter voor onze samenleving.”

Zou uw partij aansluiting moeten zoeken?

Neen, dat niet. Er zijn gelijkenissen tussen socialisten en liberalen, maar er zijn ook grote verschillen. Ik vind wel dat mijn partij een nieuw elan moet zoeken. Een klassieke partij moet evolueren naar een open beweging. Dat is wat SP.A doet en dat zou ook mijn partij moeten doen. We moeten een open beweging worden, voor leden en niet-leden. Zo kunnen er nieuwe ideeën ingang vinden.

Met een nieuwe naam?

Dat moet finaal de bedoeling zijn, ja. Dat is belangrijk voor een nieuwe beweging.

Hebt u al iets in gedachten?

Dat kan. Maar zoiets prijsgeven in de krant, zou niet slim zijn, hè. Maar mijn voorzitter mag altijd bellen. (lacht)

Er zijn geruchten dat ook uw partij aasde op de naam Vooruit.

(verbaasd) Is dat zo? Ik weet daar niets van. Nee, ik vind dit een boeiende evolutie. Er zijn te veel partijen in dit land. We hebben nood aan een herkaveling. Maar éérst de federale formatie. Ik hoop op een sterke Vivaldi-ploeg. Dat kan volgens mij automatisch leiden tot een herkaveling van het landschap.

Hoe is het met uw voorzitter, Egbert Lachaert? Het coronavirus heeft hem te pakken.

(knikt) Hij was daar echt niet goed van, hoor. Ik heb hem gebeld. Los daarvan: ik vind dat hij héél goed werk levert. Als voorzitter: alle neuzen staan weer in dezelfde richting. Maar ook als preformateur: hij creëert vertrouwen voor Vivaldi. Wie de kranten leest, zou misschien anders denken. Maar ik ken veel mensen aan die tafel, van verschillende partijen. Het onderlinge vertrouwen is aan het groeien. Dat is dankzij Egbert. Ik geloof in hem. Wij hebben een zeer goede band.

“Mijn partij moet een nieuw elan zoeken. We moeten een open beweging worden, met een nieuwe naam.”

Is dat een sollicitatie naar een ministerpost?

(grijnst) Neen. Ik ben burgemeester van Gent. Dat is de mooiste job.

Was u niet voor Bart Tommelein als voorzitter?

(afgemeten) Ik heb mij nooit uitgesproken voor een kandidaat. Nóóit. Egbert en ik, we go way back. (enthousiast) We hebben samen in het Liberaal Vlaams Studentenverbond gezeten, we hebben samen denktank Liberales opgericht, we hebben zelfs nog samen minivoetbal gespeeld. Hij voetbalt nog, ik niet meer. Mijn carrosserie heeft het begeven. Maar we waren twee goede voetballers, hoor.

Wie was de beste?

Ik was beter. Dat zal hij ook wel toegeven. Maar hij heeft schone assists gegeven. (lacht) Ik wil maar zeggen: onze verstandhouding is zeer goed.

Is Lachaert onder uw invloed gedraaid van paarsgeel naar paarsgroen?

Neen. Dat zou te veel eer zijn. Ik heb wel mijn rol gespeeld. Ik heb vorig jaar in november publiekelijk gepleit voor paarsgroen. Ik stond toen omzeggens alleen. Ik vind het spijtig dat mijn partij toen niet de moed had om die keuze te maken. We zijn daardoor kostbare maanden verloren. Maar ik ben even blij dat die keuze nu wél gemaakt wordt.

Wat is dan veranderd? Lachaert vond paarsgroen imbuvable.

We zijn een jaar verder en we zitten in een diepe coronacrisis. De sense of urgency zal overal doorgedrongen zijn. In álle partijen. Egbert heeft bovendien geprobeerd om met een andere partij samen te werken, maar die heeft hem vooral beledigd en aangevallen.

U doelt op N-VA?

Inderdaad. Wie dat doet, kan geen vertrouwen wekken.

Fris eens het geheugen op. Waarom wil u weer paarsgroen?

Ik hoop op Vivaldi. Dat is mét CD&V. En waarom? (op dreef) Omdat dat allemaal positieve partijen zijn die dit land vooruit willen helpen, die zichzelf kunnen overstijgen en die dúrven hervormen. Weg van het negativisme en weg van de angst. Dat zijn geen holle woorden. De federale regering is te lang het speelveld geweest van één partij, met name N-VA, die het land wou saboteren. Als het warm wordt, trekt die partij zich terug. We hebben dat gezien met het migratiepact. Dat is geen krachtig beleid.

Vivaldi heeft geen Vlaamse meerderheid. Dat is de Vlaming in het gezicht spuwen, zeggen N-VA en Vlaams Belang.

(kwaad) Dat is fout. Vivaldi heeft een duidelijke meerderheid in het parlement. Dat is wat telt. Dit gaat niet over taal, dit gaat over een project. Het is trouwens vreemd dat N-VA dat aanhaalt. In haar Zweedse regering was er ook geen Franstalige meerderheid. Dat was toen geen probleem. (feller) Het is N-VA niet te doen om onze economie. Dat is maar de saus bovenop het échte gerecht: het einde van dit land. Daarom valt er federaal niet te besturen met N-VA. Wij willen een project vóór dit land.

Als ik u bezig zie en hoor, dan voel ik haast fysieke aversie tegenover rechtse partijen. Is dat zo?

Ik vind het als politicus én als burger belangrijk om te spreken. Zwijgen is geen optie meer. Meer dan ooit moeten we waarschuwen voor de gevaarlijke kanten van N-VA en voor de ronduit verwerpelijke kanten van Vlaams Belang.

Wat zijn die kanten?

Altijd maar mensen tegen elkaar opzetten. Altijd maar bevolkingsgroepen stigmatiseren. Altijd maar de schuld bij een ander leggen. Altijd maar het negatieve benadrukken. Dat is een perfide strategie. Vlaams Belang gaat nog een stap verder: dat is extreemrechts.

U bestuurt Vlaams met N-VA. U weet dat nog?

Absoluut. Dat regeerakkoord moet ook uitgevoerd worden. Ik zie daar geen enkel probleem in. Dat is politiek.

Duwt u op deze manier de N-VA niet in de armen van Vlaams Belang?

Dat doet ze zelf. De N-VA heeft zichzelf buitenspel gezet. Weet u: ik kan begrijpen dat kiezers voor Vlaams Belang stemmen. Als er geen krachtig beleid is, dan kiezen mensen voor extremen, op links en rechts. (balt de vuisten) Het is daarom dat er snel een krachtige Vivaldi-ploeg moet komen met een positief project voor dit land. Dat zou het beste antwoord zijn op de extremistische partijen. Dan wil ik wel eens zien of N-VA en Vlaams Belang een meerderheid gaan halen in 2024. (op dreef) Als het Vivaldi-project lukt, dan gaan de Vivaldi-partijen winnen. Ik geloof erin. Ik voel dat de zeven partijen wíllen. Dat is zo belangrijk. Het is niet van moeten, het is van wíllen.

Wilt uw achterban dat wel? Paarsgroen is een links project. Lachaert is verkozen om paarsgeel te realiseren.

(blaast) Dat is een makkelijke boutade van u. Ik zeg u: links-rechts is voorbijgestreefd. Wat wil een achterban? Een sterke regering die keuzes durft te maken, die een groot deel van het partijprogramma uitvoert, die vertrouwen uitstraalt. Als dat lukt, dan zal de achterban volgen.

Iets anders. Exact zes maanden geleden ging dit land in lockdown. Wat zal u van die dag bijblijven?

Mij persoonlijk? (denkt na) Die ochtend aan de kinderen uitleggen waarom de scholen sluiten. Dat zal ik niet snel vergeten. Dat kwam voor mij niet onverwacht. Ik had een voorgevoel na vele gesprekken met medici en andere experten. Maar leg dat maar eens uit aan kinderen van vijf en acht jaar. ‘Jongens, ons stadje gaat dicht. Er is een slecht virus dat veel mensen pijn doet. We moeten voorzichtig zijn.’ (even stil) Dat was een onwezenlijk moment.

Is Gent zwaar getroffen?

(knikt) Dit virus snijdt diep, ook in Gent. Op menselijk vlak, op economisch vlak. (even stil) Onze ziekenhuizen werden gelukkig nooit overrompeld. Voorzichtig blijven, maar onze cijfers zijn eigenlijk relatief goed.

Gent was nooit een broeihaard zoals Antwerpen en Brussel. Wat is het verschil?

Ik kan maar voor mijn stad spreken, maar ik zie dat ons unieke samenwerkingsmodel echt werkt. Dat is de kracht van Gent. Ook professor Jan De Maeseneer (expert huisartsengeneeskunde, red) zei dat in een interview. Alle actoren van deze stad werken uitstekend samen. Ik ben ook fier op de bevolking. Die heeft de maatregelen zeer goed opgevolgd, zélfs tijdens de Gentse Feesten. Dat is wat, hoor. (enthousiast) Ik heb zóveel toewijding gezien: onze crisiscel, onze communicatiecel die het samenhorigheidsgevoel aanwakkert, al die vrijwilligers die voedsel bedelen, het middenveld. Ik zou die golf van solidariteit graag vasthouden. Maar ik wil ook het duidelijk beleid van de stad noemen. Geen flipflop in Gent. Geen maatregelen publiek in vraag stellen.

Dat is een steek naar uw Antwerpse evenknie, Bart De Wever (N-VA).

Wie de schoen past, trekke hem aan. (ontwijkend) Wij zijn altijd consequent geweest. Weet u wat de mensen willen? Duidelijkheid. Dat is het voornaamste. Ze hoeven het zelfs niet eens te zijn. Een maatregel moet vooral duidelijk zijn.

Ik ga uw enthousiasme temperen. In Gent werden meer coronaboetes uitgeschreven dan in Antwerpen. Wat zegt dat?

Dat wij consequent zijn én handhaven. Dat is de Gentse manier. Onze politie heeft uitstekend werk geleverd. Eerst praten, daarna pas beboeten.

Zelfs wie in een park zat, werd op de bon gezwierd. Vindt u dat niet overdreven?

(kwaad) Wat u zegt, is fout. Dat is een fout beeld creëren. Er is nooit zomaar een boete uitgeschreven voor iemand op een bankje. Er werd wél ingegrepen als het samenscholingsverbod overtreden werd. Dat moet ook, alleen al uit respect voor de mensen in de zorg. Wie de maatregelen niet wil volgen, moet beboet worden.

Maar wie deelnam aan de Black Lives Matter-betoging werd niet op de bon gezet. Dat heeft kwaad bloed gezet.

Onze flikken zijn in dialoog gegaan met de organisatoren. Zij hebben wél een boete gekregen. De deelnemers niet, neen, omdat die geen regels schonden.

Dat was wel een inbreuk op het samenscholingsverbod.

Maar ze hielden afstand van elkaar. Ik vertrouw voor honderd procent op het oordeel van de politie. (feller) Hebt u de beelden gezien van Brussel? Daar stonden de deelnemers opeengepakt. Dat was niet zo in Gent.

Uw stad krijgt straks 40.000 extra inwoners, als het academiejaar begint. Houdt u uw hart vast?

(weer kalm) Dat is zeker een zorg. Maar studenten zijn meer dan welkom. Zij maken deel uit van het DNA van deze stad. We hebben extra maatregelen genomen: de mondmaskerplicht is uitgebreid, er is een terrassenplan om de horeca zuurstof te geven en we zoeken extra ruimte voor studentenverenigingen.

Zal u voor studenten meer clementie tonen?

(grijnst) We gaan ook hén op de Gentse manier benaderen. Eerst praten. Maar wie echt niet wil luisteren, zal bestraft worden. Maar weet u: ik heb vertrouwen in onze studenten. Dit zal lukken. We moeten een stukje van onze vrijheid opgeven om een groter stuk van onze vrijheid te behouden. Veel mensen beseffen dat, zeker in Gent. (knipoogt)