Ook privéfirma’s worden ingezet in de strijd tegen criminaliteit met explosieven: “Maar tegen plofkraken staan wij ook machteloos”

Deze week werd Tielt-Winge nog opgeschrikt door een plofkraak en de voorbije maanden kwamen ook aan het drugsmilieu gerelateerde aanslagen met springstoffen veelvuldig in het nieuws. In de strijd tegen criminaliteit met explosieven komen ook gespecialiseerde bewakingsondernemingen opzetten. In ons land zijn er een zestal bewakingsondernemingen die mogen speuren naar explosieven met honden, zoals K9 Bentley.

(Door Glen Van Muylen)

Het is nog even wachten op de meest recente cijfers over ‘opzettelijke vernieling door ontploffing’ in eigen land, maar bij onze noorderburen is de tendens duidelijk. Daar zijn in de eerste helft van 2023 in Amsterdam en Rotterdam samen al meer dan 180 keer explosieven gebruikt. In heel Nederland waren er in de eerste zes maanden van het jaar al 303 incidenten waarbij explosieven gebruikt werden. In 2022 waren dat er 325 in het hele jaar. Als de trend zich doorzet, zal het aantal explosies in Nederland dit jaar dus dubbel zo hoog zijn als dat van vorig jaar. Of ook ons land met die zorgwekkende trend te maken zal krijgen, valt nog af te wachten, al lijkt het voorlopig wel mee te vallen. Wat we wel weten, is dat in de strijd tegen deze ‘opzettelijke vernielingen door ontploffing’ ook privéfirma’s ingeschakeld worden. Tegenwoordig doen Belgische politiediensten dus niet alleen beroep op eigen middelen om het criminele gebruik van explosieven te voorkomen, ze werken ook samen met bewakingsondernemingen, zoals K9 Bentley. Het bedrijf van Natalie Swildens is gespecialiseerd in explosievenhonden en is een van de zes ondernemingen in ons land die een vergunning hebben om dit te doen. “Dit vereist grote investeringen en heel wat tijd. Zo moeten we jaarlijks examens afleggen”, vertelt Natalie, die in 2020 de sprong waagde van keramieklerares naar zaakvoerder van een bewakingsbedrijf.

Intensieve trainingen

Door middel van intensieve training zijn de Duitse en Mechelse herders van K9 Bentley altijd klaar om explosieven op te sporen. De honden kunnen bijvoorbeeld meerdere soorten explosieven opsporen, waaronder acetonperoxide of TATP. Die springstof werd onder andere gebruikt tijdens de aanslagen op Zaventem en Maalbeek. “Het komt erop neer dat we de honden aanvankelijk een speeltje geven waaraan een bepaalde geur is verbonden – een explosief, drug, menselijke lijfgeur, enzovoort”, legt Natalie uit. “Dat moeten ze telkens opnieuw zoeken. Het is eigenlijk een soort spelletje voor hen.”

Haar organisatie heeft sinds 2020 al voor verschillende soorten klanten gewerkt: festivals, overheidsinstellingen, vrachtverkeer, enzovoort. Natalie staat ook altijd open voor samenwerkingen met (lokale) politiediensten om misdaden met explosieven tegen te gaan. “Al kunnen we helaas weinig doen tegen misdrijven als plofkraken”, zegt Natalie. “De politie zou ons bijvoorbeeld wel kunnen inhuren om bepaalde geldautomaten af te lopen, maar zo gaan de dieven niet te werk. Meestal laten ze de springstof onmiddellijk tot ontsteking komen wanneer ze ’s nachts bij een geldautomaat komen. Wat in Tielt-Winge gebeurde, daaraan kunnen we volgens mij niet meewerken.”

Snuffelen en zitten

We hebben met Natalie en haar partner Benni Van Nuffelen, een doorgewinterd hondentrainer en begeleider voor explosievenhonden, afgesproken in de vrachtafdeling van Brussels Airport. De twee geven ons daar een demonstratie, een voorsmaakje van wat hun getrainde speurneuzen kunnen. Natalie haalt een herderspuppy van nog geen jaar oud uit de auto en begeleidt haar naar de loods van een van hun klanten. Binnen staan een aantal palletten met dozen opgesteld waar Benni een bal met explosievengeur heeft verstopt. De taak van de hond is om de geur precies te traceren en neer te zitten wanneer ze denkt de geur te hebben gevonden. Nadat de hond wat heeft rondgesnuffeld, kijkt Benni vanop een afstand met een glimlach naar de puppy. “Ze heeft de geur in haar neus”, zegt hij terwijl de hond bij de juiste pallet rondzoekt.

De hond loopt wat verder, snuffelt aan de zijkant en gaat plots neerzitten terwijl haar blik strak gericht is op een doos voor haar. Met een geluidssignaal weet de hond dat ze weer mag rusten. Benni gooit een bal richting de puppy als beloning. “Op die manier weet ze dat ze haar werk goed gedaan heeft”, zegt Natalie.

Niet veel later komt een nieuwe werknemer van het bedrijf aan in Zaventem, Tommy. Hij is net geslaagd voor zijn examen als hondenbegeleider, waardoor hij net zoals Natalie en Benni met zijn eigen detectiehond mag werken. “Het heeft even geduurd, maar ik heb enorm veel zin om er eindelijk aan te beginnen.”