Vlaams fractieleider en ‘apostel’ Peter Van Rompuy (CD&V) klopt op tafel en treedt uit de schaduw van zijn vader: “We hebben te weinig gewerkt aan het verhaal”

Peter Van Rompuy (CD&V) klopt op tafel. Zijn partij moet eindelijk werk maken van het inhoudelijk verhaal, zegt hij. De zoon van voormalig premier Herman is de fractieleider in het Vlaams parlement en kent de partij door en door. Hij was één van de twaalf apostelen die de verkiezingsnederlaag fileerde. Van Rompuy is scherp en zacht tegelijk. “Met zelfkastijding zullen we geen enkele stem winnen.”

Quid CD&V? Dat is de vraag op vele lippen in de Wetstraat. Het zijn donkere tijden voor de christendemocratie in Vlaanderen. De partij zou volgens de laatste peilingen nog amper tien procent van de mensen kunnen overtuigen. Dat is historisch laag. Joachim Coens is amper anderhalf jaar voorzitter en ligt al zwaar onder vuur. De achterban lijkt niet te smaken dat de partij toetrad tot een federale regering zonder Vlaamse meerderheid en ook zijn hervormingsplannen worden in vraag gesteld. Deze week kreeg de partij opnieuw de wind van voren omdat ze voor de afschaffing van de opkomstplicht stemt, terwijl ze principieel tegen is. En dan is er nog het chemisch goedje PFOS in Zwijndrecht dat de Vlaamse regering doet sidderen en beven. Stof genoeg dus voor een open gesprek met Peter Van Rompuy.

Is het vervuilingsdossier in Zwijndrecht een toonbeeld van nalatig en slecht bestuur?

“Dat is te vroeg om te zeggen. De onderzoekscommissie zal dat moeten uitmaken. Ik wil daar niet op vooruitlopen. Het is góed dat er een onderzoekscommissie komt. Wij willen volledige transparantie. Wie wist wat en wanneer? De zaak moet helemaal uitgespit worden. Wij zijn zelfs voorstander om de commissie te laten leiden door een lid van de oppositie, zoals de coronacommissie. Die aanpak werkt.”

Het is vooral minister Zuhal Demir (N-VA) die daadkracht getoond heeft. Verdient zij een pluim?

“Elke partij was akkoord met een onderzoekscommissie. Wij ook. Dat is de bottom-line . Ik ga hier geen pluimen uitdelen.”

Zij heeft haar partij weer op de kaart gezet. Is dat een les voor uw partij?

( grijnst ) “CD&V heeft iets anders nodig om weer te groeien. Onze ministers leveren goed werk, maar dat zal niet volstaan. Wat ook niet zal helpen, is een groot ideologisch debat over personalisme en rentmeesterschap. Er zijn er ook die vinden dat we vooral meer moeten tweeten. Ik zeg iets anders. ( op dreef ) We moeten eindelijk weer duidelijk maken waar CD&V voor staat. Dat is de kern. Waarom moet iemand voor CD&V stemmen? Op die vraag moeten we een antwoord bieden.”

Dat is voor zo meteen. U zou uw partij op de kaart kunnen zetten door neen te zeggen aan de afschaffing van de opkomstplicht.

“Dat ga ik niet doen. De Vlaamse regering wil de opkomstplicht afschaffen voor de lokale verkiezingen. Dat zal een aanzet zijn voor alle lokale kandidaten om meer dan ooit naar de mensen toe te stappen en hen te overtuigen om te stemmen. Ik vind dat goed. Op Vlaams en federaal niveau willen we de opkomstplicht wel behouden.”

Wringt dat niet met uw geweten, wat u nu zegt?

“Neen. Waarom zou dat?”

Omdat uw partij de opkomstplicht toch niet wil afschaffen? Uw voorzitter zei dat vorige week met zoveel woorden in De Afspraak .

“Die zaak is besproken met de voorzitter en het is met zijn steun dat de commissie dinsdag het licht op groen heeft gezet voor de afschaffing. Het klopt dat de meningen in de partij verdeeld zijn. Maar uiteindelijk is het regeerakkoord wel goedgekeurd door meer dan twee derde van de leden. Dat wil iets zeggen.”

Vreest u niet dat u uw eigen graf aan het delven bent? Of denkt u dat alleen de kiezers van de extreme partijen zullen afhaken?

“Het gaat daar niet over. Het gaat over een manier vinden om de kloof tussen de burger en de politiek te dichten. Deze maatregel zal lokale kandidaten verplichten om van deur naar deur te gaan en te luisteren naar de mensen. Het is trouwens mijn overtuiging dat onze mandatarissen daarin de sterkste zijn. Het kan dus een troef worden voor ons. Maar mag ik eerst mijn belangrijkste punt over de partij maken?”

Ga uw gang.

“Onze inhoudelijke lijn is niet duidelijk genoeg. Als ik over iets word aangesproken, dan is het daarover. Waarom moeten we op u stemmen? Wat is uw richting? Het was de Romeinse filosoof Seneca die zei dat voor wie geen lijn heeft, élke wind ongunstig is. Wij moeten eindelijk weer zorgen voor een duidelijke lijn.”

U weet dat het niet goed is afgelopen met Seneca? Hij werd gedwongen om zichzelf te doden.

“Oei, neen, dat wist ik niet. ( lacht ) Ik ben een Griek, geen latinist. ( weer ernstig ) Vandaag kunnen we amper uitleggen waarom iemand voor CD&V moet stemmen. En als we het proberen, dan halen we een hele catalogus boven. Dat moet veranderen. ( op dreef ) We moeten de focus leggen op drie, maximum vijf thema’s waar de mensen van wakker liggen. Migratie is één. Dankzij Sammy Mahdi hebben we daar eindelijk een scherpe lijn gevonden: kordaat, zonder mensen te stigmatiseren. Twee is streven naar beter betaalde jobs voor de middenklasse. En drie is Vlaamsgezind zijn, maar niet separatistisch. De optelsom van die elementen maakt CD&V uniek. En als het van mij afhangt, mag daar nog klimaat en gezondheidszorg aan toegevoegd worden.”

Zal dat genoeg zijn, denkt u?

“Ja. De interne reorganisatie is gebeurd. Joachim heeft dat goed gedaan, vind ik. Maar nu moet het over ons verhaal gaan. Daar is er de laatste tijd te weinig op gewerkt. We moeten klaar zijn voor het congres van december. We hebben dus zes maanden om de thema’s scherp te stellen. Vervolgens hebben we drie jaar om ervoor te zorgen dat de mensen in onze richting kijken als het over die thema’s gaat. Dat is volgens mij cruciaal.”

Zou u niet vooral meer de moed van uw overtuiging moeten tonen? Een ander voorbeeld: uw partij keurt de nieuwe eindtermen voor het secundair onderwijs goed, terwijl het katholiek onderwijs daarover naar het Grondwettelijk Hof stapt. Wie begrijpt dat?

“Ja, maar kijk… ( wikt zijn woorden ) Ik wil het proces niet maken van Lieven Boeve ( topman van het katholiek onderwijs, red ). Dat zou flauw zijn. Wat is de doelstelling van de regering? Ervoor zorgen dat de kwaliteit van het onderwijs omhoog gaat. De nieuwe eindtermen zullen de lat hoger leggen. Dat is dus een stap in de goede richting.”

Vindt u dit niet wrang?

( blaast ) “Zouden we dat liever doen samen met alle onderwijskoepels? Ja, natuurlijk. Wij hebben trouwens geijverd voor een praktijkcommissie die de nieuwe eindtermen zal opvolgen en evalueren. Die kunnen dus aangepast worden, als dat nodig zou blijken. Nu, ik heb begrepen dat het Grondwettelijk Hof op 30 juni een oordeel zal vellen. Dan zullen we meer weten.”

Uw partij lijkt soms beschaamd in haar katholieke wortels.

( verrast ) “Heu? Hoe komt u daarbij? Vindt u dat echt?”

U laat bijvoorbeeld toe dat de Vlaamse regering levensbeschouwelijke neutraliteit invoert in het onderwijs en aan de loketten. Dat betekent een verbod op religieuze tekens.

( aarzelend ) “Wij willen geen hoofddoekenverbod, behalve voor gezagsfuncties. We pleiten ook voor voorzichtigheid in het onderwijs, omdat dat over kinderen gaat. Dat is al jaren onze lijn.”

Vindt u dat consequent? Federaal laat u wel toe dat een regeringscommissaris een hoofddoek draagt.

“Dat is iets anders. Dat is geen gezagsfunctie, maar een adviserende functie. Een regeringscommissaris voert geen publiek gezag uit ten aanzien van burgers.”

Mag ik dat weinig helder vinden?

( feller ) “Waarom? Wij houden al vele jaren dezelfde lijn aan. Ik vind dat wel helder. Wij willen geen verbod op religieuze tekens, behalve voor gezagsfuncties zoals politie en justitie. Bovendien moet het wetgevend werk over de neutraliteit nog gebeuren. Dat moet nog in het parlement passeren. Maar nogmaals: het is niet hiermee dat wij kiezers zullen overtuigen. We moeten ons verhaal focussen op de drie thema’s waar de mensen écht mee bezig zijn.”

Zijn het pijnlijke weken voor CD&V-ers?

“Neen, ik kijk liever naar de kern van de zaak, naar de richting waar we naartoe moeten. De peilingen verplichten ons om daarover na te denken. In die zin is het zelfs goed. Maar ik volg u niet als u zegt dat wij niet consequent zijn.”

Als u echt scherp wil zijn, had u dan op federaal niveau niet beter gekozen voor de oppositie?

“Ik heb anderhalf jaar geleden, vóór corona uitbrak, mijn standpunt klaar en duidelijk gebracht. Het zou niet goed zijn om in een regering te stappen zonder Vlaamse meerderheid. Dat was trouwens het standpunt van de volledige fractie. Maar corona heeft ons gedwongen om ons standpunt bij te sturen. Er moest een volwaardige regering komen. Er was geen andere optie. En CD&V was daarin noodzakelijk om de Vlaamse zijde sterker te maken.”

Klinkt dat niet opnieuw inconsequent? U wou niet in die regering, maar u bent toch toegetreden.

( resoluut ) “Néén. We konden niet anders. Echt niet. Ik sta helemaal achter de toetreding. Er staan trouwens veel punten in het federaal regeerakkoord die ook Vlaanderen zullen versterken. Het is nu aan onze ministers om resultaten te boeken.”

Is Joachim Coens de geschikte man om CD&V weer op de rails te krijgen?

“Ik vind dat hij een duidelijk parcours van vernieuwing aan het rijden is. De interne reorganisatie is klaar. Dat is goed. Er worden verschillende aanbevelingen uitgevoerd die in het rapport van de twaalf apostelen stonden. U weet dat ik daaraan heb mogen meewerken. Volgende week wordt er trouwens een war room ingericht voor onze sociale media. Ik sta helemaal achter zijn traject. Maar nu moet het wel eindelijk over het inhoudelijk verhaal gaan. We staan voor zes cruciale maanden. In december moet weer duidelijk zijn waar CD&V voor staat.”

Er zijn al mensen die om zijn ontslag vragen. Wat vindt u daarvan?

( zucht ) “Ik vind dat flauw. Het heeft geen zin om één iemand met de vinger te wijzen. Met zelfkastijding zullen we geen enkele stem winnen.”

Kijkt u ook naar uzelf? Bent u kritisch genoeg voor de regering?

( droog ) “We zijn van plan om een parlementaire onderzoekscommissie in te richten. Is dat niet kritisch? Zijn er punten in het regeerakkoord waar ik niet zo enthousiast over ben? Ja, natuurlijk. Maar het heeft geen zin om dat hier op tafel te leggen. Ik heb het regeerakkoord met overtuiging goedgekeurd en ik zal het met overtuiging blijven verdedigen.”

Hoe kijkt u naar het debat over het politieke landschap? Wat zou u bijvoorbeeld vinden van een breed centrumrechts blok met N-VA, zoals Bart De Wever al eens voorstelde?

“Ik ben daar geen voorstander van. Het kartel is dood en begraven. En ik geloof niet in een verrijzenis, hoewel ik een rechtgeaarde christendemocraat ben. Het debat over de herverkaveling van het landschap doet me vooral denken aan het monster van Loch Ness. Iedereen praat erover, maar niemand kan zeggen wat er dan moet gebeuren. ( op dreef ) CD&V moet een eigen partij blijven. Er is toekomst voor een sterke christendemocratische middenpartij. Daar ben ik overtuigd van. Kijk naar CDU in Duitsland. Of naar Joe Biden: dat is ook een middenpoliticus. Dat zijn de voorbeelden waaraan wij ons moeten spiegelen.”

Waarom hebt u eigenlijk voor de politiek gekozen? U kon ook een succesvol advocaat worden.

“Omdat het bloed kruipt waar het niet gaan kan, zeker? ( lacht ) Je wil een verschil maken voor de samenleving en de beste plek om dat te doen, is de politiek. Ik ben op mijn 24e actief geworden bij de jongeren. De politieke microbe heeft me toen helemaal gebeten en niet meer losgelaten. Ik wil dingen veranderen. Ik had altijd al een brede maatschappelijke interesse. Ik lees veel, ik reis graag, ik hou van het debat.”

Staat u ideologisch op dezelfde lijn als uw vader?

“We verdedigen zeker en vast dezelfde waarden. Al ben ik natuurlijk een kind van mijn tijd. Mijn vader is vooral een man van het intellectuele, van le voyage intérieur . Ik ben meer iemand van le voyage extérieur . Ik hou van surfen in Biarritz en van voetballen bij de reserven van KFC Holleken in vierde provinciale. ( glimlacht ) Ik leg ook meer nadruk op thema’s zoals klimaat en geluk. Ik heb niet toevallig een boek geschreven onder de noemer Economie zkt Geluk . Ik noem mezelf graag een hoopvolle realist. Hou het hoofd koel, maar het hart warm: dat is mijn leuze.”