Kennismaking met Bart Dhondt, de nieuwe voorzitter van Groen : “Wij gaan niet alleen over het klimaat spreken”

BRUSSEL Ook Groen sluit een nieuwe naam niet uit. Dat zegt kersvers voorzitter Bart Dhondt. Maar éérst wil de 40-jarige Brusselaar werk maken van de boodschap: die moet scherper en offensiever. Dhondt reikt hier ook de hand aan de ecomodernisten, maar tegelijk ontwijkt hij gevoelige items zoals genetische manipulatie en kernenergie. Verslag van een frappant interview…

Rode bakfiets, groene muts, brede glimlach. Bart Dhondt, de enige partijvoorzitter met oorring, arriveert in stijl. Plaats van afspraak: een koffiebar aan de Anspachlaan, een autovrije boulevard in onze hoofdstad. Dhondt is een geboren en getogen Oostendenaar, die ruim vijftien jaar geleden naar Brussel is uitgewaaid – hij was de eerste parlementaire medewerker van zijn maatje Wouter De Vriendt. “Brussel en ik, dat was liefde op het eerste gezicht”, vertelt hij enthousiast. De voorbije zes jaar was de man, econoom van opleiding, hier ook schepen. Sinds vorige maand staat hij aan het roer van het geplaagde Groen, dat in juni zware klappen kreeg van de kiezer. De opdracht waar hij voor staat is niet min.

Het brede publiek zal u nog niet kennen. Mag ik u de Filip Watteeuw van Brussel noemen?

“(lacht) Er zijn zeker gelijkenissen. Ik was ook bevoegd voor mobiliteit en wij hebben hier ook een circulatieplan ingevoerd. Het voorbeeld van Filip in Gent was daarbij inspirerend én leerrijk. Want ook hier was er tegenstand, maar ik had geleerd van wat er in Gent was gebeurd. Filip was daar bijna de enige die het plan luidop durfde verdedigen. Dat wou ik hier niet meemaken. Filip zei trouwens zelf eens in een interview dat wij op elkaar lijken. Hij voegde daar wel aan toe dat ik sympathieker ben. (lacht) Een mooi compliment, toch? Neen, het typeert wel de manier waarop ik aan politiek wil doen: in nauw contact met de mensen.”

Waarom wou u partijvoorzitter worden? Omdat u anders zonder job zou vallen?

“(glimlacht) Neen, een samenloop van omstandigheden. Toen duidelijk werd dat Petra De Sutter geen kandidaat zou zijn, werd ik door enkele mensen aan de mouw getrokken. Bovendien was inderdaad duidelijk dat ik geen schepen meer zou zijn (Groen zit niet in de nieuwe Brusselse coalitie, red). Ook mijn vriendin gaf een duwtje in de rug. ‘Deze trein zal geen twee keer passeren.’ Kijk: de essentie van Groen is het leven van mensen aangenamer maken. Dat hebben wij gedaan in Brussel en ik voel daar veel steun voor. Dat is de lijn die ik wil doortrekken naar het hogere niveau. Wij, groenen, moeten opnieuw fier zijn op wat wij doen.”

Eva De Bleeker wil op de restanten van Open Vld een nieuwe partij oprichten, zo zei ze deze week. Is dat inspirerend voor u?

“Neen, want wij zijn springlevend. Ja, we hebben een klap gekregen, maar we gaan daar weer bovenop komen. Weet je wat mij sterkt? Dat onze core business, het klimaat, actueler is dan ooit. (op dreef) Kijk naar de bosbranden in LA. En dan heb je een nieuwe president, Trump, die zelfs niet gelooft in de klimaatverstoring. ‘Drill, baby, drill’, zegt hij. Dat is toch zot? Bovendien ontkent hij het bestaan van transgenders en pakt hij de Amerikaanse identiteit af van kinderen van migranten. Het is tijd voor een tegenbeweging en wij willen daar de voortrekker van zijn.”

Wat met de naam Groen? Is die verbrand, volgens u?

“Namen en logo’s zijn marketing. De boodschap is veel belangrijker. Waarom hebben wij klappen gekregen? Omdat we onze boodschap niet helder gebracht hebben. Omdat we het klimaat niet bovenaan de agenda hebben kunnen zetten. Dat zijn de dingen die we nu eerst moeten doen. Wij moeten uit het defensief treden en loskomen van de valse frames die rechtse partijen zetten. Als zou blijken dat we daarvoor een nieuwe naam nodig hebben, dan kan dat. Dat is een oefening die we moeten maken met de partij. Maar is dat noodzakelijk? Daar ben ik nog niet uit.”

Groen is te alarmistisch, hoor je vaak en dat schrikt mensen af. Is dat een analyse die u deelt?

“Dat is deel van de tijdsgeest. Er zijn veel groene maatregelen ingevoerd en daar komt reactie tegen. Wij zijn een partij die positief communiceert. De toon die ik wil zetten als voorzitter is: ‘We can do this’. We kunnen de klimaatverandering aan. We hebben de tools, de middelen en de brains om een aangename samenleving te maken die ook goed is voor het klimaat.”

Geoloog Manuel Sintubin (KU Leuven) vindt dat u het ecomodernisme moet omarmen, een meer optimistische visie op het klimaat. Hoe kijkt u daarnaar?

“(wikt zijn woorden) We moeten de handen in elkaar slaan. Ecomodernisten zijn zeker welkom in onze partij. Als zij een debat willen voeren over thema’s die zij belangrijk vinden, dan willen wij dat zeker doen. Maar de manier waarop wij onze standpunten bepalen, gaan we niet veranderen. Onze basisdemocratie is belangrijk. Maar dus voor alle duidelijkheid: wij willen samenwerken met alle progressieve krachten die bezorgd zijn over de klimaatverstoring.”

“Wij moeten loskomen van de valse frames. Als blijkt dat we daarvoor een nieuwe naam nodig hebben, dan kan dat”

Laten we wat concreter zijn. Ecomodernisme wil bijvoorbeeld zeggen: openstaan voor kernenergie en voor genetische modificatie (ggo’s) in de landbouw, twee gevoelige thema’s in uw partij. Hoe kijkt u daarnaar?

“(ontwijkend) Wij voeren continu debatten om onze standpunten op te frissen. Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak, hebben wij met Vivaldi beslist om twee kerncentrales langer open te houden – ondanks wat andere partijen al twintig jaar zeggen. Maar ik stel ook vast dat investeren in windenergie de beste en goedkoopste manier is om onze energiebevoorrading te verzekeren. Dat is wat we moeten doen.”

Ziet u op langere termijn een plek voor kernenergie in onze energiemix? Want zon en wind zullen wellicht niet volstaan.

“De toekomst is hernieuwbare energie. Niet volstaan? Ik wil een positieve boodschap brengen. Er is veel mogelijk met de knowhow en de middelen die wij hebben. (benadrukt) Als Amerika de ambitie heeft om een vlag op Mars te planten, dan mogen wij toch koploper willen zijn op vlak van hernieuwbare energie?”

Wanneer zal het lukken om honderd procent hernieuwbare energie te hebben?

“Ik kan daar nu geen datum op kleven. Maar om het te doen lukken, moeten we blijven investeren. Vivaldi was de eerste regering die dat deed. Wij willen verder gaan in die richting.”

Hoe kijkt u naar ggo’s?

“(blaast) Groen wordt zo vaak in een bepaalde hoek geduwd. Waar liggen de mensen vandaag wakker van? Van onderwijs! Er zijn 34.000 mensen op straat gekomen tegen de plannen van de Arizona-coalitie. En terecht. Ik wil daarover spreken.”

U ontwijkt de vraag. Er zijn experts die zeggen dat ggo’s onze landbouw duurzamer kunnen maken. Dat is niet onbelangrijk. Hoe kijkt u daarnaar?

“Als wij kijken naar de toekomst, dan kijken wij naar het onderwijs. Al twintig jaar is N-VA aan zet als grootste partij, maar we zien dat het niet werkt. Ook als we een succesvolle klimaattransitie willen, hebben we sterk onderwijs nodig.”

U blijft de vraag ontwijken. Bent u nu voor of tegen ggo’s?

“(geprikkeld) U blijft de vraag herformuleren (in totaal werd de vraag een 8-tal keer herhaald – die over kernenergie een 5-tal keer, red.). Wat we moeten doen, is de impact van landbouw op de natuur verminderen. Onze landbouw moet daarom minder intensief worden. Los daarvan ben ik bereid om alle debatten te voeren.”

Ecomodernisten pleiten voor méér intensieve landbouw op een beperktere ruimte zodat er ruimte vrijkomt voor natuur. Valt daar iets voor te zeggen?

“Landbouw moet ook ruimte hebben. Dat is belangrijk voor het welzijn van de dieren. We zien trouwens dat luchtwassers en andere technologische snufjes om schadelijke effecten op te vangen in stallen, niet altijd goed werken. Als we niets gaan doen aan onze landbouw, gaat onze natuur steeds meer in verdrukking komen.”

Vlaams minister Jo Brouns zegt dat hij landbouw en natuur wil verzoenen. Gelooft u hem?

“In de praktijk zien we daar weinig van. Wat we zien, is dat hij criteria versoepelt zodat de waterkwaliteit nog slechter wordt. Dat heeft trouwens ook impact op onze factuur. We weten dat pesticiden een probleem zijn, ook voor onze gezondheid, maar hij pakt dat niet aan. Door zijn beleid zien we een verslechtering van onze natuur.”

Terug naar uw partij. Matti Vandemaele, parlementslid, vindt dat Groen weg moet blijven van woke en het identitair discours. Heeft hij een punt?

“Matti vindt ook dat wij uit het defensief moeten komen en zelf moeten zeggen waar wij voor staan. Wij staan aan de zijde van de 34.000 leerkrachten die op straat komen, die te weinig tijd krijgen om lessen voor te bereiden en die nu zien dat hun pensioen zal verminderen.”

“Wat Sammy Mahdi doet, is een extreemrechts discours normaliseren. Wij gaan daar altijd tegen strijden”

De vraag was of u weg moet blijven van woke?

“Neen, wij gaan niet alleen over het klimaat spreken. We gaan ook verbreden. We gaan óók over onderwijs en gelijke kansen spreken. Wat heb ik deze week gehoord? Dat zelfs Sammy Mahdi (CD&V-voorzitter, red.) Donald Trump verdedigt. Dat vinden wij onaanvaardbaar. Wat Mahdi doet, is een extreemrechts discours normaliseren. Wij gaan daar altijd tegen strijden. Wij staan voor een verbindende samenleving.”

Bent u akkoord dat uw inhoudelijk verhaal weinig verschilt met dat van uw voorgangers?

“Natuurlijk bouw ik daar op voort. Maar we moeten ervoor zorgen dat het klimaat weer bovenaan de agenda komt te staan. We moeten dat doen op een positieve manier. Wij hebben oplossingen die werken en die voor lagere facturen zullen zorgen. Daar moeten we nu de mensen van overtuigen.”

De trein is niet goedkoper geworden onder een groene minister.

“Het openbaar vervoer is een goed voorbeeld dat heel belangrijk is voor ons. (op dreef) In Brussel is het wel goedkoper geworden dankzij Groen. Jongeren en ouderen hebben hier een abonnement voor één euro per maand. Met de Vivaldi-regering hebben we gewerkt aan een langetermijnstrategie voor de NMBS – eindelijk! Maar het klopt dat we te weinig hebben gekeken naar vandaag. Als we willen dat de mensen voor openbaar vervoer kiezen, dan moeten we ervoor zorgen dat dat goedkoper en comfortabeler is. Ook deelwagens zijn een goedkope oplossing richting duurzame mobiliteit.”

Hoe kijkt u naar de federale regeringsvorming?

“Acht maanden is héél lang. Wat een soap is het al geweest. Sommige tenoren spreken liever in de pers dan aan tafel. De lekken die we deze week zagen, zijn geen goed voorteken. Maar als ik zie wát lekt, dan begrijp ik wel waarom partijen zoals Vooruit en CD&V zich zorgen maken. Het is duidelijk dat Arizona in de verkeerde zakken zal zitten. De sterkste schouders zullen minder bijdragen en tegelijk wordt er bespaard op de pensioenen van gewone mensen.”

Wat als Arizona mislukt? Is het dan tijd voor nieuwe verkiezingen zoals Tom Van Grieken (Vlaams Belang) vorig weekend zei?

“Neen, vandaag niet. De kiezer heeft de kaarten gelegd. Elke partij die aan tafel zit, heeft al gezegd dat Arizona de logische coalitie zou zijn. Nu zeggen dat het toch niet zal lukken, is het failliet van de geloofwaardigheid van deze partijen.”

Zou uw partij bereid zijn een tweede Vivaldi te depanneren?

“Bijna elke Vivaldi-partij zegt neen daartegen. Dat is dus geen realistisch scenario. Wij hebben in Vivaldi wel bewezen dat wij pragmatisch en constructief zijn en dat zullen we ook in de toekomst blijven. Maar wij zijn niet aan zet en ik zie ook geen enkel scenario waarin wij een rol kunnen spelen. De partijen die wel aan zet zijn, moeten ervoor zorgen dat het lukt.”

Wat opvalt, is dat u komaf maakt met het systeem van covoorzitters. Dat werd destijds ook ingevoerd om de voorzitters wat ademruimte te geven. Vreest u niet voor de impact op uw gezin?

“Dat het dikwijls zwaar en moeilijk zal worden, weet ik. Maar als het nodig is, kan ik grenzen trekken. Dat heb ik ook soms moeten doen toen ik schepen was. Ik ben naast voorzitter ook partner en papa en dat zal niet veranderen. Als je goede afspraken kan maken en je laat je goed omringen, dan moet dat lukken. Als voorzitter ben ik het gezicht van de partij, maar ik ga niet alles alleen doen. Natacha (Waldmann, ondervoorzitter, red.) en ik hebben goede afspraken gemaakt. Alles wat interne werking betreft, is voor haar.”

Tot slot: het is Vogeltelweekend van Natuurpunt. Doet u mee?

“Ik heb het filmpje daarover gezien van Elisabeth Lucie Baeten en dat vond ik heel overtuigend. Dus ja, ik ga proberen mee te doen. Zaterdag lukt niet, omdat we dan onze nieuwjaarsreceptie hebben. Maar zondag moet misschien wel lukken. Wij hebben een klein stadstuintje thuis en het is altijd fijn als daar wat vogeltjes fluiten.”