Els van Doesburg, de gedoodverfde opvolgervan Bart De Wever als burgemeester van Antwerpen: “Jos D’Haese is de nieuwe Filip Dewinter, de nieuwe volksmenner”

Ze zegt neen tegen PVDA en Vlaams Belang. Met Groen wil ze wel aan tafel, als het écht moet. Els van Doesburg spreekt klare taal over de kiesstrijd in Antwerpen. De spitante politica is de gedoodverfde opvolger van Bart De Wever als burgemeester. De inzet is duidelijk, zegt ze. “Worden wij Rome of worden wij Moskou?”

Het gaat snel voor Els van Doesburg, de nummer twee van N-VA in Antwerpen. Héél snel. Zes jaar geleden een nobele onbekende op een onbeduidende zestiende plaats. Drie jaar geleden eensklaps schepen. In juni verkozen in het Vlaams parlement met bijna 25.000stemmen – meer dan haar toekomstige man Peter De Roover. “Hij neemt het sportief op. Beter zo dan omgekeerd, zei hij. (lacht) Gaat het snel? (denkt na) Ja, natuurlijk. Zeker als je schepen wordt, word je echt wel in het kolkende water geduwd. Dat was heel overweldigend. Het was zwemmen of verdrinken. Vandaag weet ik dat ik kan zwemmen. Schepen zijn, ligt mij. En het is ook de grootste eer.”

We gaan een wandeling maken langs de vernieuwde Scheldekaaien. De Grote Markt is onze plek van afspraak. Ik wijs naar ‘t Schoon Verdiep. Of dat haar volgende werkstek wordt? Ze grijnst. “Gij zijt ne rappe. Dat is de vraag die ik tegenwoordig altijd krijg, maar meestal wachten ze tot het einde. (lacht) Neen, ik begrijp die vraag natuurlijk wel. Ik sta op plaats twee, waar ik heel fier op ben, en Bart wil inderdaad premier worden. Dus wie wordt burgemeester als hij naar Brussel vertrekt?”

Zeg het mij.

“Dat zal afhangen van de kiezer. Wie haalt na Bart de meeste stemmen? Dat is ook wat het nieuwe decreet zegt. Dus ik vind dat maar logisch. Maar eerst moet N-VA de grootste partij worden. Dát is waarmee wij bezig zijn in deze campagne.”

U zou wel het ongelijk van Filip Dewinter (Vlaams Belang) bewijzen. In 2018 voorspelde hij dat Antwerpen over tien jaar een ‘zwart persoon’ (Dewinter gebruikte het n-woord, red.) als burgemeester zou hebben. Het wordt een halve Hollandse.

“Hollands vanbuiten, Vlaams vanbinnen. Ik ben in de stad blijven plakken na mijn studies (toen zij tien jaar was, is haar gezin van Nederland naar Schilde verhuisd, red.). Ik denk dat ik mij intussen perfect geïntegreerd mag noemen. Zelfs de Antwerpse ‘a’ krijg ik niet meer weg. Wij wonen vlakbij het Sint-Jansplein. Filip Dewinter zou dat een omvolkte wijk noemen. Ik woon daar graag. Zijn uitspraak vat trouwens helemaal samen waarom zo iemand nooit een rol mag spelen in het beleid.”

Hoe verklaart u zelf uw succes? Anderen wijzen vaak naar uw looks en retorische talenten.

“Zou het niet vooral mijn no-nonsensestijl zijn? Ik ben recht door zee. Als ik iets niet goed vind, dan zal je dat zien aan mij. De Antwerpenaar is ook no-nonsense, dus wij passen bij elkaar. Wat ook meespeelt: de mensen zijn de beloftefabrieken beu. De politici die de markten afschuimen en alles beloven … (zucht) ‘Ding-dong, ik ben van de overheid en ik ga al uw problemen oplossen, ook die problemen waarvan u het bestaan nog niet weet.’ Dat is de houding van veel politici. Ik heb het daarmee gehad en de mensen ook. Ik durf ook moeilijke boodschappen brengen.”

Zoals?

“Over de betaalbaarheid van woonzorgcentra, bijvoorbeeld. Ik krijg dikwijls de vraag of de prijzen van een kamer niet naar beneden kunnen. Dan zeg ik eerlijk dat dat vandaag niet realistisch is. Wellicht ben ik een atypische politica en zelfs een atypische N-VA’er. N-VA wordt vooral geassocieerd met harde thema’s, terwijl ik vind dat wij de zachte thema’s niet aan links mogen overlaten.”

Over links gesproken. Antwerpen lijkt een communistisch oord te worden. De PVDA kan hier bijna één op de vier mensen overtuigen. Wat is er aan de hand?

“Welke wandeling hebt u al gemaakt dat u dat denkt? Het tegendeel is waar. Dat de PVDA zo goed scoort, heeft vooral te maken met de houding van de andere linkse partijen sinds 2018. Op straat komen wij maar twee partijen tegen: Vlaams Belang en PVDA. Groen is volledig weggedeemsterd en heeft elke voeling met de stad verloren. Vooruit is dan weer een café waar te veel ambras gemaakt wordt. Zij kiezen nu voor mensen zoals Patrick Janssens die de eigen schepenen afvallen. Ik betreur dat.”

En dus kiest de Antwerpenaar communistisch?

“Omdat ze geen alternatief meer zien op links. Maar die kiezers zijn daarom geen communisten. Ze worden wel in die val gelokt. Jos D’Haese speelt hier de rattenvanger van Hamelen. Hij speelt een deuntje dat goed klinkt bij zijn toehoorders, maar verzwijgt zijn échte doelstellingen. (op dreef) Als hij moslims wil bereiken, is hij plots tegen een verbod op onverdoofd slachten. Of de campagne die hij voert voor Gaza. Alsof dat iets voor de Antwerpse gemeenteraad is. Zo wordt de kiezer ongewild meegelokt in een communistisch verhaal.”

Zegt u sowieso neen tegen een coalitie met PVDA?

“Ja. En ook tegen Vlaams Belang. Mijn wereldbeeld is onverzoenbaar met hun extremisme. Beeld u eens in dat Filip Dewinter hier Havenschepen wordt. Iedereen loopt weg. (fijntjes) Behalve misschien de Chinezen. Er is geen plaats voor extremen in een wereldstad als Antwerpen. (feller) Ik vind het trouwens choquerend dat Vooruit en Groen niet op voorhand neen zeggen tegen de PVDA. Weten zij wel waar die partij voor staat? Ik ga meer zeggen: Jos D’Haese is de nieuwe Filip Dewinter, de nieuwe volksmenner. Er is één verschil. Dewinter zal nooit bereiken dat alle ‘vreemdelingen’ verdwijnen. Als Vooruit en Groen echter D’Haese aan de macht helpen, kan hij wél bereiken dat iedereen met kapitaal hier vertrekt.”

Moet u ook niet in eigen boezem kijken? Dat de extremen zo sterk scoren, wil zeggen dat de mensen niet tevreden zijn over het beleid.

“De extremen doen dat graag uitschijnen, dat alles fout loopt. Zijn er problemen in Antwerpen? Het antwoord is ja. Maar Antwerpen is een grootstad. Er zullen hier altijd problemen zijn. (benadrukt) Maar twaalf jaar N-VA-beleid heeft het aanzicht wél in positieve zin veranderd. Voor het eerst in eeuwen zijn wij bijna schuldenvrij. Dat is niet niets, hoor. Andere steden mogen daar jaloers op zijn.”

U krijgt een pak meer centen van Vlaanderen dan andere steden. Zo is het makkelijk.

(geprikkeld) “Dat is onzin. Wij krijgen per inwoner zelfs iets minder dan Gent en kijk eens welke schuldenberg zij mee torsen. Dat wij financieel gezond zijn, is het gevolg van goed huisvaderschap.”

Ondanks grote woorden werd het geweld niet ingedijkt. Antwerpen lijkt soms wel de Far West, waar zelfs ambulanciers niet veilig zijn.

(pikt in) “Maar denk je dat je dat zomaar opgelost krijgt? Ik heb je net gezegd dat ik de mensen geen blaasjes ga wijsmaken. Wij zijn de PVDA niet. Nogmaals: zulke problemen zijn eigen aan een grootstad. En hoe komt dat? Zolang de migratiedeuren openstaan, blijf je die gasten aantrekken. Ik begrijp daarom niet dat er zoveel ophef was over de woorden van Bart. (benadrukt) Het gaat effectief bijna altijd over mannen van niet-Europese afkomst van de eerste of twee generatie. Dus niet van mensen die hier geïntegreerd zijn. Wie help je vooruit als je dat verbloemt? Links doet niets liever dan diversiteit bejubelen, tenzij het gaat over criminaliteit. Dan mag je daar niet over spreken. Trouwens: de criminaliteitscijfers zijn de voorbije twaalf jaar wel degelijk gedaald.”

“Hoewel ik schone bikini’s heb liggen, ga ik niet zeggen dat ik liever in de Schelde spring dan met Groen te besturen”

Wat is de grootste uitdaging voor de volgende legislatuur?

“Het behoud van onze welvaart en onze vrijheid. We zitten in dat soort campagne en dat is redelijk uniek voor een lokale verkiezing. Worden wij Rome of worden wij Moskou, zoals Bart zei. Dat is de vraag. De PVDA wil de geldkraan helemaal opendraaien. Maar wie gaat dat betalen? Tax the rich, zeggen zij. Vergeet dat maar. Het wordt: tax the kids. Het zal de middenklasse zijn die opdraait voor hun gekke gratis-ideologie. Wij staan voor een totaal ander model van welvaart en vrijheid.”

Krijgt u uw plannen geklaard in een coalitie met Vooruit en Groen? Dat zou wel eens de enige mogelijke coalitie kunnen zijn.

(aarzelend) “Dat is niet mijn droomcoalitie, ik ga daar niet flauw over doen. Let wel: met Vooruit hebben we de voorbije jaren goed bestuurd. Dus eigenlijk is uw vraag: wil je met Groen besturen? Ik hoop dat de kiezer ons dat bespaart.”

Maar als het moet …

“Als het moet, dan gaan we aan tafel. (fijntjes) Hoewel ik schone bikini’s heb liggen, ga ik niet zeggen dat ik nog liever in de Schelde spring (verwijst naar een uitspraak van Bart De Wever, red.). Laat me zeggen dat ik aan de kant zal staan met een handdoek zodat hij zich snel kan afdrogen.”

Open VLD en CD&V liggen hier aan diggelen.

“Daarom zeg ik dat wij de enige partij zijn die Antwerpen kan beschermen tegen het communisme. Maar we mogen niet overmoedig worden. Dat is het gevaar na onze overwinning van 9 juni. We moeten scherp blijven. (we stoppen even aan een ijskar, red.). Een bolletje citroen, graag. (knipoogt naar mij) Dat past bij den N-VA.”

Alles is on the record, mevrouw Van Doesburg.

“Ik vind oprecht dat mijn partij wat vrolijker mag overkomen. De boodschappen die wij brengen, zijn vaak bittere waarheden. De begrotingsputten, de vergrijzing: de analyse klopt altijd, maar dat zijn geen leuke boodschappen om te brengen. Als je daar te zwaarmoedig over spreekt, vrees ik dat de solidariteit onder generaties zal verdwijnen. De mensen zullen afhaken.”

Zegt u dat ook aan uw voorzitter die bekend staat als pessimist?

“Soms wel, ja. Bart en ik zijn beiden conservatieven. Wij vertrekken dus niet vanuit een utopisch ideaal, maar vanuit de realiteit en die is soms bitter. Dat maakt dat wij pessimisten zijn – met dat verschil dat ik een vrolijke pessimist ben. Zei ik al dat ik soms een atypische N-VA’er ben?” (lacht)

Over pessimisme gesproken: maandag zou de Septemberverklaring moeten plaatsvinden in het Vlaams halfrond. Is het een teleurstelling dat de toekomstige regering die deadline niet zal halen?

“Ja, toch wel. Ik had verwacht dat het wel zou lukken, omdat iedereen weet dat er maar één logische en werkbare coalitie is. Dan kan je als partij twee houdingen aannemen. Ofwel werk je samen omdat je toch samen verder moet. Ofwel stel je je koppig op omdat je weet dat je onmisbaar bent. Ik stel vast dat er een partij is die liever de tweede houding aanneemt.”

U wijst naar CD&V en voorzitter Sammy Mahdi?

(droog) “Iedereen heeft hem vorige week toch aan het werk gezien? Het was live in het journaal. Ik begrijp dat er verkiezingskoorts speelt, maar toch. Wie wint hierbij? De onderhandelaars zouden zich beter opsluiten in een kasteel. Doe de deur op slot en gooi de sleutel door de raam. En wij gaan pas opendoen als er een akkoord is.”

Intussen zit u met uw vingers te draaien in het parlement. Waarom wil uw partij nog geen vergaderingen toelaten?

“Met de vingers draaien, is overdreven. Ik begrijp de logica om nog even te wachten tot er een regering is. Maar ik geef ook toe: het mag niet al te lang meer duren. Ik sta te popelen om commissiewerk te doen.”

“Wie burgemeester wordt, zal afhangen van de kiezer. Wie haalt na Bart de meeste stemmen?”

Zou u het een goede zaak vinden als De Wever premier wordt?

“Is dat een verdoken vraag over het burgemeesterschap?”

Neen.

“Dan is mijn antwoord ja. We staan op federaal niveau voor héél grote uitdagingen, zeker op budgettair vlak. Bart zou daarvoor de ideale locomotief zijn. Dat is het soort leiderschap waarvoor hij gemaakt is. Al zal het zeker een verscheurende keuze zijn voor hem. Ik ken hem intussen een beetje. Zijn hart ligt hier, in Antwerpen.”

Dan moet uw partij op zoek naar een nieuwe voorzitter. Het is een publiek geheim dat De Wever de lijm is tussen de verschillende strekkingen.

“Wij zijn minder in kampen verdeeld dan de buitenwereld denkt. Als Bart premier wordt, zal de volgende voorzitter een specifiek profiel moeten hebben. Het mag niet de grote roeper zijn of het grote temperament. Het moet iemand zijn die moeilijke regeringsbeslissingen kan verdedigen. Iemand als Sander Loones zou dat goed kunnen, volgens mij. Pas op: als je hem zou bellen, zal hij zeggen dat hij dat niet wil doen. En net dat is een belangrijke kwaliteit. Iemand die het niet wil doen, is dikwijls veel geschikter dan iemand die het wel wil doen.”

Laatste vraag: burgemeester worden, zou dat niet de voltooiing zijn van uw Antwerp Dream?

“Haha. Als ik nu ja zeg, spreek ik mezelf tegen. Het is de eer van mijn leven om hier schepen te mogen zijn. Ik zou dat graag blijven. En wie eventueel waarnemend burgemeester wordt: dat zal de kiezer bepalen. Meer ga ik daarover niet zeggen.”