CD&V-voorzitter Sammy Mahdi: “Wij moeten minstens de derde partij worden”

Dat hij onze verlofstelsels dooreen wil schudden. Dat hij meer trots wil voor onze cultuur en tradities (en daarom jaloers is op onze noorderburen). Dat hij vreest voor een totale impasse na 9 juni. Dat zegt Sammy Mahdi in deze vijfde aflevering van ‘Opstand in Brussel’. De voorzitter van CD&V zet zichzelf in de etalage als ‘warme conservatief’ en tegenstander van ‘woke-fantasietjes’.

Sammy Mahdi komt stipt op tijd aangewandeld. Donkerblauw kostuum aan, rode das, netjes getrimd – zoals het een welgeaarde christendemocraat betaamt, zouden sommigen zeggen. In zijn kielzog: twee woordvoerders en een hond. Pamuk is de naam (van de hond – een chowchow). De 35-jarige Brusselaar is zichtbaar onder de indruk van de decoratie in het gebouw. Dat geschiedenis hem boeit, vertelt hij enthousiast. Al moet hij ook toegeven dat hij de namen niet kent van de mannen die hier 200 jaar geleden aan de basis lagen van ons land. “Tenzij ze een metrostation hebben zoals Rogier en de Merode. (lacht)”

Dat dat frappant is, zeg ik, dat wij de namen van de Amerikaanse founding fathers beter kennen dan de Belgische. Dat George Washington veel bekender is dan Louis De Potter. “Já, dat is een probleem”, zegt Mahdi overtuigd. “Als ik jaloers ben op de Nederlanders, dan is het op hun patriottisme. Trots zijn op wie je bent en vanwaar je komt. Wij doen te veel aan cultuurrelativisme. We relativeren alles, zelfs onze eigen geschiedenis.” De CD&V-voorzitter zal het enkele keren herhalen in dit gesprek, dat we meer mogen uitpakken met onze cultuur en tradities.

Was u bijna 200 jaar geleden op straat gekomen tegen koning Willem I?

“Ja, als burger én als christendemocraat. Onrechtvaardigheid is mijn brandstof om aan politiek te doen. Mijn partij vindt overigens haar wortels in de sociale strijd van priester Daens. Of ik een revolutionair ben? Neen, dat is een te zwaar woord. Maar af en toe is het wel nodig dat burgers op de barricaden staan en de boel wakker schudden. Ik vind wel dat politici zich daarbuiten moeten houden. Je ziet soms politici, zeker socialisten, betogen tegen hun eigen beleid. Dat is volksverlakkerij.”

Even tussen haakjes: bent u zeker dat uw hond haar gevoeg niet zal doen op deze dure tapijten?

“Ja. (lacht) Aziatische honden zijn heel gedisciplineerd. Als Pamuk naar buiten moet, zal ze met haar poot komen wrijven. Of mij streng aankijken. Het is wel één keer gebeurd dat ze moest overgeven. In de studio’s van VTM dan nog. (lacht)”

Breek de stilstand

Genoeg voorafjes. Als Sammy Mahdi vandaag een opstand zou mogen organiseren, in welk domein zou dat zijn? Deze vraag is de rode draad van deze reeks. “De arbeidsmarkt. Een christendemocraat streeft naar een zinvol leven. Wij willen daarom komaf maken met het neoliberale model van werken, werken, werken. Er is geen enkel land ter wereld waar zoveel antidepressiva geslikt worden. Het aantal ouderlijke burn-outs ligt nergens zo hoog. We tellen 500.000 langdurig zieken. Als er te veel mensen worden uitgeperst, moet je je systeem herzien. Wij strijden voor een beter evenwicht tussen werk en privé.”

Hoe zou u dat omgooien?

“Ik laat me graag inspireren door de Scandinavische landen, waar men een hoge productiviteit combineert met tijd voor ontspanning. (op dreef) Je moet daarvoor twee dingen doen. Eén: ervoor zorgen dat mensen niet kapot belast worden op arbeid, zodat ze geen twee jobs moeten combineren. Dus: een fiscale hervorming. En twee: laat ons eens alle verlofstelsels overboord gooien en drastisch hervormen. De Scandinavische landen werken met een vaste korf aan verlofdagen en laten de mensen zelf kiezen wanneer ze die opnemen. Wij zijn veel te detaillistisch.”

“Een staatshervorming is nodig om dit land beter te doen werken”

Maak dat eens concreter.

“Het geboorteverlof bijvoorbeeld. Wij stellen een familiekrediet voor met 30 weken, maar laten de ouders zelf bepalen hoe ze daarvan gebruik maken. Uiteraard moet het verdeeld worden. Ook het ouderschapsverlof zouden we hervormen en mogelijk maken tot het kind 18 jaar wordt. (benadrukt) Laat de mensen zelf bepalen wanneer ze wat meer ademruimte nodig hebben: dát is de kern van ons verhaal. Je zou ook kunnen toelaten dat verlofdagen doorgeschoven worden naar grootouders.”

Zou u ook het ongemotiveerd tijdskrediet weer invoeren, zoals Groen wil?

“Neen. Dat is een naïef voorstel, vind ik. Wie kan dat opnemen? Enkel de happy few, want de tegemoetkoming die Groen voorziet, bedraagt 500 euro per maand. Dat is niet genoeg om van te leven.”

En de 32-urenwerkweek van de PS?

“Ook dat is geen goed idee en bovendien niet betaalbaar. De PS laat zich graag inspireren door de zuiderse landen, waar men vooral wil rusten en genieten. Dat is niet wat wij willen. Wij willen dat mensen werken én genieten.”

U hebt al enkele maatregelen genoemd. Wat is een absoluut breekpunt voor regeringsdeelname?

“Eén iets? De fiscale hervorming. De blauwdruk ligt op tafel, met dank aan Vincent Van Peteghem (vicepremier, CD&V, red.). Deze moet opgenomen worden in het volgende regeerakkoord. Als dat niet gebeurt, doen wij niet mee.”

Iets anders. Zou u op straat komen voor een strenger migratiebeleid? Of is het nieuwe akkoord van de Europese Unie streng genoeg voor u?

“Het nieuwe akkoord is de hervorming die Europa nodig heeft. Het zorgt ervoor dat asielzoekers aan de buitengrenzen gescreend worden. Wie recht heeft op bescherming, mag binnen. Dat zal een groot verschil maken, want vandaag heeft meer dan de helft géén recht op bescherming en moet dus terug. Voor België zal het aantal terugvallen van 35.000 per jaar naar 11.000.”

Zou u nog uw deel opvangen? Of zou u uw deel afkopen? Ook dat laatste is mogelijk, volgens het akkoord.

“Ik vind dat wij ons deel moeten doen. Stel dat wij neen zeggen, hoe zullen Italië en Spanje reageren? Ze zullen alle asielzoekers gewoon doorsturen naar ons land. Maar we moeten ook in eigen land nog stappen zetten. Woonstbetredingen toelaten bijvoorbeeld. Wie hier niet mag blijven, moet je het land kunnen uitzetten.”

U zou zelfs afgewezen gezinnen met kinderen opsluiten. Hoe rijmt u dat met de christendemocratische normen en waarden?

“De mensen krijgen in de eerste plaats het aanbod om vrijwillig terug te keren. Als je dat niet wil doen, ben je zelf verantwoordelijk voor de gevolgen. Zijn wij daar trots op? Néén, maar als je de terugkeer geregeld wil krijgen, moet je dat doen. Anders belanden die gezinnen hier in de illegaliteit. En zijn de kinderen daarmee geholpen?”

Een strenger migratiebeleid is de kern van uw partij geworden. U hebt zelfs een eigen 70-puntenplan. Waarom is dat zo belangrijk?

“Dat plan is vooral een knipoog en gaat niet alleen over migratie. Waarom is dat zo belangrijk? (feller) Omdat wij migratie niet aan de extremen willen overlaten. Wij willen een alternatief zijn voor Vlaams Belang. Weet je wat nog belangrijker is dan migratie? Integratie! De mensen vragen volgens mij geen migratiestop, hoor. De mensen vragen dat wie hier toekomt, zich integreert. Wie dat doet, nemen wij graag op in onze gemeenschap. CD&V is een gemeenschapspartij.”

Laten we eens naar uw partij kijken. Wat is het ideologisch fundament?

“Het personalisme. Je bent maar iemand in relatie tot de ander. De menselijke relatie is de kern van onze ideologie. Vandaar dat wij streven naar een zinvol leven. Als je dat vertaalt naar het huidige politieke landschap: wij zijn een centrumpartij die economisch centrumlinks is en cultureel centrumrechts.”

Mag ik u een conservatieve partij noemen?

“Ja, dat mag u. Maar dan wel een warme conservatieve partij. Ik vind inderdaad dat we trotser mogen zijn op onze tradities, cultuur en geschiedenis. Ik kan me zo hard ergeren aan mensen die alles dood relativeren. Vooral onder de paarse regering van Verhofstadt was het helemaal doorgeslagen. Het idee was: ‘We zijn één grote wereldbol, waarin landsgrenzen en talen irrelevant zijn geworden’. Wat een onzin!”

Ook uw partij is te lang meegegaan in het wereldburgerschap, zei u in De Standaard.

(knikt) “Maar nu niet meer. Wij zeggen stop als iemand met doorgeslagen woke-fantasietjes komt. Open VLD dat de term ‘draagmoeder’ wil vervangen door ‘draagpersoon’. (blaast) Dan denk ik: ‘Mannekes, waar zijn we mee bezig!’ (denkt na) Je voelt wel dat de jonge generatie opnieuw meer belang hecht aan tradities en cultuur. Zij doen niet meer lacherig over meiboomvieringen en paardenprocessies. Ik vind dat een goede zaak. Tradities geven mensen vaste grond. Onderschat dat niet. Onder paars werd dat allemaal weggelachen.”

Zou u op straat komen voor meer Vlaamse autonomie?

“Neen, want als je dat wil bereiken, moet je dat achter de schermen doen. Ik denk wel dat een staatshervorming nodig is om dit land beter te doen werken. Wij willen arbeidsmarkt en gezondheidszorg overhevelen naar de regio’s. Dat is waarom ik goede contacten probeer te onderhouden met mijn Franstalige collega’s. Ik betreur dat andere partijen vooral schieten op hen. Wat bereik je daarmee?”

“Mijn grote vrees: dat we na 9 juni in een totale stilstand belanden”

Is een staatshervorming een breekpunt voor u?

“Dat is moeilijk te zeggen. Een staatshervorming is dikwijls pure wiskunde, want je hebt daarvoor een tweederdemeerderheid nodig. Als Vlaams Belang en PVDA echt zo groot worden als de peilingen voorspellen, zal dat niet lukken. Dat is trouwens mijn grote vrees, dat we na 9 juni in een totale stilstand belanden.”

Als zoveel mensen op deze partijen stemmen, kan u hen dan blijven uitsluiten van regeringsdeelname?

“Het staat elke partij vrij om te onderhandelen met hen. Maar de maatschappijvisie van mijn partij is onverzoenbaar met de visie van Vlaams Belang of van PVDA. Een samenwerking is daarom onmogelijk.”

Wat als Vlaams Belang bereid is om uw integrale programma uit te voeren, zou u dan samenwerken?

“Neen, ook dan niet, want zo werkt het niet. Je moet eens de essays lezen van Ilja Leonard Pfeijffer. Hij beschrijft haarfijn wat er zal gebeuren als Vlaams Belang aan de macht komt. Het zal misschien niet direct zichtbaar zijn, maar onder de waterlijn zullen er dingen gebeuren die wij niet willen.”

Wat is uw prioriteit voor de volgende Vlaamse regering?

“Het gezinsbeleid. Dat moet de absolute focus zijn. Dat betekent in de eerste plaats meer investeringen in kinderopvang. Werkbaar werk en betaalbare kinderopvang gaan hand in hand. Maar we zullen ook extra moeten investeren in onderwijs.”

Dat tienduizenden mensen op een wachtlijst staan in de zorg, zou dat niet uw eerste prioriteit moeten zijn? Is dat zelfs niet de grootste schandvlek van de christendemocratie in ons land?

(windt zich op) “Vergelijk onze zorg met die in Wallonië. Waarom denk je dat zij sommige wachtlijsten niet hebben? Omdat hun aanbod minder sterk is. Wij investeren veel meer in zorg voor ouderen of voor personen met een handicap. Ik weet dat cijfers saai klinken, maar toch: het welzijnsbudget is de voorbije jaren gestegen van 12,5 naar 17 miljard! Niet elke regeringspartij stond daarvoor te springen, hoor. Het zijn wij die het onderste uit de kan halen en we zullen dat blijven doen. Kijk naar ons programma: welzijn blijft één van de fundamentele poten.”

Dat staat genoteerd. Uw partij behaalde 15 procent bij de vorige verkiezingen. Is dat opnieuw uw ambitie?

“Ik ga hier geen cijfer noemen. Wat ik wel kan zeggen, is dat wij de ambitie hebben om vanuit het centrum de stilstand te doorbreken. We moeten daarvoor minstens de derde partij van Vlaanderen worden, volgens mij. De voorbije vijftien jaar ging de strijd telkens tussen N-VA en PS. De ene keer was rechts aan de macht, de andere keer links, maar nooit gingen we als land écht vooruit. Als je de stilstand wil doorbreken, moet je vertrekken vanuit een sterk centrum.”