Senaatsvoorzitter Stephanie D’Hose: “Charles Michel zou beter een stap opzij zetten”

Spoiler alert: dit is geen doorsnee politiek interview. Dit is een gesprek over (geen) kinderen krijgen, raketten afvuren, de kracht van levertraan en een dreigende cultuuroorlog. Het woord is aan Stephanie D’Hose, een atypische politica – háár woorden. De geestdriftige Oost-Vlaamse wil weer tabasco in het gat van haar liberale partij krijgen …

Café Den Turk, een bruine kroeg in het hart van Gent. Al meer dan twintig jaar het stamcafé van Stephanie D’Hose. “Ik heb West-Vlaamse wortels. Toen ik hier kwam studeren, werd Gerda, de toenmalige bazin, een beetje mijn Gentse mama. Wist je trouwens dat ze hier de beste pinten van België tappen? Dat is ook een reden om binnen te springen.” (lacht) De enthousiaste Open VLD-politica woont vlakbij, in een bescheiden appartement. Waar is de tijd dat Senaatsvoorzitters gotische kastelen betrokken met riante oprijlanen, werp ik op. Ze schatert het uit.

D’Hose, 42 lentes jong en cultuurexperte, is de liberale hoop in bange dagen. In juni trekt zij de Oost-Vlaamse lijst voor het Vlaams parlement. Deze week raakte bekend dat haar socialistische concurrent niet Conner Rousseau wordt, maar Freya Van den Bossche. Of ze verrast was? “Toch wel, ja. Freya zou eerst de federale lijst trekken, omdat ze zich op de ethische thema’s wou storten. Maar nu verhuist ze naar de Vlaamse lijst omdat ze Vlaams Belang wil bekampen. Ik vind dat een vreemde redenering. Zijn die ethische thema’s plots minder belangrijk of wat?”

Verandert dat uw strategie? In Gent zijn Open VLD en Vooruit kartelpartners.

“Maar neen. Dat zijn twee verschillende niveaus. Bovendien doen al die strategieën de politiek meer kwaad dan goed. Ik kijk daar dikwijls met grote ogen naar. Als je elkaar eerst de verdoemenis toewenst, hoe kan je dan na de verkiezingen compromissen sluiten? De laatste tijd is het weer erg, vind ik. De ene raket na de andere wordt afgevuurd, en altijd zo persoonlijk. Zoiets laat sporen na.”

Verwijst u naar de campagne van Vooruit over vrouwenrechten?

“Absoluut. Dat is een gevoelig thema. Maar wat doet Vooruit? Een campagne lanceren om Sammy Mahdi (CD&V) persoonlijk aan te vallen. En wat bereikt ze daarmee? Dat het debat niet meer over abortus gaat, maar weeral over de politiek zelf. (windt zich op) Wel, dát is waar de mensen de buik van vol hebben. En ik ook. Vooruit is de grenzen van het politiek fatsoen aan het opzoeken.”

Wordt dit niet een beetje overdreven? Is een campagne niet altijd op het scherp van de snee? Is dat zelfs niet part of the game?

(fel) “Maar de politiek is geen spel. Wij zijn bezig met de welvaart van de mensen. En já, je mag scherp zijn, maar je moet daarom geen leugens vertellen. Zeggen dat Sammy Mahdi terug naar de middeleeuwen wil, is een leugen. En het ergste van allemaal: zulke karikaturen zorgen ervoor dat we niet meer ernstig over ethische kwesties kunnen praten. Ik ga daar niet aan meedoen en noem mij dan maar de uitzondering, of de kanarie in de koolmijn. Whatever.”

“Ik ben naast politica ook een vrouw. Een vrouw met kwetsbaarheden. Ik vind dat we die ook mogen tonen”

Vergeet u niet dat uw partij debatfiches besteld heeft bij een Nederlandse marketeer, waarop tegenstanders persoonlijk afgemaakt worden?

“Dat is weer zo’n verhaal. (zucht) Ik heb die fiches zelfs nooit gezien.”

Dat moet u zich misschien vragen stellen. U bent ondervoorzitter van de partij.

(geprikkeld) “Dat was spielerei van iemand. Ik weet zelfs niet meer van wie. Elke politieke partij laat onderzoeken waar de mensen van wakker liggen. In dat onderzoek werd blijkbaar ook gepeild naar de associaties die mensen maken bij sommige politici. Maar ik heb die fiches nooit gezien en ik zou ze ook niet gebruiken. Dat is niet mijn stijl. Ik ben wellicht een atypische politica, maar ik doe op een positieve manier aan politiek.”

Toegegeven: weinig politici stralen zoveel enthousiasme uit. Het is alsof de Wetstraat uw speeltuin is.

(lacht) “Toen ik vijf jaar geleden voor het eerst verkozen werd, heb ik het woord promise laten tatoeëren op mijn pols. Omdat ik nooit zou vergeten waarom ik dit doe: om de belangen van de mensen te verdedigen. Ik ben heel trots dat ik dat mag doen en ja, ik amuseer mij daar ook.”

Vervalt u nooit in een cynische bui, zoals veel collega’s?

“Neen, nooit. (denkt na) Je weet wellicht dat ik geen goede gezondheid heb. Ik heb een aangeboren hartstoornis. Als ik niet oplet en niet tijdig mijn medicatie neem, dan kan mijn hart plots stilvallen. Dat is al eens gebeurd. Wel, als je in zo’n situatie zit, dan ben je blij als je ‘s morgens gezond wakker wordt. Dat leert je relativeren. Ik ben een optimist tot in de kist. Ik ben wel soms gefrustreerd over de gang van zaken, maar dan kan ik terecht bij mijn fantastisch lief en schitterende vrienden.”

Een atypische politica, zegt u. Mag ik u ook een atypische liberaal noemen? U bent voor cultuursubsidies, voor de monarchie en u bent vegetariër.

“Wellicht wel. Ik ben al vegetariër van toen ik zes jaar was. Ik was zo zot van beestjes, en nog altijd. Waarom zou ik die opeten? Mijn mama was daar niet blij mee. Zij heeft mij willen forceren, maar dat is niet gelukt. Telkens als het etenstijd werd, ging ik mij verstoppen. Na een gesprek met een kinderarts hebben we een deal gesloten. In ruil voor elke morgen een lepel levertraan – wat gezien werd als krachtvoer – mocht ik vegetariër blijven.” (lacht)

In welk gezin bent u opgegroeid?

“Dat was niet in een gouden mandje, zoals velen denken van elke liberaal. Ik ben een kind van kleine zelfstandigen. Mijn vader kreeg op jonge leeftijd een hersenbloeding. (stil) Maar mijn ouders zijn doorzetters. Ik ben hen ongelooflijk dankbaar voor de kansen die ik heb gekregen, ondanks alle miserie. De socialisten moeten dus niet zeggen dat zij de enigen zijn die weten waar mensen van wakker liggen.”

Waarom bent u voor cultuursubsidies? Is dat geen vies woord in liberale kringen?

“Omdat dat investeringen zijn. Daarom! We investeren toch ook in bedrijven? Elke euro die je investeert in cultuur, krijg je als samenleving drievoudig terug. Ook de meeste partijgenoten zijn daarvan overtuigd. En trouwens: hoe zou het leven zijn zonder een goed boek, zonder theater, zonder festivals in de zomer? Saai, toch!”

Krijgen we straks een cultuuroorlog als Vlaams Belang aan de macht komt?

“Daar vrees ik voor, ja. Rechtse partijen willen de cultuursector controleren en de vrijheid van de kunstenaars inperken. Ook N-VA heeft die neiging. Vlaams Belang gaat nog een stap verder. Zij willen cultuurinvesteringen afschaffen. Het gevolg zal een totale kaalslag van de culturele wereld zijn. En waar zal het eindigen? Met de sluiting van alle culturele centra en bibliotheken? Want ook deze zijn afhankelijk van die investeringen. Is dat wat de Vlaming wil?”

Het is tijd voor tabasco in het gat van onze partij, staat op uw Instagram. Wat wil u daarmee zeggen?

“Dat we volle bak moeten opkomen voor onze partij en het liberalisme. (op dreef) We mogen verdorie fier zijn op wat we allemaal realiseren. Het is de liberale partij die onze welvaart en vrijheid verdedigt. Als straks de extremisten aan de macht komen, dan zal het snel gedaan zijn met onze vrijheden. Wij moeten ons niet laten doen en durven vechten voor onze idealen. Dat doen we veel te weinig.”

Zal dat genoeg zijn om het tij te keren? Is geloofwaardigheid niet het grote probleem van uw partij?

(onverstoord) “Dat is het probleem van élke politieke partij. Vandaar mijn oproep om het anders aan te pakken. Laten we stoppen met elkaar vliegen af te vangen.”

Akkoord dat ‘postjespakkers’ zoals Charles Michel (de voorzitter van de Europese Raad) het liberale imago geen goed doen?

(resoluut) “Helemaal akkoord. Let wel: hij is lid van de MR (de Franstalige liberalen, red.), niet van mijn partij. Maar oké: ik begrijp ook niet wat hem beweegt. Wat hij doet, weegt trouwens ook op ons internationaal imago. Wij werden altijd geroemd voor onze diplomatieke talenten, voor onze wil om compromissen te sluiten. Zulke zaken doen daar geen goed aan. Ik vind dat heel spijtig.”

Wat zou u hem aanraden?

“Hij zou beter een stap opzij zetten. Even afstand nemen van alles. Eens goed nadenken waarom hij nog aan politiek doet. (benadrukt) Maar ik vind het onterecht dat wij allemaal over dezelfde kam geschoren worden. Niet alle politici zijn zo, hè.”

Terug naar de campagne. Waar moet het voor u over gaan?

“We moeten focussen op drie dingen. Eén: onze welvaart beschermen. Het is daarom tijd om de jobbonus uit te breiden naar alle inkomens. Dat is extra netto voor de mensen die werken. Twee: onze vrijheden verdedigen. En drie, en dat wordt mijn persoonlijk stokpaardje: komaf maken met de overdreven regelneverij van de overheid. Weg met al die complexe regels die de mensen het leven zuur maken.”

Dat zal de boeren als muziek in de oren klinken.

“Natuurlijk. Ik begrijp hun frustraties heel goed. Ook zij worden voortdurend geconfronteerd met onnodige regeltjes. Maar dat geldt voor elke Vlaming. Wat moet je allemaal niet doen om een eenvoudig tuinhuis te plaatsen? De verhalen zijn soms schrijnend. Mensen die elk jaar opnieuw hun handicap moeten bewijzen, bijvoorbeeld. Ik heb nu een platform opgericht, regelvrij.be, waarop mensen die onnodige regeltjes kunnen aangeven. Daarmee kunnen we dan aan de slag. Noem mij voortaan maar ‘madam afschaf’.” (lacht)

“De karikatuur van Vooruit zorgt ervoor dat we niet meer ernstig over ethische kwesties kunnen praten”

Is abortus een campagnethema waard? Experten vinden van niet, omdat ze vrezen dat er dan te lichtzinnig over gepraat zal worden.

“Als iets vrijheid is, dan is het wel het recht op abortus. Dus ja, dat moet een campagnethema zijn. Wetenschappers willen de termijn naar achttien weken optrekken. Wij ook. Waarom zouden we daarover zwijgen? We willen net méér ethische kwesties aankaarten, zoals ook euthanasie bij dementie. Ik heb gezien bij mijn grootvader hoe mensonterend dat kan zijn. Het moet natuurlijk op een ernstige manier gebeuren, en niet met karikaturen zoals Vooruit doet. Maar het zou toch hét failliet van de politiek betekenen als zelfs dat niet meer lukt?”

U hebt eind december getuigd over het feit dat u geen kinderen kan krijgen. Doet u dat anders kijken naar dit debat?

(denkt na) “Goede vraag, maar ik denk van niet. Elke dag steekt er één vrouw de grens over naar Nederland om een abortus te laten uitvoeren. Dat gaat dus over gigantisch veel vrouwen. Het is voor hen dat ik deze strijd voer. Dat ik geen kinderen kan krijgen, heeft te maken met mijn hartstoornis.”

Waarom wou u uw verhaal vertellen? Dat was wellicht niet makkelijk.

“Neen, en ik was ook bang voor de reacties, moet ik toegeven. Onterecht, zo blijkt vandaag. Ik heb honderden mails en berichten gekregen van lotgenoten. Heel persoonlijk allemaal. Ik heb dikwijls tranen in de ogen gekregen. Waarom wou ik dat vertellen? De timing was geen toeval, vlak voor de feestdagen. Je kan je niet voorstellen hoeveel keer ik vroeger de vraag heb gekregen: ‘En, volgend jaar een kindje?’. Ik wou de mensen ervan bewust maken dat dat niet voor iedereen een evidentie is. (even stil) Ik ben naast politica ook een vrouw. Een vrouw met kwetsbaarheden. Ik vind dat we die ook mogen tonen. Wij zijn ook maar mensen.”

Veel politici zijn bang om zich kwetsbaar op te stellen, omdat tegenstanders daar misbruik van zouden maken.

(knikt) “Erg, hè. Maar het is zo. Ik was ook bang om weggezet te worden als iemand die medelijden wil opwekken. Gelukkig is dat niet gebeurd.”

Waren de reacties even positief op het feit dat u voogd bent van een 13-jarige Afghaanse asielzoeker?

“Neen. De bagger die ik daarover heb gekregen, heeft mij diep geraakt. (plots krop in de keel) Je kan je niet voorstellen wat mensen durven schrijven. Eén iemand schreef zelfs: ‘Typisch, eerst wil ze geen kinderen omdat ze een carrièrebitch is, maar als ze dan zelf te oud is, gaat ze een bruine importeren.’ Zó ranzig. (fel) Dat gaat hier verdorie over een kind dat een oorlog ontvlucht is.”

Heel vies. Een laatste vraag nog: hoe groot is de kans dat u de laatste Senaatsvoorzitter bent?

“Klein. Wij gaan de komende weken de grondwetsartikelen aanduiden die voor herziening vatbaar verklaard moeten worden. Dat moet de weg vrijmaken om de instelling te hervormen. Het is daarna aan de volgende meerderheid om definitief te beslissen. Er zal dus zeker nog een voorzitter nodig zijn om die stemming te begeleiden. Of ze mij mogen bellen daarvoor? Ja, natuurlijk!” (lacht)