N-VA-boegbeeld Theo Francken kijkt eerder naar de socialisten dan naar Vlaams Belang: “Wat Van Grieken wil, is niet realistisch”

BRUSSEL – “Ben ik een Calimero? Komaan, zeg!” Het is een scherpe Theo Francken die voor onze krant de politieke actualiteit fileert. Voor Defensieminister Ludivine Dedonder is het N-VA-boegbeeld opvallend zacht. Zou het wijzen op een nakende romance tussen de Vlaams-nationalisten en de socialisten? Francken gelooft alvast niet in de strategie van Vlaams Belang. Leest u vooral verder.

Theo Francken is deze dagen ‘gewoon’ Kamerlid van de oppositie, vooral bezig met defensie en internationale politiek. De voormalige staatssecretaris is ook burgemeester van het landelijke Lubbeek. Dat hij zich amuseert in zijn rol, zegt hij. “Ik hou van de parlementaire stiel.” Of hij de échte macht niet mist, de macht van een regeringslid? De man denkt goed na. “Soms wel, ja. Maar in ruil heb ik meer tijd voor Lubbeek én voor mijn gezin. Mijn dochter was vijf toen ik staatssecretaris werd. Ik heb haar te weinig gezien in de cruciale jaren die volgden. Dat betreur ik wel, want die periode komt niet meer terug. Mijn zoon is vier jaar jonger. Hem zie ik nu van dichterbij opgroeien.”

Het is Vaderdag vandaag. Zal u een cadeau krijgen, denkt u?

“Ik denk het wel. Ze hebben toch gevraagd wat ik wou. Iets van 20 euro, zeiden ze. (lacht) Ik moet nog zeggen wat. Sowieso maken ze dan het ontbijt klaar en zo. Voor mij hoeft zo’n dag niet groot te zijn. Ik geniet vooral van de kleine genegenheid. De cadeautjes die ze vroeger op school maakten, heb ik allemaal bijgehouden.”

Hoe is uw relatie met uw vader?

“Die is goed. Hij is dinsdag 75 geworden. (zacht) Hij sukkelt al jaren met zijn gezondheid. Dat is niet makkelijk, ook niet voor ons moeder. Ik doe mijn best voor hen. Ik spring regelmatig binnen, ook zondag. Wellicht met een klein cadeau. Mijn vader is fier dat ik burgemeester ben. Héél fier. (glimlacht) Hij was vroeger huisarts. De mensen helpen, luisteren naar hen: dat is wat hij deed en dat is ook wat een burgemeester doet. Ik heb van hem geleerd hoe ik dat moet doen. Hij zal fier zijn dit te lezen. (stil)”

En toch mist u soms de échte macht, zegt u.

“Jawel, toch wel. Als je electoraal zo sterk staat – bijna dertig procent in Vlaams-Brabant – dan wil je een regering vormen. Als dat mislukt, is dat een zure appel om door te bijten. Dat ga ik niet ontkennen. Ik had liever zelf aan het stuur gezeten. En het frustreert me dat regeringsleden die amper of geen stemmen haalden, zoveel praatjes hebben. Ook dat ga ik niet ontkennen.”

U bedoelt wellicht Sammy Mahdi, uw opvolger op Asiel en Migratie? Bent u blij dat hij binnenkort voorzitter van CD&V wordt?

“Maar neen, want er zal toch niets veranderen op het departement, gelijk wie zijn opvolger wordt. (windt zich op) Deze regering wil geen ander migratiemodel, ze wil zelfs geen verstrengingen. Een nieuw migratiewetboek, ja, dat is het enige. Maar zelfs daar heb ik mijn twijfels over. Wat heeft Mahdi gedaan? Vooral hoog van de toren geblazen. Hij zou de chaos wel eens opkuisen, zei hij. Ik zal hem onthouden als de staatssecretaris van de loze beloften die vaandelvlucht pleegt.”

Vindt u die kritiek zelf niet wrang? Als het allemaal zo makkelijk is, waarom hebt u het niet gerealiseerd?

“ (afgemeten) Sorry, maar ik heb het maximale gedaan wat toen mogelijk was. Al twaalf jaar ben ik met het dossier bezig. Ik heb veel verstrengingen gerealiseerd. Vandaag is het tijd voor een volgende stap, maar ik zie alleen stilstand. Ik heb de laatste jaren wel veertig wetsvoorstellen ingediend, maar ze worden een voor een weggestemd. Dat is frustrerend en betreurenswaardig.”

Is het niet het recht van de regering om een eigen beleid te voeren?

“Natuurlijk wel. Maar ze negeert het signaal van de Vlaamse kiezer. En het is mijn recht om dat te zeggen. (fel) Mahdi is dit jaar al 740 keer veroordeeld, omdat hij het asielrecht schendt (de rechter heeft Fedasil al 740 keer verplicht om asielzoekers opvang te bieden, red.). Was dat met mij gebeurd, het stond op alle voorpagina’s. Weken aan een stuk, tot ze mijn bloed hadden. Van hem passeert dat allemaal. Zijn beleid is een flop, maar wie spreekt daarover?”

Bent u niet te veel Calimero?

“ (geprikkeld) Ik, Calimero? Maar neen, komaan zeg! Het is Mahdi die mij voortdurend aanvalt. Al van in het begin, in al zijn communicatie, spreekt hij over de asielchaos. Dan mag ik toch wel reageren, zeker? Het is nog nooit zo chaotisch geweest als nu.”

Laten we eens naar de internationale politiek kijken. Wat vond u van de toespraak van koning Filip in Congo?

“ (weer ontspannen) Ik vond de spijtbetuiging terecht. Het kolonialisme had positieve kanten, maar ook veel donkere kanten. Het is goed dat de koning dat benadrukt. Het viel me ook op hoe warm hij daar ontvangen werd. Dat is hopelijk een teken dat er echt een nieuw tijdperk kan ingeluid worden voor onze relaties met Congo.”

Is het ook tijd voor herstelbetalingen? Dat debat zal gevoerd worden in het parlement.

“Neen, dat vind ik een stap te ver. Want dat zou betekenen dat de Belgische bevolking moet betalen voor het koloniaal verleden. Ik vind niet dat de Belgische bevolking zich schuldig moet voelen. Trouwens, waar eindigt dat? Iets anders is het debat over de gestolen kunstwerken. Dat moet wél gevoerd worden.”

Qatar dan. Waarom wil u niet dat de koning dit najaar naar het WK voetbal gaat om te supporteren voor de Rode Duivels?

“Omdat daar duizenden mensen gestorven zijn voor de bouw van de stadions. Zou jij daar willen zitten? Ik niet. Hoe kan je juichen in een stadion waar zoveel mensen beestachtig behandeld zijn? Dat is de ultieme decadentie. Ik vind het hypocriet dat de Vivaldi-regering, die altijd de mond vol heeft van mensenrechten, het zelfs maar overweegt. Ik ben blij dat de Vlaamse regering daar wel zal wegblijven. Als de voetballers daar willen voetballen, dan moeten ze dat vooral doen. Als er supporters zijn die naar daar willen, oké voor mij. Maar géén politieke vertegenwoordiging.”

Vond u dan ook het bezoek van Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) aan de Wereldexpo in Dubai niet kunnen?

“( droog) Zijn daar duizenden mensen gestorven bij de bouw van die paviljoenen misschien? Dat moet ik gemist hebben.”

Het zijn moderne slaven die Dubai gebouwd hebben, amper vijftig jaar geleden. Als het gaat over mensenrechten, doet Dubai niet beter dan Qatar.

“( windt zich op) Uw vergelijking gaat niet op, hé. Komaan. Het is ontegensprekelijk bewezen dat bij de bouw van de voetbalstadions vijf- à zesduizend mensen gestorven zijn. Dat staat in elk rapport. Dat is bij mijn weten niet gebeurd bij de bouw van de Wereldexpo. U zal mij niet betrappen op twee maten, twee gewichten.”

Even tussen haakjes: zowel Jambon als premier De Croo (Open VLD) krijgt de kritiek te veel op buitenlandse missie te zijn. Vindt u dat ook?

“Neen. Er zijn nu eenmaal grote internationale uitdagingen, zoals de oorlog in Oekraïne, de NAVO en het klimaat. Bovendien zijn veel diplomatieke afspraken uitgesteld door corona. Ik vind het wel belangrijk dat de premier op donderdag probeert aanwezig te zijn in de Kamer. Maar eerlijk: dat doet hij ook.”

Eind deze maand trekt de premier naar Madrid voor de NAVO-top. Wat moet hij daar zeggen?

“Hij moet vooral zeggen dat België eindelijk twee procent van zijn bruto binnenlands product zal investeren in Defensie. Liefst tegen 2030, maar oké, het zal wellicht tegen 2035 zijn. Ten tweede moet hij de toetreding van Finland en Zweden verdedigen. Dat zijn twee logische bondgenoten. En drie: hij moet de nieuwe strategische visie van de NAVO goedkeuren. (benadrukt) Het wordt om vele redenen de belangrijkste top in járen. De oorlog in Oekraïne bewijst dat het vrije westen geen verworven goed is. We moeten onze waarden koesteren en er ook voor durven vechten.”

Waarom vindt u het zo belangrijk dat het Defensiebudget naar twee procent opgetrokken wordt? De regering heeft al beslist naar anderhalf procent te gaan. Het gaat over een verschil van enkele miljarden.

“Omdat we onze engagementen moeten nakomen. Het was premier Di Rupo (PS) die in 2014 in Wales zijn handtekening zette onder deze belofte. Maar dat is niet de enige reden. Wij plukken veel vruchten van de aanwezigheid van het NAVO-hoofdkwartier in ons land: extra jobs, een belangrijke diplomatieke status. Dan is het pijnlijk om vast te stellen dat wij op vlak van budget bijna de slechtste leerling van de klas zijn. ‘Voor wat, hoort wat’, is een gezond Vlaams principe.”

‘Geen geld uitgeven dat je niet hebt’, is dat ook. Er is geen geld meer.

“Dat is onzin. (op dreef) Er kan ten eerste binnen de overheid nog veel bespaard worden. Ga eindelijk voor het confederaal model. En twee: als je tachtig procent van de mensen aan de slag krijgt, zijn je budgettaire problemen van de baan. Helaas neemt de regering geen enkele maatregel in die richting. Het frustreert zelfs de fracties van CD&V en Open VLD. Bovendien is twee procent nog altijd peanuts . Wij zijn na de val van de Muur vadsig geworden. We hebben geïnvesteerd in zachte veiligheid, zie de sociale welvaartstaat, maar niet in harde veiligheid zoals defensie, justitie en politie. We hebben ons in slaap laten wiegen omdat we dachten dat de vrede verworven was. Vandaag voelen we de gevolgen daarvan.”

Is Ludivine Dedonder (PS) een goede minister van Defensie?

“ (wikt zijn woorden) We hebben al slechtere gehad. (lacht) ”

‘Zelfs Theo Francken begint me graag te zien’, zei ze in deze krant. Is dat zo?

“ (lacht) Ik heb een correcte verstandhouding met haar, ja. Ze gaat onbevangen voor haar dossiers en ze heeft haar op haar tanden. Ik kan toegeven dat ik haar onderschat heb, maar ik blijf kritisch. Het is goed dat de lonen van de militairen verhoogd zijn, maar het is spijtig dat ze niet voluit voor de twee procent durft te gaan. Ze luistert te veel naar haar partij.”

Als het van uw voorzitter Bart De Wever afhangt, dan bestuurt u de volgende keer met haar partij.

“Dat is te kort door de bocht. Als het van mijn voorzitter afhangt, dan maken we in 2024 een akkoord met haar partij over een België 2.0, zijnde een confederaal land. En dan zal er inderdaad een transitieregering komen. Dat is de logica zelve.”

Wat vindt u van die toenadering tot de socialisten?

“Als het socialisten zijn zoals in Denemarken, dan heb ik daar geen problemen mee. Denemarken (bestuurd door socialisten, red.) is een modelnatie. Het combineert een gezond patriottisme met een hoge sociale bescherming en een streng veiligheids- en migratiebeleid. Bovendien is het een ambitieus land op vlak van ecologie. Het is niet toevallig dat de Denen het gelukkigste volk ter wereld zijn. Voor zo’n combinatie moeten we ook de Vlamingen warm kunnen maken, volgens mij. Kan dat met de Vlaamse socialisten? Het zal niet evident zijn, maar het lijkt me wel mogelijk, ja.”

Zou uw achterban niet liever toenadering zien tot Vlaams Belang? Zou ze niet liever zien dat Bart De Wever gaat eten met Tom Van Grieken dan met Conner Rousseau?

“Dat etentje is fel opgeklopt. Ik denk dat onze achterban vooral wil dat het vooruitgaat. Het moet eindelijk bougeren . Het land moet eindelijk in een andere plooi gelegd worden. Het meest realistische scenario daarvoor is een onderhandeld akkoord met de Franstaligen. Dat zijn dus niet alleen de socialisten, hè. In de zomer van 2020 waren we daar dichtbij. In 2024 willen we een nieuwe kans. Maar eerst moeten we de verkiezingen winnen zodat we zelf sterk staan. Dan kan het.”

Als hij in 2024 een meerderheid vindt, wil Van Grieken vanuit het Vlaams parlement de onafhankelijkheid uitroepen. Dat zou in 2029 moeten ingaan zodat er eerst onderhandeld kan worden met de Franstaligen.

“ (zucht) Dat is toch geen realistisch scenario. Wat denkt hij dan? Dat ze in Namen, Charleroi of Brussel in paniek zullen schieten en plots wel met Vlaams Belang zullen willen onderhandelen? Neen, hoor. Ze zullen daar zelfs niet wakker liggen van zijn verklaring. Ze zullen het gewoon negeren. Het is wel goed dat hij eindelijk verplicht wordt om zijn strategie op tafel te leggen. Hij heeft dat niet toevallig moeten doen op een sponsoravond van Doorbraak (Vlaamsgezinde website, red.) , waar allemaal verstandige mensen zitten. Maar wat hij wil, is niet realistisch. Ik hoop dat de mensen dat beseffen. Dat geldt trouwens ook voor zijn migratiestop. Het is tijd om écht vooruit te gaan.”

En dat zal beter lukken met de socialisten dan met Vlaams Belang?

“Ik denk dat ik die vraag al beantwoord heb, hè. (grijnst) ”