Vicepremier en CD&V-boegbeeld Vincent Van Peteghem: “Om eerlijk te zijn: wij kunnen leren van de MR”

Terwijl het virus weer hevig tekeer gaat, timmert CD&V volop aan de weg der vernieuwing. Eén van de boegbeelden van die operatie is Vincent Van Peteghem, ooit apostel en kandidaat-voorzitter, vandaag vicepremier en gelegenheidskomiek. De Oost-Vlaming spreekt vrank en vrij over partij en regering. Soms droog, soms vol passie. Als de naam Bouchez valt, slaat hij op tafel.

Hij wordt de loodgieter van de regering genoemd. De man die zorgt voor oplossingen. Of dat een geuzennaam is? De boomlange Oost-Vlaming, 205 centimeters hoog, twijfelt even. “Het woord heeft een positieve en een negatieve betekenis. Ik zoek geen oplossing voor de oplossing. Ik sta zelf honderd procent achter élke maatregel die ik op tafel leg. De vergroening van het bedrijfswagenpark is iets waar ik het meest fier op ben.”

Vincent Van Peteghem is relatief nieuw in de stiel. De economieprofessor belandde vijf jaar geleden eerder per ongeluk in het federaal halfrond, als tweede opvolger. Vorig jaar was hij een van de drie frisse gezichten die CD&V naar de regering-De Croo stuurde. Van Peteghem is vicepremier en minister van Financiën.

U wordt ook de doodgraver van het Belgisch voetbal genoemd, omdat u wil snijden in de fiscale voordelen. Is dat zo?

“Als een overheid tientallen miljoenen in een sector pompt, moet daar een maatschappelijke meerwaarde tegenover staan. Vandaag is de meerwaarde onvoldoende. Een kwart van de middelen wordt gebruikt voor de jeugd, de rest is carte blanche . Clubs gebruiken belastinggeld om de lonen van topspelers te betalen. Dat kan niet. ( benadrukt ) Wij willen investeren in het voetbal, maar die middelen moeten gebruikt worden voor jeugd en infrastructuur. Dat is mijn filosofie.”

U moet in dit land eens proberen te investeren in een nieuw stadion.

“Oké, dat is een terechte kritiek. Maar dat is vergunningenbeleid. Dat staat los van wat wij doen.”

Is dit al afgeklopt beleid?

“Neen. Om in voetbaltermen te spreken: we hebben een heenwedstrijd gespeeld op een lastig veld tegen een lastige tegenstander. In maart volgt de terugwedstrijd. We willen graag overleggen met de sector om te komen tot een effectief systeem. Maar de finaliteit is duidelijk: overheidsgeld moet gaan naar jeugd en infrastructuur.”

Aan welke kant van het veld staat MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez?

“Sterke vraag. ( lacht ) Ik hoop dat hij in mijn ploeg speelt. De meeste partijen aan de regeringstafel volgen mijn visie. Alleen de liberalen hebben twijfels. Wordt ongetwijfeld vervolgd in maart.”

U moet hem opnieuw passeren voor de kernuitstap. Wordt dat niet vermoeiend?

“Een partijvoorzitter moet de partijlijn bewaken. Bouchez doet dat op een bijzonder scherpe manier. Dat mag. Dat heeft het voordeel van de duidelijkheid, maar het maakt het debat niet eenvoudiger. Bouchez moet wel beseffen dat de MR niet de enige partij in de regering is. Hij moet ook rekening houden met de partners.”

Is de kernuitstap een feit, nu het langverwachte rapport op tafel ligt?

“Neen. Er zijn twee voorwaarden verbonden aan de kernuitstap: betaalbaarheid en bevoorradingszekerheid. De betaalbaarheid lijkt oké, maar we zitten nog met vragen over de bevoorrading, onder meer omdat de gascentrale in Vilvoorde niet vergund is. Hoe zal dat opgevangen worden? Alleen als daar zekerheid over komt, kan het doorgaan. Dit moet snel beslist worden. De onzekerheid kan niet blijven duren.”

Ook PS-voorzitter Paul Magnette is bijwijlen scherp voor de regering. In deze sfeer moet u een fiscale hervorming realiseren. Bonne chance .

“Dank u. En toch zie ik het zitten. ( lacht ) Elke partij is overtuigd van de noodzaak: het systeem moet eenvoudiger en eerlijker. We zijn daar volop mee bezig in breed overleg met regering, parlement én middenveld. In maart wil ik naar buiten komen met een totaalpakket.”

Er wordt volop gelekt. Dat is zelden goed nieuws.

“( zucht ) En wat wordt er gelekt? Ik ga daar niets over zeggen, want elke uitspraak maakt de lekken belangrijker dan ze zijn.”

Is de finaliteit een globale verlaging van de belastingdruk?

“De lasten op arbeid moeten naar beneden. Maar in globaliteit zal de hervorming een neutrale oefening zijn. Dat is zo afgesproken binnen de regering.”

Dan zal Bouchez neen zeggen, liet hij al noteren.

“Bouchez was akkoord met het regeerakkoord, niet? ( windt zich op ) Hij mag ook eens zeggen wat wél goed is. De regering heeft al lastenverlagingen gerealiseerd: de btw, de aftrek voor kinderopvang, de afschaffing van de bijzondere bijdrage aan de sociale zekerheid. Maar daar zwijgt hij over. ( slaat op tafel ) Hij doet alsof de regering niets realiseert. Dat vind ik fout. Hij mag zijn partijlijn duidelijk maken, maar hij moet wel eerlijk zijn.”

Als u een echte fiscale hervorming wil, zal u mensen tegen de schenen moeten schoppen. Bent u daartoe bereid?

“Ja. We hebben al bewezen dat we dat durven, denk ik. De effectentaks is niet overal op applaus onthaald, hoor. Of het voetbaldossier. Ik zal iets op tafel leggen waar ik zelf in geloof. Sommigen zullen daar niet tevreden mee zijn.”

De brug naar de partij is gemaakt. Las u het boek van Sammy Mahdi?

“Neen. Ik was wel op de voorstelling en ik weet ook wat zijn boodschap is.”

Dat de partij hol is, schrijft hij. Dat kan tellen.

“Hij bedoelt dat we scherper moeten communiceren.”

Neen, hij schrijft over de inhoud. ‘We durven niet genoeg tegen de schenen schoppen’, vindt hij. ‘We willen vooral iedereen tevreden houden.’

“Dat is deel van de waarheid. Een partij moet duidelijke keuzes durven maken. Dat is ook het opzet van het congres van zaterdag. De partijleden worden scherpe stellingen voorgelegd waarop ja of neen geantwoord moet worden. Dat is gedurfd van Joachim ( Coens, de voorzitter, red ) en dat is een stap vooruit. We worden daardoor verplicht om keuzes te maken. Maar we moeten ook naar de communicatie kijken. De partij mag meer loskomen van de regering, vind ik. Dat zal helpen om het profiel scherp te stellen.”

Naar het beeld van de MR dus?

“( aarzelt even ) Om eerlijk te zijn: ja. Absoluut zelfs. We kunnen leren van de MR. Er moet een verschil zijn tussen partijcommunicatie en regeringscommunicatie. Dat is geen verwijt aan de huidige voorzitter. Dat was al een belangrijke les in het rapport van de apostelen ( opgemaakt na de nederlaag van 2019, waarvan Van Peteghem woordvoerder was, red ). Ik zeg niet dat partijen voortdurend moeten discussiëren, maar af en toe mag een voorzitter kritiek hebben. Het is bijvoorbeeld goed dat Joachim, los van de regering, pleit voor een vaccinatieplicht. Dat is de weg vooruit.”

Is het congres voor Coens op leven en dood?

“( ontwijkend ) Joachim is dingen aan het loswrikken: de aanduiding van nieuwe regeringsleden, de gedurfde aanpak van het congres, enzovoort. Dat is niet makkelijk in een dikwijls vastgeroeste partij. Maar wat we doen met die vernieuwing, is een zaak van elk partijlid, niet alleen van de voorzitter.”

Is er nog een toekomst voor een christendemocratische partij, nu God uit de huiskamer aan het verdwijnen is?

“Ja, natuurlijk. En sorry, maar God is al even weg uit de partij. Het gaat niet meer over religie, wél over christendemocratische waarden. Over menselijkheid, respect, duurzaamheid. ( op dreef ) En er is nog iets veranderd. Vroeger wilden wij goed doen voor honderd procent van de mensen. Vandaag kiezen we een kant. We kiezen de kant van de grote groep mensen die zich vergeten voelt. Dat zijn de mensen die blijven werken in tijden van corona, dikwijls thuis met bleitende kinderen op de achtergrond. Zij hebben geen euro steun gekregen. Wel, wij zijn de partij van die mensen.”

Van de middenklasse dus.

“De middenklasse, de stille werkers, de gewone mensen, noem ze zoals u wil. Het zijn de mensen die ervoor zorgen dat de samenleving draait. Zij worden dikwijls vergeten. Het is voor hen dat ik een extraatje heb doorgedrukt: de afschaffing van de bijzondere bijdrage.”

U zou ook de inflatie kunnen aanpakken. Het leven is 5,6 procent duurder dan een jaar geleden.

“( knikt ) De belangrijkste schokdemper is de automatische loonindexering. Ik hoor het VBO pleiten voor de afschaffing daarvan. Vandaag zeg ik klaar en duidelijk neen. Onze burgers worden dagelijks geconfronteerd met stijgende facturen. We moeten hen ondersteunen.”

Het water komt ook de bedrijven aan de lippen door corona.

“( feller ) En we steunen hen ook. De coronasteun bedraagt intussen bijna veertig miljard euro. Maar we moeten ook kijken naar de burgers en vragen daarom solidariteit aan de bedrijven.”

Wordt een vermogensbelasting niet onvermijdelijk?

“Neen. Dat zou een foute insteek zijn. Als je rechtvaardige fiscaliteit wil, kan je wel kijken naar winsten op vermogen. Al is dat niet evident. Want wat doe je dan met verliezen? We moeten dat goed bestuderen.”

Wat doet u met de Pandora Papers ? Wie rijk is, lijkt altijd buiten schot te blijven.

“En dat zorgt terecht voor frustratie. Maar een vermogensbelasting zal het probleem van de belastingparadijzen niet oplossen. ( stellig ) Laat het duidelijk zijn: belastingontduiking is not done . Ik kan niet begrijpen dat er mensen zijn die elk achterpoortje aangrijpen om toch maar geen eerlijke bijdrage te betalen. We moeten de mazen van het net zo klein mogelijk maken. Dat is een dagelijkse prioriteit voor mij.”

Intussen slapen asielzoekers op straat, terwijl een christendemocraat bevoegd is. Is dat niet het failliet van uw waarden?

“Ik kan u verzekeren dat Sammy dag en nacht aan oplossingen werkt. Al maandenlang. Hij is voortdurend op zoek naar opvangplaatsen. Maar hij kan dit niet alleen. Helaas voelt hij veel weerstand in de gemeenten. Ik zou graag alle partijen oproepen om dit ernstig te nemen. Dat mensen op straat slapen, kan echt niet. Die beelden raken diep in het hart.”

U schuift de verantwoordelijk af. Is dat niet te makkelijk?

“Neen, dat doe ik niet. Maar we hebben nu eenmaal medewerking nodig van de lokale besturen. Wij vragen aan onze lokale mensen om mee te werken. Als alle partijen dat zouden doen, dan kunnen we dit oplossen.”

Wat denkt u van een nieuwe naam voor de partij?

“Dat kan het eindpunt van een traject zijn. Maar eerst het verhaal scherpstellen: dat is wat we zaterdag gaan doen.”

Moet de C in de naam blijven?

“( blaast ) Ik hecht vooral belang aan de CD. Het moet duidelijk blijven dat wij christendemocraten zijn. Of dat in de naam moet staan of in een baseline, is van minder belang.”

Zou een fusie met N-VA tot een grote volkspartij geen logische stap zijn? Oud-voorzitter Stefaan De Clerck zegt zoiets in De Krant van West-Vlaanderen.

“Dat is een hypothetische vraag. Wie naar het landschap kijkt, voelt aan dat er bewegingen zullen komen. De vraag is: in welke richting zal het kantelen? In de richting van N-VA? Of van Groen? Wij delen met Groen de focus op duurzaamheid, al zijn er ook veel verschillen. Vandaag is te vroeg om daar de vinger op te leggen. Het zal afhangen van toevalligheden. Dat heeft de kartelvorming wel geleerd.”

De christelijke zuil kijkt voortaan naar links, naar Groen en Vooruit.

“Dat is geen verrassing voor mij. De partij en de beweging zitten al een tijdje op een eigen spoor. We moeten wel blijven luisteren naar het middenveld, naar beweging.net, maar ook naar andere partners.”

Ik verneem trouwens dat u de opvolger bent van die andere oud-voorzitter, Marc Van Peel.

“( lacht luid ) Als conferencier van dienst! U bent goed geïnformeerd. Ik heb een korte speech gegeven op de fractiedagen. Het was een leuke oefening. Ik denk wel dat de aanwezigen gelachen hebben.”

Wie is de meest dankbare figuur om door de mangel te halen?

“Dat is deel van de geslotenheid van de vergadering. Geen commentaar. ( lacht )”

Laatste vraag: zullen we Kerst vieren met vrienden en familie?

“Ik wil mij behoeden voor grote uitspraken. We willen nu eerst de druk op het zorgsysteem verlichten. Maar binnenkort moeten we echt eens over de lange termijn nadenken. Hoe gaan we volgend jaar om met corona? Wij pleiten voor een barometer: dat zou zorgen voor duidelijkheid en coherent beleid.”