Vicepremier Vincent Van Peteghem (CD&V) treedt voor het eerst naar voren in de coronacrisis: “Het is tijd voor een uitgewerkt exitplan”

Vincent Van Peteghem, vicepremier voor CD&V, slaat op tafel. Voor de eerste keer publiek. De communicatie van deze week is hem niet goed bevallen. Het is bovendien tijd voor een uitgewerkt exitplan, zegt hij. In zijn maideninterview met deze krant praat de gedreven Oost-Vlaming over zijn ambities, de stempel van zijn partij en zijn verleden als … komiek. Ook opvallend: hij wil géén taboes als de fiscale hervorming op tafel komt.

Een boomlange vent van 2.05 meter. Een vat vol (droge) humor. Weinig tierlantijntjes. Een echte tsjeef. Bezeten door politiek. Dat is onze nieuwe minister van Financiën in vijf trekken. Vincent Van Peteghem is de naam. Ooit was de man stand-upcomedian. Na zijn uren weliswaar. We zien elkaar in de Wetstraat 12, de statige thuisbasis van Financiën. Hij geniet van zijn nieuwe leven, zegt hij. Zonder daarom te zweven. “U moet geen minister zeggen. Vincent is ook goed.”

Van Peteghem is relatief nieuw in de stiel. Hij verzeilde in 2016 par hasard in het parlement. Als tweede opvolger. Vorig jaar was hij wel het gezicht van de twaalf apostelen die de verkiezingsnederlaag van CD&V fileerden. Of hij zijn mond al durft roeren naast ervaren rotten als De Croo en Vandenbroucke? “Ik ben vereerd dat ik naast hen aan tafel mag zitten. Ik leer ook van hen. Maar als er iets op mijn lever ligt, dan zeg ik dat. Intern weliswaar. Zelden in de media.”

First things first. Versoepelen kan ten vroegste over twee maanden, zei viroloog Marc Van Ranst in Het Laatste Nieuws. Is dat zo?

( blaast ) We zitten in een moeilijke periode. We hebben enerzijds een perspectief: dat is het vaccin. Deze zomer kan iedereen gevaccineerd zijn. Dat is heel goed nieuws. Anderzijds zien we de besmettingen weer stijgen. We moeten daarom onze maatregelen voldoende lang aanhouden. Ik wil absoluut een jojo-effect vermijden.

Dus Van Ranst heeft gelijk?

Neen, dat niet. Ik vind het niet verstandig om zo ver vooruit te lopen. Als we morgen kunnen versoepelen, dan moeten we dat doen. Graag zelfs. Maar de cijfers moeten dat toelaten. Het is echter onmogelijk om twee maanden vooruit te kijken.

Die boodschap, van een regeringsadviseur, kwam voor veel mensen als een mokerslag. Helpt dat voor de motivatie, denkt u?

Neen. ( wikt zijn woorden ) De GEMS is het officiële adviesorgaan van de regering. Het is dát advies dat telt. En dat is niet alleen de stem van Marc Van Ranst. Het zou beter zijn mochten de experten met één stem spreken. Maar goed. ( even stil ) Weet u wat ik nóg belangrijker vind? Dat de regering duidelijk communiceert. Deze regering doet dat heel goed vanaf dag één, vind ik. Alleen was er deze week een valse noot. Dat is niet voor herhaling vatbaar.

U bedoelt de stille verlenging van de lockdown tot 1 maart?

( knikt ) We hadden dat vorige vrijdag na het overlegcomité moeten communiceren. De datum is onderbouwd, hè: dat is één week na de krokusvakantie. Dat betekent trouwens niet dat er voordien geen versoepelingen kunnen. We hebben dat echter nagelaten. Dat was fout. Dat is intussen besproken in de regering.

Dat die lockdown verlengd wordt met een simpel ministerieel besluit, mag ik dat nog altijd gevaarlijk vinden? Of wordt dat de normaal?

Neen. Annelies Verlinden ( de bevoegde minister, CD&V, red ) werkt aan een pandemiewet. Dat moet in de toekomst de wettelijke basis worden.

Is de regering het evenwicht niet wat kwijt? U moet het virus murw slaan, niet de mensen.

( feller ) U kan toch niet zeggen dat we dat niet doen? Kijk naar de maatregelen. We doen álles om het virus te verslaan.

Psychologen trekken aan de alarmbel: véél mensen zitten op hun tandvlees. Beseft u dat?

Absoluut. ( op dreef ) Het is daarom dat we een stabiele strategie volgen. Vergelijk dat eens met onze buurlanden, waar de maatregelen voortdurend veranderen. Is dat beter voor de motivatie? Ik denk het niet. Wij kiezen ervoor dezelfde maatregelen lang aan te houden. Ik vind dat de juiste strategie. Het is wel tijd voor een uitgewerkt exitplan. Hoe zullen we de exit aanpakken? Wat is de volgorde van de stappen? Wie kan eerst versoepelen? Dat moet voor nieuw perspectief zorgen. De vraag is gesteld aan de GEMS om zo’n plan op te maken. Ik hoop dat dat snel klaar kan zijn.

Een restaurantbezoek met vier, zou dat niet kunnen? Dat zou de burger moed geven.

Dat weet ik. En ik zou graag ja antwoorden. Maar dat kan ik niet. De contactberoepen zoals de kappers staan bovenaan de lijst. Over andere sectoren kan ik nog niets zeggen. Ik wil geen valse beloften maken. Het is ook daarom dat er snel een exitplan moet komen. Dat zal duidelijkheid scheppen. Vrijdag is er een nieuw overlegcomité. Hopelijk kan het plan dan al besproken worden.

Waarom verbiedt u het reizen niet? Elke expert zegt dat dat zorgt voor een stijging van de besmettingen.

We zijn al heel streng voor mensen die naar het buitenland gaan. Een verplichte test, een verplichte quarantaine: dat zijn duidelijke signalen. Verbieden is juridisch bijzonder moeilijk. België kan niet als enig land zijn grenzen sluiten. Als we dat doen, moet dat op Europees niveau. Dat mag van mij wel de finale stok achter de deur zijn. Als het echt niet anders kan.

Uw partij heeft lang getwijfeld over regeringsdeelname. Hebt u nog geen spijt?

Zéker niet. Wij zijn geen partij om aan de kant te staan. En we zien vandaag dat we wel degelijk onze stempel kunnen drukken op deze regering. Wij zijn de stabiliserende factor. Dat is onze grote meerwaarde.

Dat klinkt weer zo wollig. Wou u daar niet van af?

Ik zal het anders zeggen. We get things done . Wij dóen dingen. Is dat beter? ( lacht ) Wij zijn dikwijls de synthese van de verschillende standpunten. En daar is niets mis mee. ( enthousiast ) De effectentaks is het beste voorbeeld. Wie had gedacht dat dat nu al op tafel zou liggen? We zijn erin geslaagd de linkse en de liberale standpunten te verzoenen. Of de nuance die Sammy ( Mahdi, red ) brengt in het gepolariseerde migratiedebat. En Annelies ( Verlinden, red ) die haar mannetje staat in een zware crisis. Dát is de stempel van CD&V.

Toen u minister werd, hebt u uw ouders een brief geschreven om hen te bedanken. Wat een charmant anachronisme.

( glimlacht ) Dank u. Ik ben mijn ouders ongelooflijk dankbaar voor alle kansen. Wat ik bereikt heb, heb ik dankzij hen kunnen bereiken. Ik wou dat op een mooie manier duidelijk maken, en niet met een simpele sms. Maar u moet geen grote briefschrijver van mij maken, hoor. De vorige dateert van jaren geleden. ( lacht )

Uw vader was ook politicus voor CD&V. Wou u in zijn voetsporen treden?

Dat was niet het doel. Maar wie in een slagerij opgroeit, zal wellicht ook geprikkeld worden om slager te worden. Mijn vader was burgemeester van De Pinte. Ik heb gezien wat die man betekende voor de mensen. Dat vond ik mooi. Mijn twee ouders zijn héél geëngageerde mensen. Ik heb een goede band met hen.

U bent zelf vader van twee kinderen. Lukt die combinatie?

Voorlopig wel. Ik noem dat mijn grootste uitdaging als minister: voldoende tijd maken voor mijn gezin. Ik vind het ontzettend belangrijk om enkele keren per week mijn dochter naar school te doen. Dat is 700 meter wandelen. Dan zingen we samen en doen we gekke dingen. Heerlijk. Dat helpt ook om voeling te houden. Het is daarom dat ik in het weekend zélf naar de bakker en de winkel wil. Ik wil mensen zien en horen.

U bent bevoegd voor Financiën. Wat is daar uw grootste uitdaging?

( denkt na ) Ik wil twee dingen noemen. De algemene doelstelling is: de fiscaliteit en de fraudebestrijding rechtvaardiger maken. Dat moet in elke maatregel te merken zijn. En dan specifiek: dat is de relance. ( forser ) Relance is niet alleen investeren, maar ook hervormen. Die twee horen onlosmakelijk samen. Ik heb op mijn domein een heel belangrijke hefboom: de fiscale hervorming. Dat is misschien zelfs de belangrijkste maatregel van de regering. Als die lukt, zal ook de relance lukken.

De belangrijkste én de moeilijkste?

Misschien. Maar ik ben daar niet bang van. Ik hou van moeilijke uitdagingen.

Hoe moet die hervorming eruit zien?

De uitgangspunten zijn bekend. Dat is ten eerste een verlaging van de lasten op arbeid. Dat zal de koopkracht vergroten. Als we willen dat de relance lukt, dan moeten de mensen weer geld uitgeven. Geld moet rollen. Twee: het moet helpen om de klimaatdoelstellingen te halen. En drie: de belastbare basis moet breder.

Dat is meestal een verbloemde term voor nieuwe belastingen?

( onverstoord ) Sommige inkomsten worden vandaag hoog belast. Andere worden niet belast. Is het niet beter om die basis te verbreden zodat het algemene tarief naar beneden kan? Dat gaan we bekijken.

Zegt u nu dat er toch een vermogenswinstbelasting komt?

Er mag geen taboe zijn in dit debat. Dat is zo afgesproken. ( op dreef ) Als we deze oefening ernstig willen maken, moeten we alles op tafel kunnen leggen. Alleen de totale belastingdruk mag niet omhoog. Dat is het afgesproken kader. Ik hoop dat volgend jaar alles uitgeklaard is. Dan zal ik u met plezier alle details vertellen.

In het regeerakkoord staat wel dat er een eerlijke bijdrage komt van de sterkste schouders. Wat wordt dat?

De eerste stap is gezet: de effectentaks. We vragen 0,15 procent aan effectenrekeningen van meer dan één miljoen euro. Dat moet elk jaar 400 miljoen euro opbrengen. Dat geld is integraal voor de gezondheidszorg. De tweede stap zal gezet worden met de fiscale hervorming: ook daar moet rechtvaardigheid aan bod komen.

Waarom worden de partijdotaties geïndexeerd?

( kort ) Dat is een beslissing van de regering. Sommige zaken worden geïndexeerd, andere niet.

Is dat niet onbegrijpelijk in tijden van crisis?

( ongemakkelijk ) Wat kan ik daarop zeggen? Dit debat kan je onmogelijk winnen. ( even stil ) Mag ik wel het bredere plaatje schetsen? Dat onze partijen gefinancierd worden met algemene middelen, vind ik een goed systeem. Anders zijn partijen afhankelijk van bedrijven. Dat zou niet gezond zijn. We mogen dus het kind niet met het badwater weggooien. Maar het systeem is wel aan herziening toe.

Vreest u niet dat extreme partijen de wind in de zeilen krijgen door dergelijke maatregelen?

De regering draagt zeker een grote verantwoordelijkheid. Als wij niet slagen het vertrouwen te herstellen, dan zullen de extremen nog meer winnen. Maar dat zal niet afhangen van een indexering, wél van de uitvoering van de beloofde investeringen en hervormingen.

Was u toch niet liever stand-upcomedian geworden?

( lacht luid ) Neen. Ik heb wel fantastische momenten meegemaakt op het podium. Ik heb het voorprogramma mogen doen voor Alex Agnew en Kamagurka. Dat waren echt hoogtepunten voor mij. Een vijftal jaar heb ik dat gedaan, van 2006 tot 2011. Maar ik denk niet dat er aan mij een groot talent verloren is gegaan. Ik zat eens in de halve finale van de Culture Comedy Cup . Dat was in Nederland. Mijn humor sloeg helemaal niet aan. Er zaten driehonderd mensen in die zaal. Er waren er twee die lachten: mijn ouders. ( lacht )

Wat is uw humor?

Droog. Heel droog. Ik heb ooit eens afgesproken met een fotografe. ( even stil ) Maar het klikte niet. ( kijkt naar mij ) Ik zie u lachen. Oef. Vaak wordt mijn humor niet begrepen. ( lacht ) Philippe Geubels bijvoorbeeld vind ik fantastisch. Ik lach bijzonder graag. Ik probeer ook in de politiek af en toe wat luchtig te zijn. Dat moet kunnen, vind ik.

Hebt u nog tijd om bingo te spelen?

U kent al mijn rare gewoonten. ( lacht ) Het klopt: ik ben gek op bingo. Weet u wat mijn droom is? Het wereldrecord verbreken. Dat staat vandaag op zeventigduizend spelers. Ik zou eens moeten kijken waar in België we dat kunnen organiseren. De Heizel misschien? Ik zal u nog een raar trekje verklappen: vol-au-vent eten in de Lunch Garden . Toen dat open was, deed ik dat dus élke week, hè. ( lacht )

Als dat uw rare trekken zijn, dan valt dat best mee in de Wetstraat. Bedankt voor dit gesprek.