Week van het Bos: op stap met de enige vrouwelijke boswachter van Vlaanderen

Haal je warmste trui uit de kast, sla het stof van je wandelschoenen en masseer je neusvleugels voor de optimale opname van een flinke lading verse zuurstof, want morgen start de ‘Week van het Bos’. Wij gingen op voorverkenning met de enige vrouwelijke boswachter van Vlaanderen, Corina Cools. “Als ik ‘s morgens op de radio hoor hoeveel file er telkens staat, ben ik blij dat ik met mijn fiets kan gaan werken in het bos.”

De 85 boswachters van het Agentschap Natuur en Bos beheren in Vlaanderen zo’n 90.000 hectare aan natuurgebied. Ze zorgen ervoor dat het bos zich in optimale omstandigheden kan ontwikkelen en zien er nauwgezet op toe dat bezoekers zich aan de regels houden. En dat is nodig. Dit jaar al werden 773 mensen op de vingers getikt. Vorig jaar waren dat er in dezelfde periode zelfs 1.438, al liepen er toen gerichte campagnes. Wie zich bij een boswachter een oudere man met groene regenjas en jachtgeweer voorstelt, is er in Maasmechelen alvast aan voor de moeite. In het Nationaal Park Hoge Kempen deelt Corina Cools (50) sinds 2006 de lakens uit, de enige vrouwelijke boswachter van Vlaanderen.

Wat doet een boswachter eigenlijk?

“Onze taken zijn heel divers. De hoofdbrok is het beheer van het gebied. Zo hebben wij heel wat Natura 2000-gebieden onder onze hoede. Dat zijn door Europa beschermde natuurgebieden waar heel specifieke fauna en flora in voorkomen. Wij moeten toezicht houden op die gebieden en zorgen dat iedereen zich aan de regels houdt. Honden aan de lijn, op de wandelpaden blijven, niet in afgesloten zones met kwetsbare natuur komen. Hier in Limburg hebben we bijvoorbeeld een zeldzame zadelsprinkhaan die broedt in september. Als we die broedgebieden niet respecteren, kan dat voor die soort slecht aflopen. Zo proberen we alle dieren te beschermen, van kleine kriebelbeestjes tot uilen, everzwijnen en reeën.”

Sinds de coronapandemie is het drukker geworden in de bossen.

“Corona heeft daar een rol in gespeeld, maar die trend is al langer bezig. Er is nog maar heel weinig open ruimte in ons land. Steden en gemeenten worden volgebouwd en als mensen de hele dag binnenzitten op hun werk dan willen ze ‘s avonds en in het weekend naar buiten. Ik word vaker en vaker geconfronteerd met mensen die de natuur echt nodig hebben als uitlaatklep tegen de dagelijkse stress. Als je die mensen dan aanspreekt over hun hond die niet aangelijnd is, bijvoorbeeld, dan kom je al snel in conflictsituaties. Mensen zijn ook veel mondiger geworden dan vroeger. Ze stellen vragen – over houtkap in het bos, bijvoorbeeld – en dan geef ik hen de nodige uitleg. Die natuureducatie is ook een deel van het takenpakket geworden.”

Hoe gaat het met onze bossen?

“De bossen voelen een serieuze impact van de klimaatverandering: extreme droogte, extreme regenval op korte tijd en de toegenomen winden en stormen. Hier in Limburg heb je historisch veel naaldboombossen, vanwege de mijnbouw waar die voor gebruikt werden. Als je nu aan de rand van zulke bossen omhoogkijkt, zie je dorre plekken die afgestorven zijn. Bomen die al verzwakt zijn, vallen door de stormen gewoon om. Het bosareaal wordt onstabieler en dat heeft ook zijn weerslag op de dieren. De geborgenheid die zij normaal in het bos vinden, verdwijnt. En bos dat afsterft, heb je niet op een-twee-drie terug. Waar we ook voor vrezen, zijn de bosbranden die we in de buurlanden zien. België is niet zó ver. Afgestorven bomen worden dorre fakkels die snel opbranden en andere bomen kunnen aansteken. Van maart tot september zijn wij daar bijzonder alert voor. Je wil het niet meemaken dat jouw bos afbrandt en er misschien nog mensen in blijven.”

Welke zijn de voornaamste overtredingen die je vaststelt?

“Ik spreek mensen vooral aan als ze hun hond niet aanlijnen. Dat verstoort wilde dieren en is niet aangenaam voor andere bezoekers. Afval blijft een hardnekkig probleem, net als het betreden van afgesloten gebieden waar dieren rust vinden. Dat zijn de dagelijkse dingen. Maar er zijn ook mensen die de natuur echt terroriseren, door wildkap bijvoorbeeld. Dan treden we hard op. Met de stijgende energieprijzen kan ik me inbeelden dat we ook mensen gaan zien die hout komen sprokkelen, ook dat mag niet. Volgens het bosdecreet mag je eigenlijk niets meenemen uit het bos. Ook geen paddenstoelen, planten of dood hout. Het bos heeft dat allemaal nodig om een gezond ecosysteem op te bouwen. In het bos hangt alles samen, verstoor dus dat evenwicht niet door zomaar iets mee te nemen.”

Je loopt gewapend rond.

“Dat klopt. Niet meer met een jachtgeweer, zoals vroeger, maar met pepperspray en een wapenstok. Elk jaar volgen we daar een opleiding voor. Boswachters kan je vergelijken met een agent van politie. Wij mogen dus ook iemands identiteitskaart vragen. Als je die niet geeft, bega je een inbreuk. Onze natuurinspecteurs dragen wel nog een vuurwapen.”

Is dit de job van je leven?

“Absoluut. Ik mag het eigenlijk niet zeggen, maar mijn job is echt mijn hobby. Soms heb je moeilijke dagen – vorig jaar hadden we de affaire rond Jürgen Conings in ons bos – maar er zijn zoveel mooie momenten. Wanneer je merkt dat een diersoort die soms al honderd jaar verdwenen is, plots weer in je bos rondloopt of -kruipt, dan is dat prachtig om te zien. Om onze ecologische voetafdruk te verkleinen, hebben we dit jaar fietsen gekregen. Sinds februari heb ik voor het werk al 3.000 kilometer gefietst in het bos. Het is een veel betere manier om je bos aan te voelen en om mensen aan te spreken dan een terreinwagen. En wanneer ik ‘s ochtends naar de radio luister en hoor hoeveel file sommige mensen moeten trotseren om op hun werk te geraken, dan ben ik blij dat ik de fiets op mag. Ik ben dit jaar 50 geworden, maar in mijn bos voel ik me 35!” (lacht)

(Door Laurens Kindt)

Meer info: www.weekvanhetbos.be