N-VA-voorzitter Bart De Wever spreekt duidelijke, maar ook verzoenende taal: “Ik sta open voor gesprek, maar de bal ligt niet in mijn kamp”

Zeldzaam zijn de interviews die N-VA-voorzitter Bart De Wever nog geeft. Heel bewust. Vandaag doet hij dat wel. Over de kritiek die zijn partij krijgt en uitdeelt, over het beleid dat stilvalt, en over … tuinieren, jawel. “Dat de regering zegt dat ze al genoeg gedaan heeft, dat is het reële risico.”

First things first. Vandaag de eerste klassieker na het tijdperk-Tom Boonen. Gaat u hem missen?

Zoals iedereen, hè. Een monument verdwijnt. Ik vind wielrennen een nobele sport, dat duel op een stalen ros. Maar ik ga niet pretenderen dat ik er iets van ken. Ik wil weten wie wint, meer niet. Ook voetbalemoties snap ik niet. En al zeker de vijandigheden niet. Ik ga al eens naar de basket zien. Als Antwerp Giants verliezen, dan sta ik recht om te applaudisseren voor de tegenstander.

U bent een atypische Vlaming. Geen koers of voetbal, geen alcohol. Zou u wel slagen voor de burgerschapsproef?

Aha, daar komt het. (glimlacht) De vraag is of het beheersen van functioneel Nederlands en het aanvaarden van de verlichte normen en waarden niet eerder een ticket is voor succesvol burgerschap dan de zaken die u opnoemt. Nu, je kan inderdaad zeggen dat ik geen typisch product ben van onze volkscultuur. Of toch niet meer. Ik heb in mijn eerste levensfase genoeg volkscultuur opgedronken voor de rest van mijn leven.

Sport kijken, ontspant. Wat doet u om te ontspannen?

In de tuin werken: dat is zeer rustgevend. Als de mens zijn grond bewerkt, komt het oerinstinct in hem naar boven. Volgens de groendienst ben ik zelfs bezitter van de oudste boom van Antwerpen: een jongen van 350 jaar. Ook lezen, vooral geschiedenis, en lopen ontspannen. Als je loopt, vervagen alle politieke vraagstukken. Na zes kilometer ben je alleen nog bezig met jezelf en je cadans. Helaas doemen die vragen in de douche meteen weer op. Ik sta nu op één week van mijn eerste marathon (in Antwerpen, red) en ik kan u verzekeren dat ik dodelijk nerveus ben. Ik sta ermee op en ga ermee slapen.

Volgens de laatste peiling zou uw partij in Antwerpen 9 procent zakken tot 29 procent. Maakt dat u ook nerveus?

O neen. De politiek maakt mij zelden nog nerveus. Als je zo lang meedraait, kan je vaak de toekomst voorspellen. Nu, ik ga niet flauw doen: peilingen scheppen een realiteit, en zijn in die zin wel vervelend. Maar ik vertrouw nogal op mijn gut feeling, en die zegt dat ik vandaag goed ben voor een derde van de stemmen. Dat is minder dan in 2012, maar nu is er geen tweestrijd als toen met Janssens. Al kan dat veranderen. SP.A is bankroet hier. Ik verwacht dat zij capituleren voor Groen dat hier wel sterke, nationale figuren heeft. Dan zou je weer die tweestrijd hebben.

Wat Zuhal Demir zegt, lijkt mij feitelijk juist. Je zou er zelfs nog voorbeelden aan kunnen toevoegen.

U vergeet uw vriend Kris Peeters (CD&V).

(fijntjes) Die woont bij mijn weten nog steeds in Puurs.

Theo Francken zou het als een persoonlijke mislukking zien mocht Vlaams Belang weer twintig procent halen. U ook?

Ik begrijp die uitspraak goed. Kiezers van Vlaams Belang geloven niet dat de politiek iets kan betekenen voor hen. De politiek kán ook niets betekenen voor hen, want hun partij heeft niet de ambitie ooit mee te regeren. Anders had ze wel afscheid genomen van Filip Dewinter. Wij hebben veel van die kiezers teruggehaald. Ik ben er ook van overtuigd dat wij aan die kiezers, die vaak gedreven worden door identiteit en veiligheid, een stevig palmares kunnen voorleggen. Wij kunnen met recht en rede zeggen: vergooi uw stem niet aan een partij die niet kan en wil besturen. Stel dat zij wel opnieuw kiezen voor Vlaams Belang, dan zou dat een mislukking zijn voor ons, ja. Maar dat zal niet gebeuren.

Moeten de omstreden en vaak harde uitspraken van Demir, Francken en Homans in die zin gelezen worden? Of zoals Siegfried Bracke zegt: ‘We doen er alles aan om Vlaams Belang-kiezers aan ons te binden.’

(blaast) Men maakt ons veel strategischer dan we zijn. Wij maken komaf met het laksisme, ja. Maar dat is niet om één groep kiezers te pleasen. Over wat gaan al die rellen? Vaak over de betekenis van één woord of cijfer. Ik noem dat: much ado about nothing. Ik zie vooral dat men met een Hubble-telescoop kijkt naar alles wat wij zeggen. Het minste is goed voor een rel. Hoe langer dat duurt, hoe minder ik reageer. Neem die heisa over de persconferentie, jongens toch. (cynisch) Wat een schande dat ik de bevolking informeer als er een halve gare over de Meir scheurt met een wagen vol wapens. En ja, Homans en Demir zijn pittige tantes. Maar ik heb een zwak voor pittige tantes.

Polariseert uw partij?

Ik zou niet weten wanneer. Bepaalde media en opiniemakers zeggen dat. Dát is pas framing. Ik maak me daar niet druk om.

Artsen Zonder Grenzen mensensmokkelaars noemen, zoals Francken in een tweet, dat verdeelt toch een samenleving? Dat kwetst ook mensen die zich niet met politiek inlaten.

Dat begrijp ik, ja. Lapidaire (korte, krachtige, red) tweets versturen over delicate problemen is niet het beste idee. Je kan in 140 tekens geen punt maken. Ik heb dat mijn jongere partijgenoten al dikwijls proberen duidelijk te maken. Dat neemt niet weg dat er wel degelijk een probleem is: goedmenende ngo’s worden misbruikt door mensensmokkelaars. Dat is de juiste analyse. Die wordt trouwens gedeeld door Frontex (Europees Grensagentschap, red).

Een meerwaarde-belasting zien wij niet zitten. Dat wordt de meest anti-Vlaamse belasting ooit.

Zuhal Demir die zegt dat CD&V moslims ziet als kiesvee, kan dat?

Mieke Van Hecke zegt zélf dat CD&V de logische partij is voor moslims. Wat Zuhal in dat interview in De Zondag zegt, lijkt mij feitelijk juist. Je zou er zelfs nog voorbeelden aan kunnen toevoegen. Dat is trouwens niet oneerbaar, hè, een bepaalde bevolkingsgroep proberen te binden. Een partij mag die keuze maken. Maar waarom dan hysterisch reageren als een andere partij daarop wijst?

Wouter Beke moet dus geen excuses verwachten?

Wat ik erken, is dat een regeringslid zijn coalitiepartner wat moet ontzien. Je laat dat beter over aan de partij. Zuhal zou dus beter niet zeggen dat ze waarschuwt voor een coalitiepartner. Maar excuses … (zucht). Moet ik elke keer excuses eisen als CD&V’ers kritiek leveren op mij of mijn partij? Sommigen leven ervan. Hoort u mij daarover klagen? Nooit. Politiek is geen stiel voor blozende maagden, zoals Gaston Eyskens ooit zei.

Als u zoveel ruzie maakt, kan u dan nog samenwerken?

Wat mij betreft, is er geen probleem. Als CD&V behoefte heeft aan een gesprek, sta ik daarvoor open. Maar de bal ligt niet in mijn kamp. Ik heb de intentie samen te werken tot het einde. Dat dat niet zal gebeuren in een Kumbaya-sfeer, dat is wel duidelijk. Maar dat hoeft ook niet. Het belangrijkste is dat er veel gerealiseerd is, en dat er nog veel gerealiseerd wordt.

Die realisaties raken wel ondergesneeuwd door die uitspraken.

Daar ben ik niet mee eens. Het pertinente probleem van de federale coalitie is dat de resultaten niet als ploeg gedragen worden, en daardoor moeilijk of niet doordringen bij de mensen. Een typisch voorbeeld is de tax shift. Alle studies wijzen uit dat dat een belastingverlaging is, dat dat zorgt voor meer koopkracht, vooral voor lage en middeninkomens, én dat dat bovendien een positief effect heeft op de werkgelegenheid. Men had dat kunnen verkopen als de meest sociale belastinghervorming ooit.

Maar mensen kennen vooral de Turteltaks.

Dat is het nu net. Terwijl die taks een noodzakelijk gevolg is van de rode schuldenpolitiek uit het verleden. Maar de koopkracht is wel degelijk verhoogd. De coalitie zou dat verhaal veel sterker en eensgezinder moeten brengen.

Stel dat de mensen opnieuw kiezen voor Vlaams Belang, dan zou dat een mislukking zijn voor ons, ja.

De federale regering lijkt wel stilgevallen, door de ruzies, maar ook door de verkiezingen die eraan komen.

Dát is het reële risico. Dat de regering zegt: we hebben al genoeg gedaan. Ik ben optimistisch over wat al gerealiseerd is. De tax shift, de pensioenhervorming, maatregelen op vlak van veiligheid en migratie. Maar kan de regering dat ritme aanhouden? Kan ze die laatste meters nemen? Het antwoord daarop zal cruciaal zijn voor het uiteindelijk beeld van de regering. Kan bijvoorbeeld het budgettair traject aangehouden worden? Je hebt nog zes miljard nodig voor een begrotingsevenwicht. Ik besef heel goed dat 2017, bij wijze van spreken dan, het gemakkelijke jaar is. Deze zomer een stevig pakket maatregelen nemen, zou niet onverstandig zijn.

Het is nu of nooit, met andere woorden.

Ik leg geen deadline op. Maar je moet niet flauw doen: nadien wordt het moeilijker.

Wat met de verlaging van de vennootschapsbelasting?

Dat zou de kers op de taart zijn. Maar CD&V wil dat koppelen aan een meerwaardebelasting. Wij zien dat niet zitten. Wat wordt dat? Dat zal in eerste instantie weinig opbrengen. Er zijn heus niet zoveel Couckes in dit land, en de Couckes van morgen realiseren die meerwaarde elders. Wat wordt de volgende stap? De belastbare basis verbreden. En wie kan niet gaan lopen met zijn geld? De mensen die een huis bezitten. Als morgen de PS weer aan de macht komt, zal die met alle plezier aan die kraan draaien. Dat wordt de meest anti-Vlaamse belasting ooit.

Zou u nogmaals in een regering stappen zonder communautaire hervorming?

Kijk: het beste zou zijn structureel zaken op orde te stellen. Dat betekent een confederale hervorming. Maar de kiezer schudt de kaarten. Wat zal meespelen in zijn hoofd? Sowieso het sociaaleconomische. Daarom is het zo belangrijk dat de regering de laatste stappen zet. Maar ook: identiteit en veiligheid. Mensen vragen zich af of hun manier van leven in gevaar komt. En ik maak me sterk dat wij op dat vlak een zeer goed bilan kunnen voorleggen.

“Ik dacht dat Theo Francken mij zou opvolgen als voorzitter”

Hoe lang blijft u nog voorzitter?

(zucht) Wat is nu weer mijn standaardantwoord? Als het kan, komt er een opvolger. Als het moet, zal ik blijven. En ik realiseer mij stilaan dat ik zal moeten blijven tot 2019. Nu een opvolger aanduiden met twee verkiezingen in zicht, zou geen cadeau zijn voor die mens. (plots resoluut) Allé goed, laat ons doorspreken. Ik dacht dat Theo Francken mij zou opvolgen. We hebben dat hier in het stadhuis besproken. Hij blijft liever in de regering. Dat is ook een verstandige keuze. Maar ik zag hem als enige die nu kan overnemen. Voor al de rest zou dit vooral een molensteen om de nek zijn. Dat maakt dat ik hier nog zit.

Doet u dit nog graag? U lijkt met de jaren argwanender, zeker op televisie.

Ik doe dit zeker nog graag. Maar ik geloof niet langer in de goede intenties van sommige media en journalisten. Eerlijk? Zeker zeventig procent is tegen mij. Ik geef bewust nog zelden interviews. Al valt dat niet op, omdat anderen zoveel over mij spreken. Ik vraag een minimum aan respect. Anders doe ik het niet meer.

Is dat niet voor elke politicus zo, dat de staat van genade tijdelijk is?

Dat is zeker zo. Ik durf het bijna niet zeggen, maar 2019 moet echt mijn laatste jaar als voorzitter zijn. (fijntjes) Maar was ik in de laatste peiling niet de populairste politicus? Hoe minder interviews ik geef, hoe populairder ik word. (glimlacht)