20 jaar geleden werd in België de wet op het homohuwelijk goedgekeurd: “Wat fijn om te kunnen zeggen: dit is mijn echtgenote”

Morgen is het precies 20 jaar geleden dat België – als tweede land ter wereld – de wet op het homohuwelijk gestemd werd. Sindsdien stappen jaarlijks zo’n 1.100 à 1.200 koppels van hetzelfde geslacht in het huwelijksbootje. Marion Huibrechts en Christel Verswyvelen waren in 2003 het allereerste holebi-koppel dat in België trouwde, al was dat geen vooraf uitgekiend plan. “Huwen met iemand van hetzelfde geslacht is geen ‘pride’, maar het gewone dagelijkse leven dat je leidt met de persoon die je graag ziet.”

“Je mag gerust zeggen dat we elkaar leerden kennen aan de toog”, vertellen Marion Huibrechts en Christel Verswyvelen. “We maakten deel uit van dezelfde vriendengroep die geregeld uitging en samen een pintje dronk. Heel langzaam groeide er iets tussen ons. We werden zo hecht dat we uiteindelijk voelden dat er meer was dan enkel vriendschap. Dat was niet evident, noch voor ons, noch voor onze omgeving. We spreken over 1986, dat was een andere tijd.”

“We hebben daar lange gesprekken over gevoerd. Kan dit wel? Geven we toe aan die gevoelens? Uiteindelijk hebben we toch de stap gezet, zij het heel voorzichtig. Tot op een bepaald moment onze vrienden zeiden: kom er nu toch gewoon voor uit . In 1987 gingen we samenwonen, in 1991 kochten we een huis. Dat was eigenlijk de eerste stap waarbij we zeiden: wij gaan elkaar beschermen.”

In 2000 gingen ze een samenlevingscontract aan. “Het was voor ons en voor onze omgeving niet meer dan evident dat we dat deden. Toen eind januari 2003 de wet op het homohuwelijk was goedgekeurd, beslisten we om ook die stap te zetten. Vrijdag 6 juni werd vastgelegd als onze trouwdatum. Alles was voorbereid, tot we twee weken voor het huwelijk plots te horen kregen dat de omzendbrief met de uitvoeringsbesluiten van de wet vertraging had opgelopen en dat de termijn tussen de huwelijksafkondiging en het huwelijk te kort zou zijn… Een ambtenaar van de burgerlijke stand van onze gemeente vond echter een oplossing. Een wet uit 1914 liet de mogelijkheid om die periode in te korten. Dat was toen vooral voor soldaten die naar het front werden gestuurd. Maar die aloude wet heeft onze trouwdatum gered.”

Mediagebeuren

“Ook al hadden we een samenlevingscontract, voor ons was het toch belangrijk om met elkaar te kunnen trouwen. We woonden al jaren samen, dus praktisch veranderde er niks in ons leven, maar door te trouwen ervaar je toch veel minder hindernissen. Dat geldt niet alleen als een van de partners ziek is, maar ook bij leuke zaken zoals de aankoop van een auto of wanneer je samen op reis gaat. Kunnen huwen betekent dat je alle rechten hebt zoals een heterokoppel. Het is ook fijn om te kunnen zeggen: dit is mijn echtgenote. In het begin hadden we daar nog wat schroom voor, maar nu is het toch een soort bevrijding.”

“Dat we in 2003 als eerste koppel van hetzelfde geslacht zouden huwen, was geen uitgekiend plan. Wij hebben nooit op de barricades gestaan voor gelijke rechten voor holebi’s. We zijn twee mensen die elkaar graag zien en samen ons leven leiden. Sommigen die wel gestreden hadden voor het homohuwelijk, wilden per se als eerste trouwen, maar hadden hun trouwdatum moeten opschuiven. Zij kenden die wet uit 1914 blijkbaar niet… Op die manier waren wij als bij toeval de eersten. We hadden er zelf niet bij stilgestaan, tot we op de avond voor ons huwelijk telefoon kregen van een krant. Of ze een interview met ons mochten doen. De volgende dag was het hek helemaal van de dam, want toen belde ook Radio 2 en in hun kielzog nog heel wat andere media. Zo werd ons huwelijk een mediagebeuren. De politie heeft alles in goede banen moeten komen leiden.”

Wees jezelf

“Dat holebi’s ook gewoon kunnen trouwen, vinden we bijzonder belangrijk. Wij hebben de hele evolutie meegemaakt: van onze eerste gesprekken waarbij we ons afvroegen of een relatie tussen twee vrouwen wel kon, tot het feit dat relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht algemeen maatschappelijk aanvaard zijn. Jammer dat er toch nog jongeren zijn die zich de vraag moeten stellen: kan dit wel? Aan deze jongens en meisjes willen we graag zeggen: wees gewoon jezelf. Maak je geen zorgen, dat is nergens voor nodig. Het kan dat je ouders of grootouders het er aanvankelijk moeilijk mee hebben, maar bijt door. De maatschappelijke druk zal niet bij jullie komen te liggen, maar bij zij die het niet willen begrijpen of zeggen dat het niet kan. We leven niet meer in 1986, we zijn 2023. Dus wees jezelf en ga ervoor. Huwen met iemand van hetzelfde geslacht is geen pride , maar het gewone dagelijkse leven dat je leidt met de persoon die je graag ziet.”

Trots op voortrekkersrol

Het wetsvoorstel voor het homohuwelijk kwam begin deze eeuw van Agalev (toen de partijnaam van Groen, red) . “Binnen de toenmalige regering is dit nooit een groot strijddossier geweest”, blikt Magda Aelvoet terug, toen minister in de regering-Verhofstadt I. “Alle partijen gingen er relatief gemakkelijk in mee, behalve de Franstalige liberalen van MR. Ik heb toen het initiatief genomen voor een rechtstreeks gesprek tussen voormalig vicepremier Louis Michel (MR) en de holebi-verenigingen. Toen ik Louis kort daarna op een vergadering zag, zei hij: Ah Magda, ik heb uw vrienden gezien, et ça marche! De vraag die vaak terugkwam was: moet dit ook een huwelijk genoemd worden of mag het een andere naam krijgen? Toen mijn kabinet had opgelijst dat er bij de keuze voor een andere term niet minder dan 1.300 wetten zouden moeten worden aangepast als we holebi’s dezelfde rechten wilden geven, was iedereen overtuigd om voor ‘huwelijk’ te kiezen. Ik beschouw de wet op het homohuwelijk nog steeds als een belangrijke realisatie, die trouwens wereldwijd veel navolging kreeg. Als je in zo’n dossier als klein land een voortrekkersrol kunt spelen, dan mag je daar best trots op zijn.”