Vooruit-kopstuk Melissa Depraetere slaat op tafel voor een fiscale hervorming: “Desnoods binden we Bouchez vast aan een boom”

De socialisten stomen zich klaar voor 1 mei. De prioriteit is duidelijk: werken moet meer lonen. Melissa Depraetere opent vandaag alvast de debatten. Over woke: “Slaat nergens op.” Over PVDA: “Wij hebben ons mispakt aan hen.” Over het beleid: “Met De Wever kan je meer bereiken dan met Bouchez.” Maak kennis met dit frisse, nieuwe boegbeeld van Vooruit.

Het gaat razendsnel voor de amper 30-jarige Melissa Depraetere. In 2019 werd de West-Vlaamse voor het eerst verkozen in het federaal halfrond, één jaar later werd ze al fractieleider en vorig jaar werd ze zelfs genoemd als opvolger van Meryame Kitir toen deze stopte als minister. Of ze dit aanbod ook effectief gekregen heeft van haar partij, wil ze niet met zoveel woorden zeggen. “Uiteraard hebben we binnen de partij verschillende opties overwogen, maar ik voel mij goed in mijn rol vandaag.”

We hebben afspraak in Harelbeke, een oud industriestadje in het zuiden van West-Vlaanderen. In de cafetaria van het dienstencentrum, waar haar moeder poetsvrouw is. De lokale derde leeftijd blaast hier elke namiddag verzamelen om te kaarten en een kop koffie te drinken. Aan de biljarttafel maken drie mannen zich klaar voor de stoot van hun leven. Zou het verhitte woke-debat tot hier doorgesijpeld zijn, bedenk ik luidop. Depraetere, hier geboren en getogen, moet lachen. “Zeker niet. Vraag maar rond: er is hier niemand die zelfs maar weet wat woke betekent. Ik ben daar ook nog nooit over aangesproken. En terecht.”

Volgens N-VA-voorzitter Bart De Wever is ‘woke’ een sluipend gif dat onze vrije samenleving bedreigt.

“Maar dat slaat toch nergens op? N-VA en Vlaams Belang zijn vooral iets aan het oppoken wat heel weinig voorstelt. Dat kwam hen goed van pas in een nieuwsarme paasvakantie. De voorzitter van de grootste partij zou zich beter bezighouden met het échte gif in onze samenleving: de torenhoge facturen, het tekort aan leerkrachten, de kinderopvang, noem maar op.”

Vindt u het niet beangstigend dat de focus op huidskleur helemaal terug lijkt?

“Ja, natuurlijk. Dat is het gevolg van het gepook van die twee partijen. Dat er racisme is in onze samenleving, is niet nieuw. Maar politieke partijen zouden het moeten bestrijden in plaats van aan te wakkeren.”

Ook Jong Groen wees naar huidskleur om een tegenvallende peiling te verklaren.

“En dat voor een beweging die zichzelf progressief noemt: echt absurd. Je moet eens naar de website van Jong Groen surfen. In hun bestuur zetelen ook alleen maar blanke mensen. (zucht) Dat hele woke-debat is niets voor mij. Ik focus liever op dingen die echt leven. Natuurlijk moeten we discriminatie aanpakken, maar dat is net de kern van het socialisme. Ik heb daarvoor geen woke nodig.”

Ook de politiek leeft niet, zo blijkt uit een peiling van HLN en VTM. De meeste mensen voelen vooral walging en wantrouwen. Was u verrast?

“Neen, omdat ik het gevoel soms deel. De politiek werkt traag en voert dikwijls de foute debatten – zie woke. Ik wou aan politiek doen om het omgekeerde te bewijzen, dat het wel voor oplossingen kan zorgen. En dat lukt soms ook. Dat de voorschotfacturen voor energie automatisch gedaald zijn, draagt mijn stempel. Ik ben daar trots op.”

Zou de walging niet vooral het gevolg zijn van de opeenvolgende schandalen?

“Dat ook. Het ene versterkt het andere. Als de mensen zien dat hun problemen zeer traag of niet opgelost geraken, maar dat politici zichzelf met het grootste gemak verrijken, dan wekt dat walging op.”

U bent deel van het systeem vandaag. U had het pensioenschandaal kunnen tegenhouden.

“(feller) Neen, dat was onmogelijk. De vijf miljoen euro voor de ambtenaren stond niets eens vermeld in de begroting. Alleen wie daar recht op had, wist daarvan. Over de extra’s voor de oud-Kamervoorzitters stond er één zin, maar niet in die bewoordingen. Er werd gesproken over uittredingsvergoedingen. Ik heb wel mijn rol gespeeld in het afschaffen van de extra’s.”

Waarom kiest een jonge vrouw zoals u voor de politiek?

“Dat was geen vanzelfsprekende keuze. Ik ben opgegroeid in een arbeidersgezin. Mijn moeder is poetsvrouw en mijn vader was lasser – hij is intussen met pensioen. Over politiek werd er thuis nooit gesproken. Het is op school dat ik geboeid ben geraakt door deze thema’s. Bovendien zit het in mijn karakter om onrechtvaardigheden te willen oplossen. Je voelt dat wel in het parlement dat ik in een andere omgeving ben opgegroeid. Veel collega’s zijn gepokt en gemazeld in de politiek. Maar ik zie het niet als een nadeel, integendeel: het is een kracht. Het leuke is dat ook mijn vrienden mij niet zien als een politica.”

Wie is uw politieke mentor?

“Moeilijke vraag. Dat wijzigt doorheen de jaren. Maar dat ik me gewaagd heb aan de nationale politiek, heb ik aan John Crombez te danken. Ik vind trouwens dat hij niet genoeg credits krijgt voor wat hij gedaan heeft. Het is ook John die Conner (Rousseau, de voorzitter, red.) een kans heeft gegeven, hè. Het verkiezingsresultaat was misschien niet goed, maar hij heeft wel de noodzakelijke vernieuwing ingezet. Dat werpt vandaag zijn vruchten af.”

Uw partij doet het relatief goed in de peilingen. Hoe verklaart u dat?

“Dat heeft een interne en externe verklaring. Intern: we vormen opnieuw een ploeg. (benadrukt) Wat een verschil met vier jaar geleden, toen ik net in het partijbureau kwam. Ik kan u verzekeren: dat was echt niet fijn voor een nieuwkomer.”

De clashes tussen Crombez en Tobback?

“Niet alleen zij, iedereen ging in de aanval tegen iedereen. Conner heeft daar opnieuw een team van gemaakt dat strijdt voor hetzelfde doel. De tweede verklaring is extern. De kiezer heeft het gehad met loze beloftes. Een partij moet weinig beloven, maar veel realiseren. Wat hebben wij beloofd toen we deelnamen aan de federale regering? De verhoging van het minimumpensioen, de btw-verlaging op energie en extra investeringen in de zorg: allemaal binnengehaald. En voor de andere hervormingen stellen we ons vooral constructief op.”

Is het gevaar niet dat vooral de voorzitter populair is? Alleen Oost-Vlamingen kunnen voor hem stemmen.

“Dat denk ik niet. Hij is natuurlijk de populairste politicus: ik heb het vorig jaar ook in Harelbeke gemerkt, toen hij naar de E3-prijs kwam kijken. Ikzelf moet nog werken aan mijn bekendheid, al is dat wel iets moeilijker als parlementslid. Het zal erop aan komen om volgend jaar goed campagne te voeren als team.”

Ook de PVDA rukt op in Vlaanderen. Is dat goed nieuws voor de progressieve zaak?

“(blaast) Beter zou zijn dat die kiezers voor Vooruit stemmen, want dan zou er ook effectief iets gebeuren met hun stem. Veel mensen vergissen zich in de PVDA, vrees ik. Ook wij hebben ons mispakt aan hen, moeten we durven toegeven. Vorige bestuursperiode hebben we goed samen oppositie gevoerd tegen de asociale Zweedse regering. De huidige regering voert wél een sociaal beleid, maar ook deze keer doet de PVDA niets anders dan kritiek geven.”

Is dat niet de taak van de oppositie?

“Natuurlijk mogen zij het beleid aanvuren, maar dat is niet wat ze doen. Elke stap die wij zetten richting meer koopkracht, wordt door hen afgeschoten. Zij voeren geen strijd tegen de multinationals of de rijken, maar tegen de socialisten. Ik ben als fractieleider ook geen applausmachine van de regering. Dat wordt trouwens ook gewaardeerd, denk ik. Maar kritiek moet wel ernstig blijven.”

Zeg eens: welk rapport krijgt de regering op één jaar van de finish?

“In punten? (denkt even na) Een zeven op tien. Dat is niet slecht, hè. (lacht) Ten eerste omdat ze drie opeenvolgende crisissen goed heeft aangepakt. Maar vooral omdat ze het asociale beleid van de vorige regering heeft gekeerd. Ondanks alle crisissen heeft deze regering vastgehouden aan de automatische loonindex, zijn de minimumlonen en -pensioenen verhoogd, enzovoort.”

Wat is dan uw grootste kritiek?

“Zonder Georges-Louis Bouchez (MR-voorzitter, red.) was de zeven een negen geweest. Daar ben ik zeker van. Hij zorgt voor amateurisme in de ploeg. Het is Bouchez die veel hervormingen tegenhoudt, tot in het debiele toe. Denk aan zijn verzet tegen de afschaffing van de woonbonus voor de tweede woning. Of hoe hij de gokindustrie blijft verdedigen, omdat hij toevallig zelf voorzitter is van een amateurvoetbalploeg. Maar het beste voorbeeld is de fiscale hervorming. Zonder Bouchez waren daar wel al stappen in gezet: de fiscale druk zou eerlijker verdeeld zijn, waardoor de nettolonen hoger zouden liggen. Dat frustreert mij. Wij hebben het eigenlijk nooit zien zitten met Bouchez. Er waren ook andere opties.”

Had u meer kunnen bereiken met N-VA dan met MR?

“Met de N-VA van Bart De Wever zou je meer kunnen bereiken dan met de MR van Bouchez, ja.”

De geruchten gaan dat u na de verkiezingen van volgend jaar een coalitie wil vormen met N-VA.

“N-VA is zeker niet onze natuurlijke bondgenoot. Maar als je de rekensom maakt, dan kan je wellicht niet naast ofwel N-VA ofwel Vlaams Belang. En als je weet dat wij zeker niet zullen besturen met Vlaams Belang, dan blijft er maar één partij over. Dat is de realiteit.”

Dat is duidelijk. Terug naar de regering: wat moet haar prioriteit zijn voor het komende jaar?

“Alsnog die fiscale hervorming realiseren. Dat is voor ons de absolute prioriteit. Desnoods binden we Bouchez vast aan een boom. De lasten op arbeid moeten naar beneden zodat werkenden netto meer overhouden. Het verschil tussen werken en niet-werken moet groter worden.”

Dat klinkt lekker, maar durft u ook zeggen hoe u dat zal financieren?

“Natuurlijk. Door grote vermogens meer te belasten. Wij willen een shift van lasten op arbeid naar vermogen. Dat kunnen huurinkomsten zijn, inkomsten uit aandelen, enzovoort. Maak een vermogenskadaster en zorg dat je daar een goed zicht over hebt. Het plan van Vincent Van Peteghem (CD&V, bevoegd voor Financiën, red.) bevat alvast goede elementen. Waarom zouden we wachten op de volgende regering? Wanneer zal die er zijn? Over drie jaar? Laat ons nu al een grote stap zetten.”

Open Vld wil ook uitkeringen verlagen om het verschil tussen werken en niet-werken groter te maken. Wat denkt u daarvan?

“Wij zijn bereid om over alles te praten, maar ik denk niet dat iemand iets afnemen, een duurzame oplossing is. Het lijkt me kortetermijndenken. Ook iemand die dakloos is, kost de samenleving een gigantisch bedrag, hoor.”

Ik vind u wel gul met uw zeven op tien. Zou de regering geen schaamrood moeten krijgen van de totaal ontspoorde begroting?

“(aarzelend) Dat is een moeilijke vraag. Ik ga akkoord dat de begroting niet goed is en dus beter moet. Wellicht zijn er te veel algemene crisisuitgaven geweest zoals de energiepremies. Wij zouden dat een volgende keer meer getrapt aanpakken. Ik heb wel moeite met het beeld dat het alleen de schuld van deze regering is. Elke regering van de voorbije twintig jaar heeft boter op het hoofd. Maar waarom geef ik dan toch een zeven? Omdat deze regering erin geslaagd is om de koopkracht te beschermen, ondanks alle crisissen. Geen enkel Europees land doet beter.”

En geen enkel Europees land doet slechter, als het over de centen gaat. Deze last komt op de nek van uw generatie terecht. Waar blijft de urgentie?

“Neen, dat klopt. Dat is wel iets waar Conner en ik dikwijls over praten. Maar wij voelen zeker de urgentie, wees gerust. Wij beseffen heel goed dat een gezonde begroting nodig is om onze sociale zekerheid – de kern van het socialisme – in stand te houden. De vraag is natuurlijk: hoe moeten we het aanpakken?”

Extra belastingen heffen, is de enige manier, zegt uw zusterpartij PS. Zegt u dat ook?

“De grote vermogens meer belasten, is één luik. Dat willen wij ook doen. Maar we moeten ook meer mensen aan de slag krijgen en dat vraagt grondige hervormingen op vlak van fiscaliteit, arbeidsmarkt en pensioenen. Misschien dat wij daarin iets forser willen gaan dan de PS. Maar het is niet de PS die de fiscale hervorming tegenhoudt.”

1 mei nadert. Het is tijd om op tafel te slaan.

“Dat gaan we ook doen, hoor. Wie werkt, verdient te weinig. Als we willen dat er meer mensen aan de slag gaan, dan moeten de nettolonen omhoog. Dat wordt het grote strijdpunt voor de komende weken. Dit is een véél belangrijker debat dan woke.”