Vlaamse handel sluit massaal: bijna 35.000 zaken gooien handdoek in de ring

34.513 Vlaamse handelszaken hebben dit jaar al de handdoek in de ring gegooid. Dat zijn er zelfs 8.000 meer dan in de coronajaren 2020 en 2021. Dit blijkt uit cijfers van Trends Business Information, die De Zondag exclusief kon inkijken. Anderen zullen hun activiteiten noodgedwongen deze winter, wegens de exploderende energiekosten, op een laag pitje zetten. Gelukkig tonen vele ondernemers zich creatief in deze rampspoed.

(Door Stefan Vankerkhoven)

De lijst van stopgezette handelszaken is indrukwekkend. Een aantal voorbeelden: 141 ambachtelijke bakkers sloten definitief hun deuren, 98 beenhouwers, 650 eetgelegenheden met beperkte bediening zoals frietkoten en cafés die ook kleine gerechten serveren, 714 instituten voor schoonheidsverzorging gaven er de brui aan. 56 damesboetieks en 155 kledingzaken hebben het bordje ‘over te nemen’ voor hun lege vitrine. In elke categorie zijn er opvallend meer stopzettingen dan in de dezelfde periode de afgelopen jaren. De oorlog in Oekraïne, de hoge energieprijzen en de gedaalde koopkracht hakken diep in de Vlaamse ondernemerswereld.

Koopkracht gedaald

Een van de getroffenen is An Pyck (50), die zich op 31 augustus, precies tien jaar na de opening van haar damesboetiek Dame de Pique in de Noordzandstraat in Brugge, genoodzaakt zag haar winkel te sluiten: “Sedert de inval van de Russen in Oekraïne heb ik mijn omzet zien achteruit gaan. Toen de energieprijzen enkele maanden later ontspoorden, zag ik mijn klantenbestand enorm achteruit gaan. Ik had nochtans de pandemie relatief goed doorstaan, mijn omzet was ‘slechts’ met 20 procent gedaald in 2020 en nog eens met 10 procent in 2021. Ik was dus hoopvol na corona. Maar ik stel twee tendensen vast: de rijkere buitenlandse toeristen zijn nog niet teruggekeerd naar Brugge en onze Belgische klanten hebben veel aan koopkracht ingeboet. Ze besparen op kleren. Zelfs de zomersolden waren een fiasco, net als de braderie in onze straat eind juni. De klanten reageren niet meer op kortingen. En als je cijfers niet meer positief zijn, weet je dat je er best mee ophoudt, vooraleer je zware schulden maakt”, aldus An Pyck, die teruggekeerd is naar haar eerste liefde: zij is kinesitherapeut van opleiding.

3.000 broden extra

Ook Katrien Vandenheuvel (40) heeft haar bakkerij en buurtwinkel Den Distel in de Hoogstraat in het Limburgse Tisselt begin deze maand gesloten. Na een carrière van achttien jaar als kleuteronderwijzers realiseerde zij amper twee jaar geleden haar levensdroom: een eigen zaak! “Toen eerder dit jaar de prijs van het brood steeg, begonnen de problemen. In twee jaar tijd had ik nog geen reserves om een plotse daling van de inkomsten op te vangen. Eind juli verdrievoudigde onze gas- en elektriciteitsfactuur. Op brood heb je geen grote winstmarge. Om de zaak leefbaar te houden, moest ik 3.000 broden per maand extra verkopen. In een dorp als Tisselt, met amper 3.500 inwoners, is dat een onbegonnen zaak. Gelukkig heb ik zelf vrij snel werk gevonden in de Delhaize in Willebroek, terugkeren naar het onderwijs zag ik niet zitten. En mijn man Bart Cuypers, die tijdens de weekends meehielp in onze buurtwinkel, heeft zijn werk in de bouwsector”, zegt Katrien Vandenheuvel.

Openingsuren beperken

Restaurant ’t Schiptje van Wim Vanhoucke (36) in Wulpen is al sedert deze zomer over te nemen. “Ik ben het beu en wil overstappen naar de tuinbouwsector, in onderaanneming”, zegt Wim. “De reden? De energieprijzen, maar ook het feit dat werken in de horeca moeilijk te combineren is met een gezinsleven. Ik baat ’t Schiptje uit samen met mijn vrouw Caroline Perot, maar we hebben twee kinderen en kampen al maanden met personeelstekort. Dat begint op den duur zwaar te wegen. Vanaf oktober zullen we enkel nog de weekends openen, tot we een overnemer gevonden hebben. Caroline volgt een opleiding en kan aan de slag in revalidatiecentrum De Kei in Oostduinkerke.”

Andere Vlaamse ondernemers zoeken naar creatieve oplossingen om het hoofd boven water te houden in deze barre tijd van energiecrisis. Tom Van Den Heuvel, die in 2005 samen met zijn vrouw Annelore ‘Lore’ Cortvriendt brasserie Het Heuvelhof naast het kasteel van Wijnendale in Torhout kocht, sluit zijn zaak tijdens de wintermaanden: “De exploderende energieprijzen en een tekort aan personeel dwingen mij daartoe. Na dit weekend gaan de deuren dicht, tot in maart 2023. We gaan in winterslaap, met uitzondering van enkele geboekte feestjes en de winterbar tijdens de Kerstmagie in het kasteel van Wijnendale.”

Wouter Martens runt al zeven jaar samen met zijn broer Ruben en vader Gaston hoeveslagerij Mattes in Alken, maar zag zich genoodzaakt om dit jaar twee winkels – in Sint-Truiden en Hasselt – te sluiten wegens de energiecrisis: “In onze boerderij zullen we zonnepanelen installeren en we willen ons bedrijf nog duurzamer maken. Zeker in Hasselt, met een verdrievoudiging van de energieprijzen, was de winkel niet meer rendabel.”

“We veranderen ons geweer van schouder, zodat we onze personeelsleden aan het werk kunnen houden. Voortaan zullen we met onze marktwagen zeven markten per week aandoen, in plaats van drie”, besluit de Limburgse hoeveslager.