Onze refs kreunen onder homohaat: onderzoek KBVB legt toenemende discriminatie in ons voetbal bloot

Liefst één op de zes scheidsrechters in het Belgisch voetbal kreeg de voorbije twee seizoenen te maken met homohaat of kwetsende spreekkoren. Dat blijkt uit onderzoek van VUB-student Robin Cnops in opdracht van de Belgische voetbalbond. Straffe cijfers. “Elke vorm van discriminatie is er één te veel”, reageert de voetbalbond.

door Philippe Verhaest

In ons land wordt door de coronacrisis al zeker tot eind juli niet meer gevoetbald. Toen dat wel nog gebeurde, was er daarbij op onze velden duidelijk sprake van een toenemende vorm van discriminatie. Dat blijkt uit een uitgebreide studie van VUB-student Robin Cnops in opdracht van de KBVB. Niet toevallig worden de resultaten bekend gemaakt op deze Internationale Dag tegen Homofobie en Transfobie. De genoteerde cijfers zijn ronduit hallucinant: 16,8 procent van de bevraagde refs zegt de afgelopen twee seizoenen met homofobie geconfronteerd te zijn. Liefst 31 procent van die groep geeft toe maandelijks of nog frequenter het slachtoffer te zijn van homohaat of te zien hoe een collega daarmee te maken krijgt. 45 procent van de scheidsrechters geeft dan weer aan dat discriminatie op vlak van racisme, seksisme en homofobie alleen maar toeneemt.

Fans als grootste aanstokers

Uit het onderzoek blijkt ook dat de voetbalfans de grootste aanstokers zijn van homofobie. Een kwart van de scheidsrechters geeft aan dat het altijd die groep is die hen of hun collega’s discrimineert. Opvallend, 13,6 procent van de bevraagde refs wijst ook spelers aan als verantwoordelijken voor deze homofobe uitlatingen.

Nog een verschil: homofobie jegens de ref komt het vaakst voor in de nationale amateurreeksen, met maar liefst 25 procent meldingen. Het profvoetbal scoort iets minder slecht met 20 procent.

En nog opvallend: met homofobie onder voetballers onderling, worden refs dan weer minder vaak geconfronteerd. 12% geeft aan dit al te hebben meegemaakt.

In de nationale reeksen krijgt een kwart van de scheidsrechters te maken met homofobie, bij de profs gaat het om twintig procent. Tegenover spelers is dat een pak minder, zo blijkt. 12,1 procent van de scheidsrechters geeft aan dit te hebben meegemaakt, waarbij ook hier een meerderheid van de feiten zich voordoen in de nationale amateurreeksen. Gevraagd naar de aanstokers van homofobie tegen spelers is het beeld eerder gemengd. Zo geeft 24,8 procent opnieuw aan dat ook hier de supporters de aanstoker zijn. Toch wijst 13,6 procent de andere spelers aan als voornaamste aanstokers van deze homofobie.

Voetbalbond onderneemt actie: “Homohaat en kwetsende spreekkoren moeten weg”

De KBVB zelf is zich bewust van de problematiek. “Elke vorm van discriminatie is er een te veel”, benadrukt An De Kock, corporate social responsability-manager bij de voetbalbond. “We zetten ons samen met alle koepels in om dit tot een absoluut minimum te beperken. Zo is er onze jaarlijkse campagne Football for All en in het najaar zijn we gastheer van een internationale conferentie rond LGBTQ+-acceptatie in de voetbalwereld. Daarnaast leren we onze refs, de veiligheidsverantwoordelijken en de stewards van profclubs hoe ze tegen verbale discriminatie kunnen optreden. Ook het bondsreglement is aangepast, zodat we dit strenger en efficiënter kunnen bestraffen. Homohaat en andere kwetsende spreekkoren willen we uit de wereld bannen.”

“Daarom laten wij ook bekende heterovoetballers als bijvoorbeeld Dries Mertens zich over de kwestie uitspreken”, vervolgt De Kock. “Wij willen iedereen duidelijk maken dat homoseksualiteit de normaalste zaak van de wereld is. De bond werkt hiervoor ook nauw samen met verschillende holebi-ambassadeurs zoals Robin Lefever en zijn collega-scheidsrechter Didier Digneffe. Beiden zijn ambassadeur van Football for All en ook met Matthias De Roover, Mister Gay Belgium 2019, houden we intensief contact. We roepen dan ook elke voetbalfan op om elke vorm van discriminatie te melden.”

Ref Robin Lefever outte zich vorig jaar: “We missen een mannelijke Ann Wauters”

De resultaten komen allerminst als een verrassing binnen bij Robin Lefever (30), al 15 jaar actief als scheidsrechter. Vorig jaar outte hij zich openlijk als homo. “Ik ervaarde veel begrip en respect, maar word even vaak geconfronteerd met kwetsende spreekkoren.”

“Ik ben al sinds mijn vijftiende scheidsrechter en hou verschrikkelijk veel van het spelletje. Kwetsende spreekkoren horen al vijftien jaar bij mijn passie, hoezeer ik dat ook betreur. Of we dat moeten accepteren, is een andere vraag. Ik ben al ontelbare keren voor ‘vuile homo’ verweten, ook toen ik nog niet publiekelijk uit de kast was gekomen.”

Zijn directe omgeving lichtte Robin op zijn negentiende in, maar pas in november 2019 outte ook de scheidsrechter in hem zich als homo. “De reacties binnen het wereldje waren begripvol. Spelers aanvaarden mij zoals ik ben, maar tijdens een voetbalwedstrijd staan natuurlijk ook supporters langs de zijlijn. Extra spreekkoren heeft mijn outing me niet opgeleverd, maar je hoort altijd wel iets dat niet door de beugel kan.”

“Ik fluit nu vooral in Eerste en Tweede Amateur en kom zo in iets grotere stadions met meer mensen in de tribunes. Dan wordt het ook anoniemer. Als je verwensingen uit één bepaalde mond hoort komen, doen die veel meer pijn, vind ik. Een scheidsrechter heeft gelukkig een dik vel en als holebi kan je zelfs een extra harde klap incasseren. Alleen als het te persoonlijk wordt, reageer ik. Gelukkig heb ik nog nooit een speler van het veld moeten sturen omdat hij een homofobe reactie gaf.”

Ook Robin Lefever ijvert voor kordate acties. “De KBVB doet al heel veel, maar we missen een sleutelfiguur in het Belgische voetbal die uit de kast komt. Dat zou héél veel veranderen. In de goeie zin. De voetballerij is nog altijd een machowereld waar testosteron het hoge woord voert. Homo zijn is er not done, terwijl er statistisch gezien op álle velden rondlopen. Een vaandeldrager die het voor ons opneemt, zou een godsgeschenk zijn. Kijk naar wat Ann Wauters voor het Belgische basketbal betekent. En niemand die ook maar iets geeft om haar geaardheid. Zo zou het ook in de voetbalwereld moeten zijn.”