3 x achter de schermen van ziekenzorg door de eeuwen heen
Eerst waren het lekengemeenschappen die de zorg voor zieken en passanten op zich namen. Vanaf de 13de eeuw namen de religieuze orden die rol over. Op veel plekken werden hospitalen opgericht, meestal konden daar ook ouderen met een aardig centje op zak hun oude dag slijten. We zoeken drie voormalige instellingen van de zusters Augustinessen op.
1. Voor elke ziekte een kruid
Het Gasthuis in Geel is best goed bewaard. Je stapt er van ruimte tot ruimte, van de 18de-eeuwse voorkeuken tot de 15de-eeuwse kapel met zijn prachtig tongewelf. Voor gezinnen zijn er zoektochten, om het bezoek ook voor de kinderen interessant te houden. Af en toe bots je er op een humoristische knipoog, zoals de onderbroek van de pestmeester. Het geheim van de zusters was goed eten, hygiëne, gebed en voor elke ziekte een eigen kruidenmengsel. Op een schilderij uit de 17de eeuw zien we een geesteszieke die azijn op zijn hoofd krijgt gesmeerd. In 1960 stopten de zusters met het hospitaal, vorig jaar pas verhuisden ze naar een woon- en zorgcentrum in Herselt. Op de plek waar het gasthuis staat, werd in de 7de eeuw de heilige Dimpna in opdracht van haar vader vermoord. Het vormt een tweede leidraad voor je bezoek, over het ontstaan van Geel als Barmhartige Stede die geesteszieken opvangt. De gezinsverpleging in Geel werd door UNESCO als immaterieel werelderfgoed erkent.
2. Lief en leed in het klooster
De Dender stroomt door het centrum van Lessines in Henegouwen. Niet toevallig werd in het hart van de stad het gasthuis Notre Dame à la Rose opgericht. Maar liefst 740 jaar lang (tot 1980) verzorgden de zusters Augustinessen hier zieken en ouderen. Het gebouw is bijzonder goed bewaard, en de laatste jaren ook grondig gerestaureerd. Het meest indrukwekkend is de pandgang die aansluit op verschillende kamers waar het leven van de zusters en de ontwikkeling van 7 eeuwen ziekenzorg centraal staat. Dat gebeurt niet alleen door gebruiksvoorwerpen te tonen, maar ook met kunst. In de kruidtuin groeien en bloeien kruiden die door de zusters werden gebruikt om zieken te genezen. Enkel wie een besmettelijke ziekte had, werd de deur gewezen. Die moest buiten de stadspoorten gaan uitzieken.
3. Jonge makers aan de slag
In 2014 sloot het Sint-Janshospitaal in Damme voorgoed. Doorheen de eeuwen groeide de site in het centrum van de voormalige Zwinhavenstad alsmaar verder aan. De oudste kern dateert uit de 13de eeuw. Het indrukwekkende dakgebinte op zolder is via dendrochronologie gedateerd tussen 1268 en 1285. Hoe blaas je zo’n historische site nieuw leven in? Met die vraag ging erfgoedorganisatie Herita aan de slag. Ze creëerden hier een erfgoedlab en zoeken samen met bezoekers en partners naar een nieuwe invulling. Zo zitten in de voormalige rusthuisvleugel jonge creatieve makers die met hun kunst bepaalde ruimten van het hospitaal aankleden. In mei opent in de tuin een minigolf, met vijftien uitdagingen die telkens knipogen naar het rijke verleden van de stad Damme.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier