Ontbijtbabbel met topacteur Peter De Graef: “Ik schaam me niet over mijn geschiedenis”

Deze maand was het eindelijk zover: de voorstelling ‘Hullep!’ van Peter De Graef en Maaike Cafmeyer zou in première gaan, na eerder (veelvuldig) uitstel. Maar opnieuw gooit corona roet in het eten, al laat De Graef zich daardoor niet uit het lood slaan. “Ik ben niet meer bang voor serieuze tegenslagen.”

Terwijl zijn hond mij besnuffelt, zet Peter een ijzeren pot koffie op het fornuis en kijk ik gefascineerd naar de zelf geknutselde waterpartij in zijn woonkamer. Ik voel een mengeling van ontzag voor zo’n groot acteur, fascinatie voor deze ietwat vreemde man en opluchting dat het eindelijk gelukt is om hem te strikken. Toen ik twee weken geleden gretig begon te bellen en te mailen, kreeg ik maar geen antwoord. Wat bleek? Peter was op jaarlijkse winterretraite. “Ik ben dan helemaal ‘unplugged’. Ik kijk enkel af en toe naar mijn gsm om te verifiëren dat mijn moeder nog niet gestorven is.”

Eerst en vooral: mijn beste wensen! Wat mogen we je toewensen voor 2022?

“ (denkt na) Eigenlijk niets. Ergens naar uitkijken of ergens op hopen is een heel goed recept voor teleurstelling. Ik probeer de dingen te pakken zoals ze komen en ik word daar ook steeds beter in. Dat geldt ook voor tegenslagen. Je moet daarmee leren omgaan, ook al kost het je een paar jaar van je leven bij grote tegenslagen zoals een relatiebreuk. Maar er komt dan zoveel moois uit dat ik die tegenslag niet gemist zou willen hebben. Ik ben niet meer bang voor serieuze tegenslagen. En die zijn er genoeg, kijk naar de cultuursector. Ook ik heb een pruillip. Ik heb nog geen frank verdiend aan mijn voorstelling Hullep! , terwijl ik begin 2020 voor een uitverkochte tournee stond. Ik was helemaal klaar om eindelijk te kunnen spelen en nu lukt het weer niet. Maar ergens is dat misschien niet slecht. De sluiting van de cultuursector is democratie in actie. De beslissingen van Jambon zijn politiek verklaarbaar. Dat de sector naar de Raad van State stapt, is ook democratie in actie. De zaken worden op scherp gesteld, iedereen begint hierover na te denken, ook over onze gezondheidszorg bijvoorbeeld. En dat mocht ook wel eens. Over de bezuinigingen in die sector om winst te maximaliseren. Over de enorme druk op die sector, die vooral bestaat omdat we met z’n allen zo ongezond leven. Grote bedrijven speculeren op voeding en gooien voedsel op de markt dat onweerstaanbaar is door een combinatie van vet, suiker en zout. Dat zorgt enerzijds voor banen en groei, maar ook voor een obesitasgolf, voor hart- en vaatziekten. Maar daar bestaan dan ook weer pillen voor, opnieuw kassa-kassa. We zouden de druk op de gezondheidszorg kunnen verminderen door het promoten van een gezonde levensstijl. En door corona is er eindelijk aandacht voor zulke ideeën. Beantwoordt dat je vraag? (lacht) ”

Je verdiept jezelf al heel lang in boeddhisme en spiritualiteit. Een aanrader?

“Goh, ik voel me prettig, ja (lacht). Maar ik moest ook wel. Ik was jaren geleden structureel depressief en verslaafd aan drugs. Het was met het mes op de keel dat ik moest veranderen. De enige andere optie was de dood. Ik heb mijn geluk gevonden in het boeddhisme en de spiritualiteit. Want daar ligt een manier om blijvend geluk te genereren. Via meditatie dus. In het begin is dat vreselijk moeilijk. Er komt heel veel wilskracht en discipline bij kijken, net zoals bij lopen bijvoorbeeld. Maar ook al begin je net, dan ben je jezelf al aan het trainen in geduld, vriendelijkheid en doortastendheid. Op Facebook organiseer ik trouwens elke zondagochtend om 10 uur een ‘zitsessie’. Ik ga dan gewoon zitten en mediteren, een uur lang, en ik film mezelf. Via Facebook kunnen mensen meedoen, of het later zelf proberen. Weet je dat die groep ondertussen al is uitgegroeid tot meer dan 2.500 leden?”

Vond je het lastig om zo open te zijn over je verleden in dat boek?

“Ik heb wel even getwijfeld of ik dat allemaal moest zeggen, maar tegelijkertijd ben ik van mening dat ik mijn geschiedenis niet ben. Ik schaam me er niet over, niet over mijn verslaving, niet over mijn vader met polio en borderline. Ik ben daar uiteraard wel door gevormd en ben wie ik ben dankzij die tegenslagen. Dus dank u, tegenslagen!”

In je boek heb je het vaak over ego. Je bent zelf acteur, dus ik neem aan dat je van het applaus houdt na een voorstelling. Acteurs zijn toch per definitie mensen met grote ego’s?

“Daar heb ik het ook lang moeilijk mee gehad. Toen ik pas startte als acteur, vond ik dit een vak voor aanstellers. Maar ik kon het goed, ik deed het graag en werd er ook nog voor betaald. Het heeft me wel twintig of misschien wel dertig jaar gekost om dankbaar te zijn voor mijn vak. Ik heb hiervan kunnen leven, ik heb er mijn kinderen van kunnen opvoeden, dus nu ben ik dankbaar. Maar dat applaus vind ik nog altijd iets raars. Een hoop zoogdieren bij elkaar die de uiteindes van hun ledematen tegen elkaar petsen. Ik wilde eigenlijk romancier worden, die krijgen nooit applaus.”

Je staat al 40 jaar op de planken, hebt heel wat prijzen gewonnen in je carrière, bent een van de beste acteurs in Vlaanderen en toch heb ik het gevoel dat veel mensen je niet kennen. Of misschien als die bizarre man uit ‘De Slimste Mens ter Wereld’.

“Liefhebbers van toneel kennen me wel, maar ik heb niet zoveel film- en tv-werk op mijn palmares. De camera houdt niet van mij. Ik ben geen filmster, ik ben niet zoals Timothée Chalamet die van het doek spat. Ik ben een schrijver en verhalenverteller die toneel gebruikt als medium. Ik heb wel zelf een tv-serie geschreven, waar iedereen razend enthousiast over was, maar die vooralsnog geen goedkeuring krijgt van grote tv-bazen omdat het allemaal te groot en te duur is. Ik heb daar twee jaar aan gewerkt en nog geen frank aan verdiend. Maar dat maakt niet uit, want ik heb genoten van het schrijfproces. Ik ga dus niet zeuren. Ik heb het goed zoals het nu gaat: ik ben gezond en gelukkig en ik verdien genoeg. Maar ik denk niet dat ik op mijn leeftijd nog ontdekt ga worden als serie- of filmacteur.”

Wat staat wel nog op je planning voor dit jaar?

“Ik hoop dat we alsnog een paar voorstellingen van Hullep! mogen spelen in februari. Verder staat er nog drie producties gepland en een tweede boek. Tussendoor word ik misschien wel eens opgebeld voor een paar draaidagen in een film of serie. Werk is er in ieder geval genoeg, en mocht ik ooit zonder komen te zitten, dan creëer ik mijn eigen werk wel. Ik heb hier nog een mooie solovoorstelling liggen, die ik ooit voor Tania Van der Sanden heb geschreven en waarmee zij twee jaar heeft rondgetoerd. Misschien heb ik straks wel zin om een jurk aan te trekken en die rol zelf te spelen (lacht). Verder hoop ik vooral dat de cultuursector weer boven water komt. Er wordt in deze sector zo hard gewerkt voor zo weinig geld. Er bestaat zoveel arbeidsvreugde in dit vak. Het is jammer dat we enkel in het nieuws komen wanneer we klagen en dus een klagende sector lijken.”

Het boek ‘Wie ben ik? En gij?’ van Peter De Graef is voorlopig niet meer verkrijgbaar, maar krijgt ongetwijfeld snel een tweede druk.