Authentiek Alentejo: op fietsvakantie in een ongerept stukje Portugal

Tijdens een vierdaagse fietstrip door de grootste regio van Portugal raakten we onder de indruk van de weidse landschappen, de heerlijke wijnen en de comfortabele hotels in historische panden. Dit is Portugal op zijn puurst!

Onderweg van de drukke luchthaven in Faro naar de stad Beja, waar onze vierdaagse fietstrip aanvat, houdt onze shuttlebus halt in Mértola. En dat is meteen goed voor een eerste wow-moment. Het idyllische Mértola ligt aan de oevers van de Rio Guadiana met hoog boven de stad een indrukwekkend slot, waarrond zich honderden witte huisjes hebben genesteld. Als voormalige handelspost passeerden hier in de loop der eeuwen Feniciërs, Romeinen, Visigoten, Arabieren en andere volkeren, die allemaal hun sporen hebben achtergelaten.

Tegenwoordig bevinden zich in de smalle straatjes van Mértola her en der kleine musea over die boeiende geschiedenis met verrassend veel aandacht voor de Arabische cultuur. De hoofdkerk van Mértola blijkt zelfs een voormalige moskee en in mei vindt jaarlijks het Festival Islamico de Mértola plaats met op het programma dans, muziek en ambachten. Intussen is onze korte lunchpauze uitgelopen tot een cultureel-historische sightseeing door Mértola, waar we graag nog wat langer waren blijven rondhangen. Maar onze huurfietsen staan klaar in Beja, dus gaat het met de shuttle eerst nog even noordwaarts.

In het spoor van Columbus

De stad Beja telt 35.000 inwoners en de 42 meter hoge toren van het kasteel is een van de hoogste op het Iberische schiereiland. Andere toeristische blikvangers zijn het Núcleo Museológico da Rua do Sembrano met archeologische vondsten en het Museu Rainha Dona Leonor met in de collectie onder meer schilderijen van Vlaamse Primitieven.

Na een deugddoende nacht in Beja, waar het voormalige Franciscanerklooster tot hotel is getransformeerd, maken we ons op voor onze eerste fietsdag op Portugese bodem. In de aanvangskilometers krijgen we een overvloed aan uitgestrekte akkers en brede, lege wegen voor de wielen. Te midden van die ongereptheid zorgen witte dorpen en stadjes voor een welkome afwisseling in het decor.

Een eerste witte stadje op ons traject klinkt wel heel bekend in de oren: Cuba, dat uiteraard doet denken aan het eiland in de Caraïben. En dat blijkt geen toeval. Volgens de plaatselijke overlevering – en onderbouwd door Portugese historici – is dit de geboorteplek van Christoffel Columbus. Tijdens zijn ontdekkingsreis in 1492 zou Columbus de naam van zijn geboortedorp hebben gegeven aan het grootste eiland, waarop hij in de Caraïben voet aan land zette. Die theorie durven we niet zomaar geloven, maar in het gezellige centrum van Cuba poseren we wel fier bij het standbeeld van de legendarische ontdekkingsreiziger.

Wijnregio

Een volgende stop is het dorpje Vila de Frades, dat zich met Talhawijnen op de kaart heeft gezet. Net zoals de Romeinen het 2.000 jaar geleden introduceerden, maken ze hun wijnen hier in terracottakruiken. Bij Gerações da Talha, een van de grotere wijnhuizen in het dorp, organiseren ze proefmomenten te midden van die kruiken. Wijnen proeven tijdens een fietstocht is altijd een tikkeltje tricky, maar we genieten met mate om ook in de namiddag nog vooruit te geraken op de fiets.

Onderweg in Alentejo komen we maar weinig andere fietsers tegen. Zelfs auto’s zijn zeldzaam, hetgeen het ontspannen vakantiegevoel alleen maar versterkt. De keerzijde van die ongereptheid en eenzaamheid is dat het soms wel lang fietsen is vooraleer je weer een plek met wat leven en bezienswaardigheden bereikt. Een hoogtepunt op onze tweede fietsdag is zonder meer de passage door Viana do Alentejo met een fors versterkt kasteel en een kolossale bedevaartskerk. In Alcáçovas, waar we ’s middags een picknickplekje in de schaduw opzoeken, draait het dan weer allemaal rond de productie van koebellen. Die zeldzame traditie bestaat al honderden jaren, wat er toe heeft geleid dat Unesco dit tot immaterieel erfgoed heeft erkend.

Verder staan er die dag geen bezoekjes meer gepland. Het is vooral trappen geblazen om in volle zon en almaar hoger oplopende temperaturen Alcácer do Sal te bereiken, waar we onze intrek nemen in een tot hotel omgevormd kasteel. Waar dus ooit oorlogen werden uitgevochten, kunnen we nu dus genieten van heerlijke gerechten en een slaapkamer met uitzicht over de brede vallei van de rio Sado.

Anjerrevolutie

Een derde fietsetappe in Alentejo voert ons van Alcácer do Sal naar Vila Nova de Santo André met over een afstand van 80 km ook bijna 1.000 positieve hoogtemeters op het programma. Veel sightseeing zit er die dag niet in, al houden we in Grândola wel halt aan een gigantisch monument voor het lied Grândola, vila morena. Zanger José Afonso drukte met dit lied de verbondenheid van de inwoners van Grândola uit, waarna het in 1974 zou worden gebruikt als startsignaal voor de Anjerrevolutie. Voor de Portugezen betekende die revolutie het einde van het autoritaire bewind van Salazar en diens opvolger Caetano.

Onze vierde en laatste fietsdag door Alentejo draait uit op een hoogstaande toeristische finale. In de eerste kilometers bezoeken we de Romeinse ruïnes van Miróbriga en onze lunch in hotel-restaurant Octant is pure verwennerij met ook nog eens een mooi uitzicht over Santiago do Cacém.

In de namiddag dient er nog even geklommen te worden, waarna we in de richting van de Atlantische Oceaan dalen. Zodra we de kustweg bereiken, zijn we niet meer de enige reizigers onderweg. Een lichte zeebries, uitzicht op de grillige Portugese kust en het gezelschap van andere fietsers en wandelaars geven weer een heel andere schwung aan onze fietstrip. En na aankomst in badplaats Porto Covo is het enkel nog wachten op de zachte gloed van de ondergaande zon om bij een lekkere visschotel en een heerlijk glas wijn uit Alentejo dubbel en dik te kunnen genieten van de voldoening om een authentiek stukje Portugal te hebben doorkruist. Saúde!