Betoverend Bolivia: van het Titicacameer naar de zoutvlakte van Salar de Uyuni

Op reis door Bolivia volgen de superlatieven elkaar op: het grootste meer van Zuid-Amerika, de hoogstgelegen hoofdstad ter wereld, de spectaculairste zoutvlakte ter wereld, een door Unesco tot werelderfgoed erkend carnaval en nog zoveel meer. Dit Zuid-Amerikaanse land verdient terecht een hoge plaats op je bucketlist.

Door Kris Clerckx

Onze rondreis door Bolivia kent een vliegende start. Minder dan twee uur na landing in La Paz, op de hoogstgelegen internationale luchthaven ter wereld, staan we al aan de oevers van het mysterieuze Titicacameer. Acclimatiseren aan het zuurstofgebrek op grote hoogte of bekomen van de jetlag zit er dus niet in, maar niemand van onze groep reizigers die mort. De drang om Bolivia te verkennen is veel sterker dan de lichte hoofdpijn en andere hoogtekwaaltjes tijdens die eerste uren na de vlucht.

In het plaatsje Huatajata gaan we aan boord van een kleine boot, die ons naar het Isla del Sol brengt. “Volgens de overlevering is dit eiland de bakermat van de Incacultuur”, vertelt Lara, onze gids van het plaatselijke Crillon Tours. “De Inca’s waren er van overtuigd dat het Isla del Sol de geboorteplek van hun zonnegod Inti was. Maar de spirituele aantrekkingskracht van het Titicacameer dateert al van veel vroeger. Ook andere inheemse volkeren, die hier al leefden voor de komst van de Inca’s, beschouwden het meer als de geboorteplek van hun goden.”

Cocathee als opkikker

Mythische verhalen over goden klinken voor ons westerlingen misschien wat zweverig, maar te midden van het Titicacameer maken ze een sterke indruk. Eens we te voet onderweg zijn op het Isla del Sol, duurt het overigens niet lang voordat we een eerste ruïne van de Inca’s tegenkomen. Toch wordt de show daar vooral gestolen door de 75-jarige eilandbewoonster Juliana, die ons in traditionele outfit en samen met haar lama staat op te wachten. Een lange reeks foto’s en selfies later leidt ze ons kwiek en monter over een smal pad naar een van de hoger gelegen delen op het eiland. Voor sommige reizigers uit onze groep begint de hoogte boven de 3.800 meter nu toch parten te spelen, maar een eerste pauze op Boliviaanse bodem is nabij. In Utumi, een klein dorpje met enkele bescheiden restaurants en logies, wacht ons een kopje cocathee en een grandioos uitzicht over het meer en de omliggende bergen. Wat een zalig moment!

Na een dag op en rond het Titicacameer reizen we noordwaarts naar het Boliviaanse Amazonegebied. De vlucht ernaartoe is er een die zou mogen blijven duren. Toch voor wie aan het raampje zit en de landschappen kan bewonderen. Eerst vliegen we over de buitenwijken van La Paz, daarna over de besneeuwde toppen van de Cordillera Real, en boven de uitgestrekte jungle zetten we uiteindelijk de daling in richting Rurrenabaque, een stadje aan de Rio Beni. Een modern luchthavengebouw is er nog in opbouw en naast de landingsbaan staan tientallen tuktuks de passagiers op te wachten. “Welkom in ons kleine paradijs”, straalt Juanito, die een toeristisch manusje-van-alles blijkt te zijn. Hij verdeelt onze groep over de verschillende tuktuks, bestuurt er zelf een en geeft wat later in het restaurant in perfect Engels uitleg over de streek en de vele projecten op vlak van ecotoerisme. “Duurzaam toerisme betekent voor ons meer dan alleen de bescherming van de natuur. We beschermen ook de inheemse bevolking. Al eeuwenlang jagen en vissen ze. En dat mogen ze blijven doen. Maar we bieden ze kansen om opleidingen te volgen en hen mee te laten doen met de uitwerking van duurzame toeristische initiatieven.”

Biodiversiteit ten top

Mashaquipe is een plaatselijk agentschap, dat door de inheemse bevolking wordt beheerd. Onder leiding van hun gidsen varen we van Rurrenabaque stroomopwaarts op de Rio Beni voor een verkenning van het indrukwekkende Parque Nacional Madidi. Dit beschermd natuurgebied met een oppervlakte van 2 miljoen ha telt om en bij de 10.000 diersoorten. Volgens de meeste onderzoekers en natuurbeschermers scoort geen enkele andere plek ter wereld beter. Aan de Cañón del Bala stappen we even uit onze motorboot en trekken met het water tot aan onze knieën te voet verder. Tussen de steile rotswanden wanen we ons ontdekkingsreizigers, terwijl vleermuizen, kolibries en hagedissen voor en achter ons wegschieten. Jaguars en poema’s krijgen we niet te zien, al zouden die laatsten wel ’s nachts rond onze ecolodge vertoeven…

Behalve meerdaagse excursies in het Parque Nacional Madidi blijkt het gezellige Rurrenabaque ook een uitvalsbasis voor een bezoek aan de pampa, een waterrijk gebied te midden van de jungle. En het leuke daar is dat je de exotische vogelsoorten en grotere dieren veel gemakkelijker kan spotten. De aapjes springen tot bijna op de boot en rivierdolfijnen zwemmen soms voor de bootjes uit. En zien we daar geen luiaard hoog in de bomen?

“Hoofdstad La Paz bezoeken we via het uitgebreid netwerk aan kabelbanen”

Zweven boven La Paz

Twee dagen in de jungle en pampa geven zin in nog meer avontuur en natuur, maar er wacht ons verderop deze trip ook nog veel cultuur. Heel verrassend is onder meer een gegidste wandeling door El Alto met op het parcours tal van moderne gebouwen van de Boliviaanse architect Freddy Mamani, die zich sterk laat beïnvloeden door de symboliek van inheemse culturen. Nog kleurrijker – en een nog grotere hit op Instagram – in El Alto is de streetart van Roberto Mamani Mamani, die zich mocht uitleven op de façades van een sociaal woonblok.

Een originele manier voor een bezoek aan de naburige hoofdstad La Paz is via het uitgebreid netwerk van kabelbanen, dat deel uitmaakt van het openbaar vervoer. In je kleine cabine zweef je niet alleen boven de stad, je zit er ook tussen de locals op hun weg naar school werk of sportclub. En dat maakt het socializen wel heel spontaan.

Spectaculair slotweekend

Op reis door Bolivia gaat het van het ene hoogtepunt naar het andere. Tweehonderd kilometer ten zuiden van La Paz bereiken we mijnstad Oruro met boven op een heuvel een Mariabeeld dat zowaar nog groter is dan het iconische Christusbeeld in Rio de Janeiro. Maar de absolute must see in Oruro is het carnaval, dat het belangrijkste culturele evenement van het jaar is in Bolivia. Vier dagen lang trekken duizenden deelnemers al dansend door de straten. De dansen symboliseren eeuwenoude verhalen, maar die inheemse symboliek heeft zich tijdens de koloniale periode vermengd met de katholieke betekenis van carnaval. Voor Bolivianen betekent het carnaval tegenwoordig ook een festival van de fantasie, want voor een dag dansen rijk en arm zij aan zij en is iedereen gelijk.

Afsluiten doen we onze trip in het uiterste zuiden van het land met een bezoek aan de Salar de Uyuni. In het regenseizoen – van november tot maart – zorgt het laagje water op de eindeloze zoutvlakte voor een heel spectaculair spiegeleffect, waardoor je je in een heel andere wereld waant. En zo raken we helemaal overdonderd door de pracht van Bolivia.