Marseille, zo veel meer dan pastis en zeep

Een schat aan bezienswaardigheden, een uitstekende keuken én een gastvrije bevolking: Marseille, zo ondervonden we, is een perfecte bestemming voor een meerdaagse citytrip.

Marseille werd gesticht rond 600 voor Christus, door zee- en kooplui uit de Griekse stad Phocée, die haar de naam Massalia gaven. Om die reden wordt Marseille nu nog steeds la cité phocéenne genoemd. Geboren uit immigranten is Marseille tot vandaag een migrantenstad gebleven. De taal die de inwoners spreken, is een dan ook een bijzondere mengeling van Provençaals, Italiaans, Spaans en Arabisch. Marseille is een stad die zich best laat ervaren door er gewoon in te duiken. Dat is precies wat wij doen met Max, een Marseille greeter ofwel vrijwillige stadsgids van … 80 lentes jong, die ons overstelpt met weetjes en leuke verhalen.

Plaats van afspraak is de ‘jardin du Pharo’ aan het paleis dat Napoléon III liet bouwen voor zijn echtgenote Eugénie. Zij heeft er echter nooit gewoond en nu zijn het paleis en de tuin een onderdeel van de universiteit van Aix-Marseille, met een waanzinnig mooi panorama op stad, haven en zee. “Marseille heeft een kustlijn van maar liefst 57 kilometer”, vertelt Max. “Van de industriële en cruisehaven gaat het via de Vieux Port naar een nationaal park met 15 calanques (een soort fjorden die diep in het land snijden en voor beschutte baaien zorgen, red.) die tot in Cassis komen. Marseille is gezegend met een goed klimaat: er zijn 288 ‘zondagen’ per jaar en in de winter is het de meest zonovergoten stad van Frankrijk.”

De langste bank

We volgen vanuit de oude stad de kust via de Corniche JF Kennedy, waar we de langste bank ter wereld aantreffen. Goed voor een lengte van 2,6 kilometer! In de Port du Vallon des Auffes nemen we aan het monument voor de slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog de trappen naar enkele huizen aan zee en komen zo in een Marseille dat toeristen niet vaak zien. Families met kinderen komen hier genieten van de zon in een beschutte baai, de kinderen spelen in het water, de stokbroden en worsten worden doorgegeven en er wordt geklonken met grote glazen rosé. “Dat is het Marseille dat je met een greeter ziet”, lacht Max. “Dit is het Marseille van de inwoners die met grote gulzigheid genieten van het leven en van hun stad én die dit ook willen delen met bezoekers. Maar natuurlijk is het echt toeristische Marseille ook meer dan de moeite waard.”

Zeelui en hoeren

De volgende dag kunnen we dat aan den lijve ondervinden, want om negen uur hebben we al een afspraak aan de Vieux Port waar de eerste ferryboten al vertrekken naar de Frioul-eilanden voor de kust van Marseille. We bezoeken de wijk Le Panier waar de Spaanse en Italiaanse gastarbeiders zich net voor de Tweede Wereldoorlog vestigden. In die tijd was dit een wijk van zeelui en hoeren. In de oorlog hielden er zich veel verzetslui schuil in de kleine huizen langs de smalle straatjes. Niet zonder gevolg: in 1943 verdreven de Nazi’s in één nacht maar liefst 30.000 mensen uit hun huizen, arresteerden ze duizenden bewoners en sloopten ze de volgende twee dagen maar liefst 1.500 panden. Pas op het einde van de twintigste eeuw werd begonnen met de heropbouw en nu is de wijk een van de places to be. Via de vele trappen tegen de rots komen we in smalle, kleurrijke straatjes. Lokale handelaars verkopen groenten, fruit, kledij en wie over een mindere lichamelijke conditie beschikt, kan uitblazen in een van de vele cafés en bistrots. Wij blijven onder meer hangen in L’atelier du Corail in de rue du Panier, waar Gaëlle koraaljuwelen maakt en verkoopt. Haar man Jonas is een van de tien officiële koraalduikers van Frankrijk en Gaëlle krijgt dan ook echte leveringen aan huis. In de rue Caisserie proeven we in de artisanale biscuiterie Les Navettes des Accoules van de authentieke Navettes Marseilles, een droog koekje in bootvorm dat door alle Marseillais en toeristen wordt gesmaakt.

’s Namiddags bezoeken we La Grotte Cosquer, een reconstructie van een onderwatergrot met muurschilderingen die in 1991 door duiker Henri Cosquer werd ontdekt. De echte grot ligt op 37 meter diepte in Les Calanques. Mooi gedaan, maar het lijkt net een attractie uit een Belgisch pretpark. Dan kan een bezoek aan het nabijgelegen Mucem ons meer bekoren. Dit museum dat Europese beschavingen belicht door middel van kunstwerken en artefacten vormt de schakel tussen land en zee en is een absolute landmark van Marseille. Na ons bezoek wandelen we nog naar La Major, de kathedraal aan het water waar in 2021 de uitvaartdienst van Bernard Tapie plaatsvond. Het reusachtige plein voor de kathedraal was toen te klein voor de inwoners van Marseille die een laatste groet wilden brengen aan ‘hun’ Bernard.

Van de markt naar het bord

De volgende morgen hebben we een afspraak met de vrouw van restauranthouder Gérard op de Cours Julien, een wijk van voormalige pakhuizen die omgevormd zijn tot leuke cafés of buvettes en restaurants. Met mevrouw Gérard ga ik naar de biologische woensdagmarkt en madame kijkt, knijpt, ruikt en proeft de verse groenten en fruit. Gérard bereidt er in zijn restaurant Gerarh op de Cours Julien 50 een overheerlijke maaltijd van. Hun motto is niets voor niets ‘du marché à l’assiette’ of van de markt naar het bord. Verser kan inderdaad niet.

“Greeter Max neemt ons mee naar plekken waar je amper toeristen ziet”

Onze Marseillereis sluiten we af op de Frioul-eilanden. We schepen in op een ferry in Le Vieux Port en passeren onderweg le château d’If, waar de fictieve graaf van Monte-Cristo uit de gelijknamige roman van Alexandre Dumas gevangen werd gehouden. In Port Frioul ontschepen we en doen precies hetzelfde zoals onze medepassagiers: een zonovergoten baai zoeken en een zalige namiddag genieten van zon, zand en zee, terwijl we nadenken hoe we Marseille best omschrijven.

Marseille is een bruisende en positieve stad, waar jongeren en oudere inwoners in harmonie proberen samen te leven. Marseille is ook een stad van terrassen waar bij mooi weer tot lang na middernacht wordt gegeten, gedronken, gepraat en gelachen. Marseille is ook een veilige stad voor toeristen. Net zoals in Brussel, Parijs en Londen zijn er best ongure wijken, maar als toerist heb je er ook niets te zoeken. Marseille is ook een stad die razendsnel is geëvolueerd van een grauwe vlek tot een hippe stad aan het water, Liverpool en Rotterdam achterna. De moeite waard dus.