Op verkenning in Madeira: eigenzinnig eiland met eindeloze mogelijkheden

Madeira, het Portugese eiland waar voetbalvedette Christiano Ronaldo het levenslicht zag en opgroeide, is zowel een zomer- als winterbestemming. Wij bezochten kort voor kerst dit groen en bloemrijk eiland met vulkanische roots in de Atlantische oceaan. Madeira wordt niet voor niets het eiland van de eeuwige lente genoemd.

De dagen worden korter en het verlangen naar de kerstperiode neemt toe. Niet alleen bij ons, maar ook in warmere oorden: het Portugese eiland Madeira blijkt geheel onverwacht ook een echte kerstbestemming. Zelden zagen we meer kerstversiering op een lapje vierkante kilometer dan in hoofdplaats Funchal.

Ook wie niet meteen iets heeft met Kerstmis, komt op Madeira aan zijn of haar trekken. Wil je het eiland van je bucketlist schrappen, dan moet je stevig in je schoenen staan. Letterlijk dan, want niets is hier vlak. Je scoort er hoogtemeters aan de lopende band. Een uitgestrekt lappendeken van huizen en straten verspreid over de heuvels heet je welkom in het Portugese zonnetje. In deze periode – begin december – is de gemiddelde temperatuur om en bij de 20°C. Een zacht klimaat waar niemand iets op tegen heeft.

Flora en fauna

Toegekomen in het centrum nemen we de Teleférico do Funchal naar Monte, een pittoresk villadorpje. Met deze kabelbaan sta je op een twintigtal minuten zo’n 500 meter hoger. Vanuit de cabine krijg je een prachtig zicht op Funchal. De havenstad was ooit een tussenstop voor de overzeese avonturen van de Portugezen.

Dat is ook een van de redenen waarom het eiland zo’n rijke en diverse flora kent. Je zal hier weinig inheemse planten vinden: al wat indertijd werd meebracht, werd op het eiland geplant om te zien of de planten ook dichter bij huis zouden groeien. Zo getuigen ook de tuinen van Jardim Monte Palace. Deze tropische tuin met oosterse twist is echt een oase van rust. Je kan er gemakkelijk een halve dag verpozen. De botanische tuinen met een oppervlakte van meer dan 35.000 vierkante meter herbergen ruim 2.500 verschillende soorten bloemen en planten. De indeling van Jardim Monte Palace is, zoals bijna alles op Madeira, vakkundig genivelleerd op een helling.

Onvervalste folklore

What goes up, most come down. Dalen doen we niet met de kabelbaan of te voet, maar … met authentieke houten sleeën op traditionele wijze. Deze sleerijders – carreiros – brengen je veilig weer naar beneden. Aan een pittig tempo waarvoor de gemiddelde wielertoerist zijn neus niet zou ophalen, glij je op het asfalt van de openbare weg in een rieten mandje. Zonder discussie een van de meest originele vervoersmiddelen van heel Portugal en omgeving! Wie zijn of haar lot in de veilige handen van de ervaren carreiros legt, is een waanzinnige ervaring rijker. Je angst moet je gewoon overwinnen, want deze onvervalste folklore mag je écht niet missen. Zodra de slee gevuld is, komen de carreiros in actie. Eerst trekken ze de slee vooruit met touwen en zodra er schot in de zaak komt, springen ze achterop. De mannen dragen laarzen met een dikke rubberen zool van autobanden. Remmen en sturen doen ze dan ook met hun voeten. Nooit eerder gezien!

De met hout en riet gemaakte sleeën zijn al lang onderdeel van de lokale cultuur. Deze toeristische attractie stamt voort uit de geschiedenis, toen locals een manier zochten om hun spullen sneller beneden te krijgen. Er zijn om en bij de 150 carreiros, die je herkent aan hun witte broek, hun wit hemd en een hoed van stro met zwart lint. Als ze in Venetië pronken met hun gondeliers, dan mag Madeira met recht en rede fier zijn op zijn carreiros.

Food & Wine Tours

Was de hongerigen spijzen niet een van de werken van barmhartigheid? Omdat we volgens een bekende wielercommentator niet mogen vergeten om te eten en te drinken, schuiven we graag aan voor een Food & Wine Tour van de toeristische dienst.

Bestaat er een betere manier om je onder te dompelen in de couleur locale dan met een streekgebonden natje en een droogje? Onze wandeling van bijna twee uur neemt ons mee doorheen het centrum van Funchal met een zevental stops. Op een gemoedelijke manier loodst een lokale gids je door de vele kleine straatjes van het historische centrum. De Food & Wine Tour toont je oriëntatiepunten om achteraf op eigen houtje te verdwalen in de wirwar van steegjes die Madeira rijk is. Op deze manier passeer je de voornaamste trekpleisters. Geen twijfel mogelijk: je schaarse tijd wordt zinvol besteed.

Onderweg maak je kennis met poncha, het lokale drankje bij uitstek. Het mengsel van witte rum, citroensap en honing gaat vlot naar binnen. Poncha vind je overal op het eiland. Met wat geluk zie je de barman aan de slag met de caralhinho, het typische stokje dat gebruikt wordt voor het mixen. Zonder lukt het niet, volgens de overlevering. En de barman tegenspreken, doe je beter niet.

Tastings bij de vleet

Nog ruimte voor een afzakkertje? De Mercado dos Lavradores in het centrum van Funchal biedt heel wat lekkers van onder de Portugese zon. Op de eerste verdieping is het comfortabel zitten om te genieten van een heuse fruitproeverij. Wisten wij dat een passievrucht zoveel broertjes en zusjes heeft!

“Niets is hier vlak: je scoort hoogte-meters aan de lopende band”

Nu we de smaak van de tastings in de vingers beginnen krijgen: een andere aanrader is een wine lodge binnen springen om de zoete Madeirawijnen te proeven. Mag de borrel iets straffer? Madeira is een van de weinige regio’s ter wereld die het kwaliteitslabel Rum Agricole aan zijn rum mag schenken. In een lokale distilleerderij of rumhuis kom je er alles over te weten. Proeven is gelukkig toegestaan.

Tot slot nog een andere winnaar in de categorie eten en drinken: de Espetada da Madeira. Dit is een gigantische vleesbrochette gebakken op houtvuur en gekruid met laurier.

Ongerepte natuur

Is al dat tafelen en borrelen minder je ding? Trek dan een dikke wetsuit aan, neem een 4×4 en duik de natuur via … canyoning. Bij deze avontuurlijke sport verken je kloven, grotten en spelonken terwijl je tal van hindernissen overwint via verschillende touwtechnieken. Door het vulkanisch en bergachtig landschap bieden de talrijke canyons op Madeira net dat tikkeltje extra, waardoor ook ervaren avonturiers aan hun trekken komen. Elke kloof heeft andere uitdagingen met een aantrekkelijke mix van adrenaline en memorabele uitzichten. Een vrije val van bijna tien meter in de rivier? We draaien er onze hand niet voor om en laten de waaghals in ons los. Do not try this at home, maar gelukkig zijn we ver van huis.

Dit eiland gaat prat op de slogan Madeira belongs to all. Na vier dagen op deze Portugese archipel moeten we toegeven: deze baseline is geen staaltje misplaatste citymarketing. Madeira biedt echt voor elk wat wils in gelijk welke periode van het jaar. Verrassende culinaire geneugten, sportieve uitdagingen en een prachtige ongerepte natuur: hier zien ze ons zeker nog terug. (door Matthias Feyen)