Geurende alpenbloemen en kruiden scoren bij elke natuurliefhebber. Van adembenemend decor tot culinaire schatkist, de alpenweides zijn niet alleen maar goed om vanaf te skiën. Nieuwsgierig naar het verhaal van de kruidenboeren en de lokale architectuur, reisden we deze zomer af naar Zwitserland. Het land waar de nationale trots gevangen zit in een kruidenbonbon.

Van hiker tot onvervalste adept van duurzame voeding, de natuur speelt meer dan ooit de hoofdrol in ons doen en denken. En met alle huidige klimaatproblemen in beeld, zal dat alleen maar belangrijker worden. Iets wat ze bij het Zwitserse Ricola al langer weten. Sinds 1940 levert de natuur 13 kruidenplanten als essentiële smaakmakers van hun recept. Waarbij duurzame landbouwmethodes en samenwerkingen met lokale kruidenboeren, zoals Magaly Jacquemettaz, vooropstaan. Een dame die aromatische en geneeskrachtige kruiden kweekt op de heuvels van Sembrancher in Wallis.

Ze werkt voor de coöperatieve Valplantes, runt maar liefst 30.000 vierkante meter kruidenvelden en levert voornamelijk aan Ricola. We zijn uitgenodigd voor een lunch met streekproducten bij haar thuis én mogen op verkenning naar haar werkterrein. “Bij de coöperatieve telen we zo’n dertig kruidenplanten”, vertelt Magaly. Munt, hysop, salie, marjolein, rozemarijn en, niet te vergeten, planten voor cosmetica zoals de beroemde edelweiss. We werken zonder chemische bestrijdingsmiddelen of kunstmest om de milieu-impact zo klein mogelijk te houden en zetten insectenhotels en bloemenvelden op in de nabijheid van de kruidenvelden om de biodiversiteit te verhogen.” We zijn onder de indruk van de eindeloze kruidenvelden en hun opmerkelijk strakke vormgeving. “De strengheid van ons vak laat slechts 1% onkruid toe, wat betekent dat we maar liefst 70% van onze tijd steken in het onderhouden van onkruidvrije terreinen.” En het plukken? “Dat gebeurt machinaal of manueel afhankelijk van de grootte of de ligging van het veld.” Een arbeidsintensief proces, dat we zelf mogen uitproberen voor we verder de bergen intrekken.

Luxueuze ecoschuren

Onze volgende stop: het charmante bergdorp Commeire in het hart van Wallis, waar we op 1.450 meter hoog de nacht induiken bij Montagne Alternative, in een van de vijf luxueuze ecoschuren. Een plek die tot de verbeelding spreekt, want tot voor kort waren hier slechts 11 inwoners en bepaalden de vervallen schuren mee het dorpsbeeld. Vandaag zijn de 300 jaar oude gebouwen gerestaureerd, met respect voor de architectuur en het erfgoed van de Zwitserse plattelandscultuur. In elk van de eeuwenoude houten constructies – waarin vroeger vee en hooi werden gehuisvest – zijn originele materialen bewaard en getransformeerd, terwijl zonnepanelen er bijdragen aan een milieuvriendelijke sfeer. De houten lamellen die destijds voor de ventilatie van de schuur zorgden, dienen nu als shutters voor de ramen en spelen zo ritmisch met het zicht op de bergen en de vallei. In de keuken is de eeuwenoude vloer van de schuur ontdaan van vroegere mest, gepolijst en omgevormd tot strakke kasten. Ja, het moet gezegd worden, opstaan is hier geen werkwoord maar een ware beleving.

Landschapsarchitectuur

Verse kruiden zijn delicaat en behouden hun kwaliteit enkel in een verhaal van korte keten. Het transport van de geoogste kruiden moet snel gebeuren om de intensiteit van de aroma’s en de heilzame werking van de planten te behouden. Daarom –zo ontdekken we onderweg –worden de Ricola-kruiden zowel geteeld als verwerkt in Zwitserland. Met teeltgebieden van Wallis tot Emmental, de Poschiavo-vallei, de zuidelijke voet van het Juragebergte en Centraal-Zwitserland. En een productie- en opslagfaciliteit in Laufen, in een van de grootste hedendaagse leemgebouwen ter wereld. Een ontwerp van Herzog & de Meuron, dat we met onze voorliefde voor architectuur absoluut willen zien. Blikvanger? De 45 centimeter dikke gevel van aangestampte aarde, gemaakt van lokaal geproduceerde materialen en krachtig verweven met het omringende landschap. Op een plek waar jaarlijks 1,4 ton pure Zwitserse kruiden verzameld en verwerkt worden tot pastilles volgens het originele recept van banketbakker en oprichter Emil Richterich. Een recept dat zijn geheimen kent sinds 1930, maar met een duurzaam en ecologisch verhaal.

Ricola-kruidentuinen bezoeken?

De unieke smaken en ingrediënten van Ricola zijn allemaal afkomstig van de knoppen, bloesems, stengels en wortels van deze 13 planten: duizendblad, ereprijs, gewone vlier, heemst, malrove, malva, pepermunt, pimpernel, salie, sleutelbloem, tijm, vrouwenmantel en weegbree. Kruiden die gekweekt worden in vijf verschillende regio’s van Zwitserland én zodra ze geoogst zijn, snel naar de productielocatie in Laufen worden gebracht, om de versheid te bewaren. Zelf de kruidenwereld ontdekken? Stop dan zeker eens bij een van de vijf publieke kruidentuinen in Nenzlingen, Zermatt, Pontresina, Kandersteg en Trogberg. Een bezoek waard van mei tot september, wanneer je volop kan genieten van de rustgevende geuren en kleurrijke bloesems.

ricola.com

Montagne Alternative

Montagne Alternative ligt in het kleine dorpje Commeire in Orsières, het hart van Wallis. Je logeert er in unieke gerenoveerde ecoschuren of -chalets. In de winter kan je vanuit Montagne Alternative skiën of sneeuwschoenwandelen. De skigebieden Vichers-Bavon, La Fouly en Champex-lac liggen op 20 minuten rijden, Les 4 Vallées in Verbier is 30 minuten rijden.

Vanaf 287 euro per nacht montagne-alternative.com

tekst Goedele Verrecas| beeld Goedele Verrecas en Ricola