De paradijselijke archipel voert strijd tegen klimaatverandering: machtig mooie Malediven

Van lichtcyaan tot aquamarijn, van turquoise tot marine. Nergens ter wereld kleurt de oceaan zoveel tinten blauw als in de Malediven. Maar wat decennialang het belangrijkste toeristische lokkertje was, wordt straks misschien hun ondergang.

Het was groot nieuws in de Malediven, toen het hoogste punt van het land een paar jaar geleden plots van 2,4 meter naar 5,1 meter schoot. De boosdoener: een luxeresort dat tijdens de aanleg van een golfbaan een heuveltje had opgespoten aan afslagplaats nummer 8. De kunstmatige bult werd Mount Villingili gedoopt en kreeg zelfs een officieel certificaat als hoogste piek in de Malediven. Die gedachte teistert me tijdens mijn lange vlucht richting paradijs. Het is niet zozeer die artificiële top die me intrigeert, wel het vorige record van amper 2,4 meter. Mijn eigen lichaamslengte plus een uitgestrekte arm, meer niet. De 1.190 eilanden van de exotische archipel steken gemiddeld zelfs maar 1,5 meter boven het kraakheldere zeewater uit, wat van de Malediven het laagstgelegen land ter wereld maakt.

Alles op alles voor het koraal

Niet veel later sta ik op een zandbank. Een piepklein eilandje van puur, witgoud zand, glinsterend in de zon. In de eindeloze lagune om mij heen spot ik een rog en een babyhaai, maar vlak voor me staat Hannah Harries, een jonge Britse die al een paar jaar als mariene bioloog aan de slag is in de Malediven. Ik heb één pertinente vraag voor haar: is er, de stijgende zeespiegel indachtig, nog een toekomst weggelegd voor zo’n laaggelegen land? “Ik hoop het van harte”, glimlacht Hannah. “Er wordt weleens beweerd dat de Malediven tegen 2050 niet meer zouden bestaan. Maar er is voorlopig geen bewijs dat dit bewaarheid zou worden. Het is trouwens niet zozeer het stijgende zeewaterniveau dat ons de meeste zorgen baart. Een veel groter probleem is de stijgende temperatuur van het zeewater. Dat is nefast voor het koraal, en zonder koraal is hier geen toekomst. Want het land leeft van twee grote inkomstenbronnen: visvangst en toerisme. Zonder koraal heb je geen vissen en ook geen toeristen. Daarom onderzoek ik wat we kunnen doen om het koraal te beschermen.”

De Malediven bestaan uit 26 paradijselijke atollen, die samen nog geen 300 vierkante kilometer land herbergen. Ter vergelijking: stad Antwerpen is 204,5 km² groot. Mijn eerste halte is het Baa-atol, dat door Unesco geklasseerd werd als ‘Biosphere Reserve’ omwille van de rijke biodiversiteit onder het wateroppervlak. Het Baa-atol herbergt 76 eilanden, waarvan er 13 zijn bewoond door locals en 15 door toeristen. Het meest paradijselijke is dat van Soneva Fushi, een luxueus eilandresort met hagelwitte zandstranden, een dichtbegroeide jungle en meanderende steigers die toeristen naar indrukwekkende paalvilla’s leiden. Maar ik spot nog iets opmerkelijks: een riant veld vol zonnepanelen.

“Momenteel produceren we zo’n 20 procent van onze energievoorraad zelf”, weet Katarzyna Izydorczyk, die zich binnen Soneva bekommert om het milieu. “We streven uiteraard naar veel meer hernieuwbare energie, maar we hebben nog andere katten te geselen. Een gigantisch probleem in de Malediven is single use plastic . De overheid heeft nu gelukkig beslist om dat tegen 2023 te verbieden. Maar bij Soneva strijden we al veel langer tegen de afvalberg. Zo hebben we onze eigen watercentrale en glasfabriek, zodat we nooit meer water in plastic flesjes hoeven te kopen.”

Summum van luxe

De Malediven, als ground zero voor klimaatverandering, hebben geen andere keuze: de toekomst is er eentje zonder CO2-uitstoot en zonder afvalberg. En het zijn de resorts zelf die hiervoor druk uitoefenen op de overheid, niet alleen om zichzelf te redden, maar ook om de toekomst van jonge generaties veilig te stellen. “Bovendien eisen onze gasten zelf een steeds hogere mate van duurzaamheid”, legt Frederic Brohez uit. De Luikenaar is de ‘general manager’ van Soneva Jani, een van de meest luxueuze resorts ter wereld. Soneva Jani ligt in de adembenemende Noonu-atol, een uur met de boot van Soneva Fushi. “Bij Soneva zitten we niet in een vreemde spagaat tussen luxe en duurzaamheid, de twee gaan hand in hand. Maar natuurlijk ben je niet van de ene dag op de andere plots 100 procent duurzaam. Het is een langzaam proces, waar elke dag hard aan gewerkt wordt. Maar elke inzet, hoe klein ook, heeft een ripple effect dat uiteindelijk echte veranderingen veroorzaakt. Daar ben ik van overtuigd.”

Soneva Jani is het summum van luxe in de Malediven, met meanderende pieren die naar de meest waanzinnige paalvilla’s leiden. Het eiland zelf lijkt wel een fata morgana met een enkele witte zandstranden vol palmbomen, hangmatten, een tennisbaan midden in de jungle, een drijvend bioscoopscherm, een gigantische biologische moestuin. Maar nóg mooier is het onder het wateroppervlak, waar zeeschildpadden, adelaarsroggen, koraalvlinders, tandbaarzen en anemoonvissen de toeristen bij elke duik vergezellen en waar het kleurrijke koraal – hier beschermd door lokale biologen – een baken van hoop is. Hoop dat deze plek over pakweg 50 jaar nog steeds bestaat!