Schrijver Bart Moeyaert: “Ik heb jarenlang veel te snel geleefd”

Aan roem, succes en applaus ontbrak het Bart Moeyaert al lang niet meer; toch krijgt hij voor zijn laatste roman (Een ander leven) nog meer bijval. Het doet hem plezier, zegt hij, al lijkt de sympathieke schrijver niet al te graag in de spotlights te staan. “Ik heb niks met roem en grootsheid. Ik ben nooit fan geweest van de concepten carrière en ambitie. Maar ik ben wel blij met het eigenzinnige pad dat ik heb gekozen.”

Na anderhalf uur aan de ontbijttafel schudden we de hand en nemen we afscheid. Bart Moeyaert, die ik overigens nooit eerder interviewde, bleek een uitmuntende gesprekspartner; eentje die kwetsbaarheid durft te tonen, moeilijke thema’s niet uit de weg gaat en intelligente en charmante antwoorden geeft. Moeyaert heeft de ziel van een schrijver. En gelukkig voor ons, zijn lezers, werd hij dat ook. Een zeer succesvol schrijver bovendien, die met Een ander leven z’n meest persoonlijke roman afleverde. Over familieperikelen, geheimen, een zoektocht naar zichzelf en graven in het verleden. Maar voordat we het daarover hebben, wil ik eerst weten…

Hoe ziet jouw ideale zondag eruit?

“Vlakbij Kalmthout is er op zondag een fantastische boerenmarkt en in een opwelling kan ik hondsvroeg in mijn auto stappen, erheen rijden en onszelf voor de hele week bevoorraden. Ik vind niks leukers dan daar herkend te worden; niet als Bart Moeyaert, de schrijver, maar wel als goede klant. Ik sla graag een babbeltje met de marktkramer, ik hou van die connectie. Daarna is het op een ideale zondag goed weer en ga ik tuinieren. Met de pollen in de grond. Op de boerenmarkt heb ik dan waarschijnlijk ook een paar planten gekocht die meteen de aarde in gaan. Ik heb, niet overdreven, wel veertig soorten dahlia’s. Ik kan waarschijnlijk geen tuincentrum uitlopen zonder een nieuwe dahlia (lacht) te kopen. Op zondag kijk ik graag naar het BBC-programma Gardeners’ World, dat eigenlijk op vrijdagavond wordt uitgezonden, maar dat ik opneem en voor zondagochtend reserveer. In dat programma worden onder andere tuinen in Engeland bezocht. Heel inspirerend.”

Met wie zou jij graag een zondag doorbrengen?

“Op dit moment zou ik Olivia Colman zeggen. Een fantastische actrice, die ook nog slimme dingen zegt. Zet mij maar op een stoeltje neer in haar buurt, zodat ik alleen maar hoef te luisteren. Liefst van al zou ik geen vragen stellen. Ik ben beter in luisteren en koesteren.”

Waar bezondig jij je aan?

“Aan gulzigheid. Ik kook graag en ik eet graag, en een lekker glas wijn hoort daar bij. Als ik op stap ga, is een sterk bier gevaarlijk, omdat er nog een sterk bier op volgt. De dag erna heb ik daar geen spijt van. (lacht) Dan is het ook eigenlijk geen zonde.”

Succes is ook geen zonde, en dat oogst je met je nieuwe boek ‘Een ander leven’. Het is een heel intiem portret geworden van je moeder, van jezelf ook. Heftig om te schrijven?

“Je moet weten dat mijn vriend en ik een viertal jaar geleden van Antwerpen naar Kalmthout zijn verhuisd. Naar de stilte dus. Mensen denken dan dat je tot rust komt, wat gedeeltelijk waar is, maar in mijn geval kwam ook de rommel bovendrijven. Zo dacht ik dat ik het rouwproces over het overlijden van mijn ouders achter de rug had, maar dat bleek niet zo te zijn. Twee jaar geleden kreeg ik die rouw in mijn gezicht gemept. Dat was voor mij de aanleiding om alle dozen met archiefmateriaal, dagboeken en foto’s te doorpluizen en er orde in aan te brengen. Daar is Een ander leven uit voortgekomen. Als je begint te wroeten in het verleden, komen er almaar herinneringen naar boven, alsof de ene de andere aantikt. Die zorgden voor een soort vuur om mijn hele verhaal te vertellen. Ik merkte tijdens het schrijven dat mijn moeder bijna niks wist over mij en ik niet over haar. Ik zag ook in dat we als mens in het algemeen te weinig vragen stellen aan elkaar. Tijdens een reis naar Parijs, de rode draad in het boek, heeft mijn moeder me verteld dat ze een ander leven had kunnen hebben. Met twee kinderen, in plaats van zeven zonen, en met veel reizen. De titel slaat overigens ook op mezelf: ik had een ander leven dan ik liet uitschijnen naar mijn familie toe, een leven waar mijn moeder niks van afwist.”

“De mens stelt te weinig vragen aan elkaar”

Werkte het schrijven op de een of andere manier louterend?

“Absoluut. Er zit een bepaald vuur in dit boek, een drang, alsof ik het kwijt moest. Toen ik het laatste hoofdstuk schreef, voelde ik me heel emotioneel. Dit was het eindpunt voor mijn moeder en vader. Tegelijkertijd voelde ik me bevrijd. Alsof veel zaken eindelijk een plek hadden gekregen.”

Binnenkort, over exact drie weken, word je zestig. Doet dat iets met je?

“Ik vind het helemaal niet erg om zestig te worden, ik vind het wel vervelend om minder beweeglijk te zijn dan vroeger. Ik zou natuurlijk kunnen gaan fitnessen, maar het is wat het is. Wat ik veel moeilijker vind om over na te denken, is dat ik meer tijd achter me heb dan voor me. Mijn ouders zijn overleden, ik maak deel uit van de volgende generatie. Daar zit ik wel mee. Ik wil nog zoveel doen. Al schuilt daar natuurlijk het gevaar: ik heb gemerkt dat ik jarenlang veel te snel heb geleefd. Ik holde een tijdlang achter mijn agenda aan. Plots besefte ik dat ik een sprankel kwijt was, de verwondering over het leven. Dat kan ik maar op één manier oplossen: door te vertragen. Onze verhuis naar Kalmthout kadert in die vertraging. Ik denk ook bewuster na over mijn volgende projecten. En over de tijd die nog rest. Dus momenteel neem ik niks nieuws aan. Misschien werk ik dit jaar nog aan een boek, maar ik ga vooral kijken hoe mijn tuin langzaam verandert.”

‘Een ander leven’, van Bart Moeyaert, verschenen bij De Arbeiderspers, is nu verkrijgbaar bij de boekhandel.