Tom Waes en Wetstraatjournalist Pieterjan De Smedt maken nieuw politiek tv-programma: “De meeste politici gaven aan dat ze zenuwachtig waren”

In ‘Eerste keus’, vanaf volgende week zondag op VRT 1, zoeken Tom Waes en Wetstraatjournalist Pieterjan De Smedt uit wie de jonge mensen zijn die op 9 juni voor het eerst naar de stembus mogen. Waar liggen de meer dan een half miljoen Vlaamse first time voters, jonge mensen tussen 16 en 22, van wakker?

Na vele jaren van reisprogramma’s, straffe acteerprestaties, een historische documentairereeks en twee pittige uitstapjes naar het leger duikt Tom Waes nu de wereld van de politiek in. Samen met wetstraatjournalist Pieterjan De Smedt zoekt hij uit wie de jonge mensen zijn die binnenkort voor het eerst gaan stemmen. In vijf afleveringen trekt het duo naar vijf middelbare scholen in Vlaanderen om te horen wat er leeft bij de jonge kiezers en wat ze van de politiek verwachten. In elke aflevering worden drie bekende politici de jongerenarena in gegooid, waar ze een spervuur van vragen moeten beantwoorden.

Bij Pieterjan kan ik me een nieuw politiek tv-programma goed voorstellen. Bij jou, Tom, iets minder. Hoe is dit tot stand gekomen?

Tom: “Ik denk dat Pieterjan en ik even verwonderd waren toen de vraag hier op de VRT gesteld werd. De nieuwsdienst wilde iets maken over jongeren en de verkiezingen. En plots viel mijn naam.”

Pieterjan: “Ook voor mij was dit een complete verrassing. Ik ben met Tom gaan babbelen en dat klikte meteen. Ik moet ook zeggen dat Tom mij meteen op mijn gemak stelde tijdens de draaidagen. Voor mij was dit toch wel een beetje buiten mijn comfortzone, of toch in vergelijking met wat ik bij Terzake doe. Ik vond het ook ongelooflijk hoe Tom die jongeren wist mee te nemen in het verhaal. Hij bleek echt een toegangspoort tot politiek voor die jongeren.”

Tom: “Zelf was ik ook heel blij met Pieterjan, die een ongelooflijke politieke kennis heeft. Ik kan dan wel portretten maken van die jongeren en hun vertrouwen winnen, maar je hebt ook iemand nodig die de vragen kan filteren. Die kennis is goud waard.”

Wat viel jullie op aan de jongeren die jullie hebben gesproken?

Tom: “Dat de jeugd enorm geïnteresseerd bleek in politiek. Ze zijn niet zozeer met partijpolitiek of politici bezig, maar weten wel heel goed wat hen aanbelangt.”

Pieterjan: “Uit alle richtingen, van bso tot aso, kwamen zeer geïnformeerde vragen over bijvoorbeeld betaalbaarheid van programmapunten. Over veel dossiers, zoals het hoofddoekendebat, hadden ze een heel uitgesproken mening. Ze kennen uiteraard het wetstraatjargon niet, maar kennen wel de kern van de zaak. Wat me verder ook opviel, was het respect dat jongeren hadden voor de politici die wij op hen afstuurden. Het applaus op het einde was altijd gemeend.”

De politici die jullie wisten te ronselen, drie per aflevering, hadden geen idee wat hen te wachten stond. Hoe hebben jullie hen zo ver gekregen om hier ja op te zeggen?

Pieterjan: “Veel heeft te maken met de naam Tom Waes. Die naam opent heel veel deuren.”

Tom: “Ik vond het toch een groot risico voor de deelnemende politici. En ik vind het nog steeds ongelooflijk dat ze ons blindelings vertrouwd hebben. Op voorhand wisten ze maar heel weinig: dat het een programma met jongeren zou worden en dat het met Pieterjan en mezelf zou zijn. Verder niks. Pas ter plekke kwamen ze erachter dat ze voor de jonge leeuwen zouden worden gegooid: op een draaistoel in het midden van een cirkel vol jongeren, die de ene na de andere vraag op hen af zouden vuren. De meeste politici gaven aan dat ze zenuwachtig waren. Begrijpelijk, want erg comfortabel zit je daar niet in zo’n setting.”

Dat levert wel interessante tv op, met antwoorden van politici die eerlijker klinken dan wanneer ze in pakweg Terzake opdraven.

Pieterjan: “Er kwamen vragen aan bod die wij in Terzake niet gauw zouden stellen, zoals over de herinvoering van de doodstraf. De jongeren, in al hun directheid en soms naïviteit, konden heel vrij hun vragen stellen. En werden beloond met een openheid die wij in de Terzake-studio niet kunnen bewerkstelligen. Dat heeft te maken met die setting, waarbij een politicus als het over het hoofddoekenverbod gaat, een vraag moet beantwoorden van meisjes die wel een hoofddoek willen maar niet mogen dragen. Als Bart De Wever een vraag kreeg over sociaal welzijn, voelde je heel goed dat hij zelf een dochter van die leeftijd heeft. Bij Conner Rousseau werd een vraag gesteld over seksuele geaardheid. Het leverde allemaal heel persoonlijke momenten en tv-fragmenten op, die ik zeker voor debatten in Terzake nog wil gebruiken.”

‘Eerste keus’, vanaf zondag 26 mei te zien op VRT 1 en VRT MAX.