Hilde Van Mieghem onderzoekt oudermishandeling in nieuwe reeks: “Ik voelde meteen dat ik me op zeer glad ijs begaf”

Na de spraakmakende reeksen over kindermishandeling en partnergeweld focust Hilde Van Mieghem in de derde reeks van ‘Als je eens wist’ op een vorm van intrafamiliaal geweld waar zo mogelijk een nog groter taboe op rust: gewelddadig gedrag van kinderen tegen hun ouders. “Er is nauwelijks onderzoek naar oudermishandeling, het staat niet op de politieke agenda, hulp komt niet. Die gezinnen staan er alleen voor, en terwijl ik dat zeg kan ik wel huilen.”

Ik hoor de frustratie en woede in haar stem, tegelijkertijd ook de passie van Hilde Van Mieghem, die een paar jaar geleden tegen de stenen van dat heilige huisje – het gezin – begon te stampen, en nu is aangekomen bij oudermishandeling, een thema waar een gigantisch taboe op rust. Naast haar zit psychotraumatoloog Doris D’Hooghe, die maar al te goed op de hoogte is van het bestaan van oudermishandeling, hoewel de politiek en wetenschap nauwelijks aandacht aan deze vorm van trauma besteden. “Ik maak met deze reeks de ronde van de familie: het begon bij het kind, daarna ging het over hoe de ouders zich verhouden tot elkaar, nu ben ik aanbeland bij hoe het kind zich tot de ouders verhoudt. En volgend jaar rond ik af met hoe de kinderen zich onder elkaar verhouden. Dan is de cirkel rond.”

Kindermishandeling en partnergeweld zijn thema’s die wel vaker onder de aandacht komen. Maar over oudermishandeling hoor je bijzonder weinig. Wist je waar je aan begon?

Hilde: “Ik voelde meteen dat ik me op zeer glad ijs begaf. En toen ik de bodem dacht te raken, bleek het drijfzand. Ik merkte al snel de tragiek op van oudermishandeling: die mensen zijn zo gegijzeld door hun liefde voor elkaar dat ze geen uitweg vinden. Het is ook zo’n onbekend terrein. Er bestaat geen maatschappelijk discours over, er is nauwelijks wetenschappelijk onderzoek naar verricht en enkel in UK en USA, het staat niet op de politieke agenda. Het bestaat zogezegd niet. Maar het bestaat zeker wel. Ik heb met eigen ogen gezien hoe godverlaten eenzaam de slachtoffers zijn, ze staan er helemaal alleen voor. Eén van de getuigen in dit derde luik doet mee in de hoop dat men van buitenaf gaat ingrijpen, dat er aandacht komt voor dit zwaar onderschatte trauma. Deze mensen zijn eenzaam, hulpeloos en overgeleverd aan situaties waarin doden kunnen vallen. En nobody cares ! Het is een olievlek van leed.”

Doris: “Het is een goede zaak dat er nu aandacht komt voor dit soort leed en trauma, en ik ben blij dat ik hier deel van mag uitmaken. Alles begint met erkenning dat zo’n vorm van mishandeling of trauma bestaat. De kop in het zand steken helpt niemand vooruit. Net daarom is deze documentairereeks zo belangrijk. Wat wij dagelijks in onze praktijken zien, krijgt nu ook aandacht in de media. Dat is een eerste stap.”

Je hebt ook in deze reeks weer voor zeer pakkende getuigenissen gezorgd. Ik kan me voorstellen dat dit niet zo evident was, gezien het enorme taboe.

Hilde: “Ik geloof altijd dat ik de juiste getuigen kan vinden. Ik móet ze vinden. Mijn oudste dochter is degene die naar hen op zoek gaat. Ze kent me zo goed en ze weet precies wat ik wil: zo weinig mogelijk weerstand en zoveel mogelijk bereidheid om het achterste van hun tong te laten zien. Ze merken heel snel dat ik hen niet veroordeel, dat ik hun taal spreek. Toch heeft het ons in dit geval maanden gekost om de juiste getuigen te vinden. In het begin had ik de fout gemaakt om een oproep te lanceren met de vraag: heb je ooit geweld meegemaakt met je kind? Daar kwam geen enkele reactie op. Ik kwam tot de ontdekking dat ik het woord geweld niet mocht gebruiken. Toen ik vroeg ‘bent u soms bang van uw kind’, toen stroomden de reacties binnen.”

Je maakt nu al een hele tijd docureeksen die ophef veroorzaken, die een aanzet zijn tot verandering. Ook deze reeks zal weer heel wat stof doen opwaaien. Ik kan me voorstellen dat je daar best trots op bent.

Hilde: “Ik heb het omwille van mijn eigen verleden altijd moeilijk met trots te zijn op iets wat ik maak. Ik ben vooral heel moe. Mocht ik een rijke vrouw zijn, zou ik nu een sabbatjaar nemen. Want ook voor mij is dit telkens loodzware materie om in te duiken. Om heel eerlijk te zijn, moest ik in het prille begin mijn eigen weerzin overwinnen, omdat ik ongeveer wel wist waarin ik terecht ging komen. Al had ik bij deze derde reeks geen idee hoe erg het allemaal was. En dat blijft aan je kleven. Ik vond het moeilijke uren in de montage. Tegelijkertijd besef ik dat de stenen die ik in het water gooi golven veroorzaken. Dat hoor ik van alle kanten. Men is wakker aan het worden, en ik heb daartoe de aanzet gegeven. Ook deze nieuwe reeks zal revolutionair zijn, voornamelijk voor slachtoffers. Ze gaan voor het eerst zien dat ze niet alleen zijn.”

‘Als je eens wist’, vanaf dinsdag 3 mei om 21.20 uur op Canvas.